Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Μετά από ένα από τα χειρότερα Ρωσικά πυραυλικά πλήγματα κατά της Ουκρανίας τους τελευταίους μήνες(σε νοσοκομειακά ιδρύματα) , οι ηγέτες του ΝΑΤΟ στην Σύνοδο της Ουάσιγκτον, ανακοίνωσαν τις λεπτομέρειες ενός ισχυρού και υπολογίσιμου ποσοτικά και ποιοτικά πακέτου βοήθειας στο Κίεβο που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων κρίσιμα συστήματα αεράμυνας(διαφόρων κατηγοριών) που προορίζονται για την προστασία των Ουκρανικών πόλεων. Το πακέτο που πρότειναν οι χώρες του ΝΑΤΟ έχει επισημανθεί ως «ιστορικό» και θεωρείται ευρέως ως μια προσπάθεια «ασφαλούς στο μέλλον» συνεχιζόμενης βοήθειας προς την Ουκρανία .αλλά θα εξαρτηθεί στη πράξη αν μπορεί να ικανοποιήσει πλήρως το Κίεβο, το οποίο αντιμετωπίζει άνευ προηγουμένου επιθέσεις εναντίον αμάχων και υποδομών από Ρωσικά αεροσκάφη και πυραύλους.
Η επανάληψη των μεγάλης κλίμακας πυραυλικών επιδρομών κατά στόχων στο Κίεβο και σε άλλες πόλεις τελευταία ενίσχυσε την όλη διαδικασία του κατεπείγοντος στις συζητήσεις μεταξύ των 32 ηγετών του ΝΑΤΟ. Εικόνες από το Κίεβο έδειχναν παιδιά σε ειδικό νοσοκομείο παιδιατρικού καρκίνου καλυμμένα στο αίμα και τη σκόνη μετά την Ρωσική επίθεση την περασμένη Δευτέρα, την οποία υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν περιέγραψε ως “φρικιαστική, τραγική, παράλογη.Πρόκειται για μια πλήρως σκόπιμη ενέργεια, ειδικά σχεδιασμένη και εγκεκριμένη από τον Πούτιν την παραμονή της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ.”.
Οι αναλυτές ανέμεναν εδώ και καιρό από τα μέλη του ΝΑΤΟ να δεσμεύσουν τουλάχιστον τέσσερις συστοιχίες πυραύλων Patriot-3 για την Ουκρανία Ο Ζελένσκι είχε ζητήσει προηγουμένως από το ΝΑΤΟ επτά συστοιχίες λέγοντας στα μέλη του ΝΑΤΟ ότι “ο ουρανός μας πρέπει να γίνει ξανά ασφαλής… Και εξαρτάται πλήρως από την επιλογή σας… για το αν είμαστε πράγματι σύμμαχοι.”Τα τέσσερα πυραυλικά συστήματα Patriot-3 θα παραδοθούν από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Ρουμανία ως και μέσω μιας πολυεθνικής προσπάθειας υπό την ηγεσία της Ολλανδίας. Η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πολωνία διαθέτουν επίσης πυραυλικά συστήματα Patriot, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν δεσμευτεί να προμηθεύσουν συστοιχίες στην Ουκρανία.( η πρώτη έστειλε ήδη πυραυλους)
Ένα άλλο σύστημα θα μπορούσε να παρασχεθεί από το Ισραήλ, το οποίο χρησιμοποιεί τώρα τον θόλο του Iron Dome και άλλα συστήματα αεράμυνας για την προστασία από επιθέσεις πυραύλων(ήδη η Ουκρανία έχει παραλάβει διάφορα συστήματα από Γαλλία, Σουηδία, Γερμανία και Πολωνία). Είναι σαφές ότι οι σύμμαχοι πρέπει να ενισχύσουν και να παράσχουν στην Ουκρανία πρόσθετα συστήματα αεράμυνας, ακριβώς για να μπορέσουν να αποτρέψουν τύπους τραγωδιών σαν την τελευταία στα νοσοκομεία του Κίεβο.,
Το νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία περιλαμβάνει κοινή δέσμευση από τα μέλη του ΝΑΤΟ να δαπανήσουν τουλάχιστον 40 δισ. ευρώ (43 δισ. δολάρια) το 2025 για βοήθεια προς την Ουκρανία.’Από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας το 2022, οι Σύμμαχοι παρέχουν 40 δισεκατομμύρια ευρώ σε στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία κάθε χρόνο”, δήλωσε τον περασμένο μήνα ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, “Πρέπει να διατηρήσουμε αυτό το επίπεδο υποστήριξης στο ελάχιστο και για όσο χρόνο χρειαστεί” είπε ο Στόλτενμπεργκ που είχε ζητήσει πολυετή δέσμευση από τα 32 κράτη μέλη του ΝΑΤΟ αλλά αυτά δεν φαινόταν ότι είχαν καταλήξει σε συμφωνία την παραμονή της συνόδου κορυφής. Ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος είπε ότι η ιδέα μιας πολυετούς δέσμευσης «εξακολουθεί να συζητείται επειδή ορισμένοι σύμμαχοι,, αισθάνονται άβολα με την ιδέα μιας πολυετούς δέσμευσης λόγω των νομικών και θεσμικών περιορισμών τους, οπότε νομίζω ότι πρέπει να περιμένουμε ακόμα “. Ένας τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα, είπε ο αξιωματούχος, θα ήταν “απλώς να κάνουμε μια ετήσια δέσμευση και μετά να αναλάβουμε περαιτέρω υποχρεώσεις μετά τη σύνοδο κορυφής”.
Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ του επόμενου έτους πρόκειται να πραγματοποιηθεί στη Χάγη. Αλλά αυτό θα μπορούσε να εξαρτηθεί από την περίπτωση εκλογής Τραμπ, ο οποίος έχει απειλήσει να περικόψει τη βοήθεια προς την Ουκρανία ή να την εξαρτήσει από την έναρξη Ειρηνευτικών (!)συνομιλιών με τη Ρωσία.. “Θα ισχύσουν όλα αυτά αν τυχόν εκλεγεί ο Τραμπ; Και δεν πιστεύω στις γραφειοκρατίες… γιατί έχει συμφωνηθεί στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ ότι η τυχόν κυβέρνηση Τραμπ θα ακολουθήσει τα συμφωνηθέντα .
Τα μέλη του ΝΑΤΟ ανακοίνωσαν τη σύσταση μιας νέας στρατιωτικής διοίκησης στη Γερμανική πόλη Βισμπάντεν, η οποία θα συντονίζει τη στρατιωτική βοήθεια και την εκπαίδευση για την Ουκρανία, αντικαθιστώντας ουσιαστικά την Ομάδα Επαφής για την Άμυνα της Ουκρανίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ(Ομάδα Ράμσταιν) . Αυτή ουσιαστικά θα μεταφέρει το βάρος των προμηθειών της Ουκρανίας από το Αμερικανικό Πεντάγωνο στο ΝΑΤΟ, σε αυτό που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι θα είναι μια «γέφυρα για ένταξη» που θα προετοιμάζει τη χώρα στο να είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη συμμαχία όταν γίνει δεκτή ως μέλος της από «την πρώτη μέρα». Η νέα προσπάθεια θεωρείται επίσης ως ένας τρόπος για να «αποδείξει στον Τραμπ»(αν τυχόν εκλεγεί ) ότι η μελλοντική βοήθεια προς την Ουκρανία,είναι θεσμοθετημένη.
Επίσης στη σύνοδο υπήρξαν ανακοινώσεις σχετικά με την παροχή F-16 στην Ουκρανία. Το Βέλγιο, η Δανία, η Ολλανδία και η Νορβηγία έχουν δεσμευτεί να παράσχουν στην Ουκρανία 80 Αμερικανικής κατασκευής μαχητικά αεροσκάφη F-16 , αλλά το πρόγραμμα για να πετάξουν τα αεροπλάνα στον αέρα έχει πληγεί από καθυστερήσεις στην παράδοση και την εκπαίδευση πιλότων και μηχανικών . Τα πρώτα F-16 αναμένεται να φτάσουν αυτό το καλοκαίρι.
Να γίνει η Ουκρανία πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ ;
Την παραμονή της συνόδου κορυφής, διπλωμάτες είπαν ότι δεν υπάρχει ακόμη «καμία συναίνεση» σχετικά με την έκδοση πρόσκλησης από το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία στη σύνοδο κορυφής για ένταξη στην Ατλαντική Συμμαχία. «Κάποιοι σύμμαχοι είναι απρόθυμοι προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά το συζητάμε για να δείξουμε τουλάχιστον ότι η πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη είναι μη αναστρέψιμη, ότι δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής», είπε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος. Η δήλωση της συνόδου κορυφής περιλαμβάνει πολύ ισχυρά μηνύματα υποστήριξης των συμμάχων στην Ουκρανία στην πορεία της προς την Ευρωατλαντική ολοκλήρωση. Και υπογραμμίζει τη σημασία του ζωτικού έργου της Ουκρανίας για δημοκρατικές, οικονομικές μεταρρυθμίσεις ως και μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ασφάλειας.
Πολλοί και κορυφαίοι αναλυτές και ειδικού υποστηρίζουν με πληθώρα στοιχείων,ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα ήταν πιο ασφαλείς με την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Τα πολεμικά παιχνίδια έδειξαν το γιατί. Ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι επικίνδυνο να μιλάμε για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ σύντομα, αλλά, άλλοι θεωρούν ότι , ο ελεύθερος κόσμος θα ήταν πολύ πιο ασφαλής με την Ουκρανία στη Συμμαχία. Η ένταξη στην Ουκρανία θα ήταν θεμελιώδης για τη διαρκή ειρήνη και σταθερότητα στον ευρωατλαντικό χώρο, προς όφελος τόσο της Ουκρανίας όσο και του ΝΑΤΟ.
Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το 2008 στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας, τα μέλη του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι η Ουκρανία θα προσχωρούσε στη Συμμαχία σε κάποιο απροσδιόριστο σημείο στο μέλλον. Στην περσινή σύνοδο κορυφής στο Βίλνιους της Λιθουανίας, μετά τη βάναυση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι σύμμαχοι επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους του 2008, προσθέτοντας τον ταυτολογικό χαρακτηρισμό ότι «θα επέδιδαν πρόσκληση στην Ουκρανία για ένταξη στη Συμμαχία όταν συμφωνήσουν οι Σύμμαχοι και πληρούνται οι προϋποθέσεις. ” Φέτος, η Συμμαχία προσφέρει στην Ουκρανία μια «γέφυρα προς την ένταξη», η οποία αποτελείται από μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στην ενίσχυση της Ουκρανίας. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν τον ενισχυμένο ρόλο του ΝΑΤΟ στον συντονισμό της στρατιωτικής βοήθειας και την υπόσχεση μακροπρόθεσμης υποστήριξης, καθώς και μεμονωμένα μέλη της Συμμαχίας που υπόσχονται επενδύσεις στην αμυντική βιομηχανική βάση της Ουκρανίας ως και περαιτέρω ανάπτυξη διμερών συμφωνιών ασφάλειας( ήδη με 18 κράτη και την ΕΕ). Ωστόσο, αυτά τα βήματα εξακολουθούν να είναι μακριά από μια πρόσκληση για ένταξη στη Συμμαχία
Η διστακτικότητα για την παροχή πρόσκλησης για ένταξη στη Συμμαχία προέρχεται κυρίως από την ανησυχία για το τι θα σήμαινε η ένταξη της Ουκρανίας για την ασφάλεια των υπαρχόντων συμμάχων του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Θα ήταν μια πρόσκληση προκλητική για τη Ρωσία και θα πυροδοτούσε έναν νέο κύκλο κλιμάκωσης; Τι σημαίνει να επεκτείνουμε μια εγγύηση ασφαλείας του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ σε μια χώρα που βρίσκεται ήδη σε σύγκρουση και αν θα ισοδυναμούσε αυτό με κήρυξη πολέμου του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας; Ακόμα κι αν η τρέχουσα σύγκρουση περατωθεί, δημιουργώντας χώρο για την Ουκρανία να ενταχθεί στη Συμμαχία, ο Πούτιν είναι απίθανο να εγκαταλείψει τη βαθιά του επιθυμία να ανακαταλάβει την Ουκρανία. Μια μελλοντική Ρωσική επίθεση στην Ουκρανία δεν θα πυροδοτούσε έναν άμεσο πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας; Για να βοηθήσει να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα,διεξήχθη μια σειρά από μεγάλες επιτραπέζιες ασκήσεις αυτή την άνοιξη που συγκέντρωσε δεκάδες κορυφαίους εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων των σημερινών κυβερνητικών αξιωματούχων των ΗΠΑ και των συμμάχων, για να εξετάσουν τη μελλοντική σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας τα σενάρια και οι επιπτώσεις τους στη δυτική ασφάλεια.
Ορισμένες ασκήσεις ορίστηκαν στο εγγύς μέλλον, αφού η Ουκρανία θα είχε ήδη λάβει πρόσκληση να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ενώ άλλες εξέτασαν τη διαδικασία ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τα σενάρια περιελάμβαναν παραλλαγές στις οποίες η Ουκρανία είχε καταφέρει να πάρει πίσω όλη την επικράτειά της, ως και άλλες κατά τις οποίες τμήματα της χώρας παρέμεναν κατεχόμενα από τη Ρωσία. Τα αποτελέσματα των ασκήσεων ήταν αδιαμφισβήτητα: η Ευρώπη είναι πιο σταθερή και ασφαλής με την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία φέρεται ότι δεν επέλεξε να κλιμακώσει όταν προσφέρθηκε στην Ουκρανία να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, και σε όλα τα σενάρια, η Ρωσία ήταν πολύ πιο προσεκτική στις αλληλεπιδράσεις της με την Ουκρανία όταν ήταν μέλος του ΝΑΤΟ.
Ακόμη και σε σενάρια που ξεκίνησαν με μια ορατή και άμεση Ρωσική στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία, η σύγκρουση γρήγορα αποκλιμακώθηκε. Και οι δύο πλευρές είχαν ισχυρά κίνητρα για να αποφύγουν μια άμεση σύγκρουση ΝΑΤΟ-Ρωσίας ( μια σύγκρουση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πυρηνικό πόλεμο).
Ο Πούτιν ήταν πρόθυμος να χρησιμοποιήσει βία εναντίον χωρών εκτός του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Γεωργίας της Μολδαβίας και της Ουκρανίας, αλλά αποτράπηκε από το να επιτεθεί σε χώρες του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, επί του παρόντος, ορισμένοι παρατηρητές υποθέτουν ότι μόνο η Δύση έχει το κυρίαρχο κίνητρο να αποφύγει την πυρηνική κλιμάκωση στην Ουκρανία. Αλλά με την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, που είναι μια συμμαχία με πυρηνικά όπλα, ο Πούτιν θα πρέπει επίσης να φοβάται την πιθανότητα πυρηνικής σύγκρουσης, καθιστώντας τον πολύ πιο προσεκτικό στις σχέσεις του με την Ουκρανία. Το μάθημα που βγαίνει από αυτές τις ασκήσεις είναι ξεκάθαρο. Αυτή την εβδομάδα, οι δυτικές δυνάμεις μπορούν να προσφέρουν στην Ουκρανία μια γέφυρα στο ΝΑΤΟ, αλλά για χάρη ενός καλύτερου μέλλοντος για ολόκληρη τη Συμμαχία, η γέφυρα πρέπει να είναι κοντή, να είναι κατασκευασμένη από χάλυβα και να τελειώνει με μια σταθερή πρόσκληση προς την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.Το βέβαιο είναι ότι έχουμε μέλλον μπροστά μας και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά.
