Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγο
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Ο γιατρός και μεταρρυθμιστής Mασούντ Πεζεσκίάν κέρδισε τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στο Ιράν Η νίκη του αντανακλά τη πολλή βαθιά δυσαρέσκεια ενός πολύ μεγάλου τμήματος του πληθυσμού,(τη μεσαίας τάξης των γυναικών ως και των νέων) για την συντηρητική, και προβληματική κατεύθυνση της χώρας επί δεκαετίες ενώ σταδιακά η επικράτησή του θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συνεργασία με τη Δύση (ανοίγοντας νέους δρόμους πολυδιάστατης συνεργασίας)
Ο καρδιοχειρουργός και προ πολλών χρόνων διατελέσας ως υπουργός υγείας έλαβε 16.384.403 ψήφους και επικράτησε του υπερσυντηρητικού και πρώην εκπρόσωπο στις διεθνείς διαπραγματεύσεις στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας για το αμφιλεγόμενο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας Σαίντ Τζαλίλι που έλαβε 13.538.179 ψήφους, με τελικό ποσοστό συμμετοχής στο 49,8% ( μια υπολογίσιμη αύξηση συγκριτικά με το χαμηλό ρεκόρ του 38% που καταγράφηκε στον πρώτο γύρο των εκλογών ,όπου ο Πεζεσκιάν επικράτησε τριών συντηρητικών αντιπάλων ,με τους δυο εξ αυτών να έχουν υποστηριχτεί από το θρησκευτικό κατεστημένο της οπισθοδρομικής Ισλαμικής Επανάστασης και την σκληροπυρηνική Επαναστατική Φρουρά/IRGC. που κυβερνά τη χώρα επί 45 συνεχή χρόνια.
Η συμμετοχή περιελάμβανε περισσότερες από 1 εκατομμύριο άκυρες ψήφους. Ο Πεζεσκιάν είναι υπέρμαχος του να επιτρέπεται στις γυναίκες να επιλέξουν αν θέλουν να φορούν χιτζάμπ ως και να τερματιστούν οι απίστευτοι περιορισμοί στο Διαδίκτυο που απαιτούν από τον πληθυσμό να χρησιμοποιεί συνδέσεις VPN για να αποφύγει την ανελέητη κυβερνητική λογοκρισία. Μετά τη νίκη του είπε: “Ο δύσκολος δρόμος που έχουμε μπροστά μας δεν θα είναι ομαλώς και θα επιτύχουμε μόνο με τη συμμετοχή , την εν συναίσθηση και την εμπιστοσύνη σας’.
Κάτω από το σύνθημα “Για το Ιράν” ο Πεζεσκιάν είχε υποσχεθεί ότι θα είναι η φωνή των άφωνων, λέγοντας ότι οι διαμαρτυρίες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη βία της αστυνομίας. Αν και ορισμένοι τον θεωρούν αφελή στην υψηλή πολιτική, μεγάλο μέρος της εκστρατείας του πλαισιώθηκε σκόπιμα γύρω από την προσωπική του ακεραιότητα, καθώς και την απουσία του από υπουργικό αξίωμα την τελευταία δεκαετία. Υπήρξαν άμεσες εκκλήσεις από τους υποστηρικτές του για απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων από τις φυλακές, σύμβολο των απαιτήσεων που μπορεί να αγωνίζεται να ικανοποιήσει.
Ο Πεζεσκιάν αντιμετωπίζει ένα ναρκοπέδιο στην προσπάθεια του να επιφέρει την αλλαγή, και παρόλο που έχει πει ότι είναι πιστός στον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έχει επίσης πει ότι θα παραιτηθεί αν αισθανθεί ότι τον εμποδίζουν και στη συνέχεια θα καλέσει τον πληθυσμό να αποσυρθεί από την οποιαδήποτε πολιτική διαδικασία. Οι ακριβείς εξουσίες του προέδρου στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής αμφισβητούνται, αλλά ο Πεζεσκιάν υποστήριξε σε διαδοχικές, συχνά σκληρές τηλεοπτικές συζητήσεις ότι δεν θα μπορούσε να επιφέρει αλλαγή,συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του πληθωρισμού 40%, εκτός αν μπορούσε να εξασφαλίσει την άρση ορισμένων κυρώσεων. , κάτι που θα απαιτούσε μια λιγότερο συγκρουσιακή προσέγγιση στις διεθνείς σχέσεις.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του είπε ότι το Ιράν βρέθηκε μέσα σε ένα οικονομικό κλουβί ως αποτέλεσμα της εξωτερικής του πολιτικής και ότι έπρεπε να είναι πιο συνεργάσιμο για να δει αν θα μπορούσαν να αρθούν οι κυρώσεις. Ο ουσιαστικός υποψήφιος υποστηρικτής του του στην προεκλογική εκστρατεία ήταν ο πρώην υπεξ Τζαβάντ Ζαρίφ, ο οποίος διαπραγματεύτηκε την πυρηνική συμφωνία το 2015 που οδήγησε σε άρση των κυρώσεων προτού ο Ντόναλντ Τραμπ αποσύρει τις ΗΠΑ από το σχέδιο το 2018. Ανοδικά κινήθηκε το χρηματιστήριο μετά την είδηση της νίκης των μεταρρυθμιστών.Ο Τζαλίλι, είχε ισχυριστεί ότι το Ιράν θα μπορούσε να ευδοκιμήσει χτίζοντας ισχυρότερους οικονομικούς δεσμούς μακριά από τη Δύση και να είναι κοντά σε Ρωσία και Κίνα.
Η νίκη του Πεζεσκιάν είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη δεδομένου ότι κανένας μεταρρυθμιστής δεν επιτράπηκε να είναι υποψήφιος στις τελευταίες προεδρικές εκλογές του 2021, και θεωρήθηκε ότι η υψηλή παλίρροια του Ιρανικού ρεφορμισμού είχε περάσει από καιρό, με πολλούς ψηφοφόρους να είναι πεπεισμένοι ότι δεν είχε νόημα να πάνε στις κάλπες αφού η Επαναστατική Φρουρά και ο Χαμενεί κυβερνούν χωρίς έλεγχο και έλεος .
Η καταστολή των συνεχών διαδηλώσεων «γυναίκες, ζωή, ελευθερία» του 2022 απλώς ενίσχυσε την αίσθηση ότι ο δρόμος για την αλλαγή μέσω της κάλπης ήταν κλειστός. Πολλοί ανώτεροι μεταρρυθμιστές από το πράσινο κίνημα, καθώς και πολιτικοί κρατούμενοι μέσα από τις διαβόητες φυλακές Evin είχαν καλέσει σε μποϊκοτάζ των εκλογών.Αλλά αφότου ο Πεζεσκιάν ήρθε πρώτος στον πρώτου γύρο ( αψηφώντας τον κανόνα της ιρανικής πολιτικής που οι μεταρρυθμιστές χάνουν αν η προσέλευση είναι χαμηλή ) η ομάδα του προεκλογικού αγώνα ενδυνάμωσε την πεποίθηση ότι θα μπορούσε να κερδίσει αν περισσότεροι ψηφοφόροι συμμετείχαν στον δεύτερο γύρο.