Τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και περισσότερος λόγος για το φυσικό αέριο ως καύσιμη ύλη που θα βελτιώσει την ποιότητα του περιβάλλοντος, αλλά και για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).
Το LNG είναι το φυσικό αέριο που έχει μετατραπεί προσωρινά σε υγρό. Αυτό γίνεται για εξοικονόμηση χώρου ( 610 κυβικά πόδια φυσικού αερίου μπορεί να μετατραπούν σε ένα μόνο κυβικό πόδι LNG). Η μετατροπή του καθιστά ευκολότερη την αποθήκευση και την μεταφορά, όπου οι αγωγοί δεν είναι διαθέσιμοι.
Η διαδικασία ψύξης γίνεται για να συμπυκνώσει το φυσικό αέριο σε LNG, και υλοποιείται σε θερμοκρασία μείον 126 βαθμούς Κελσίου. Συνοδεύεται από διεργασίες που απομακρύνουν το νερό, το διοξείδιο του άνθρακα, το υδρόθειο και άλλες ακαθαρσίες. Όταν φτάνει στον προορισμό κατανάλωσης, επαναεριοποιείται , μέσω θέρμανσης.
Πρώτη μεγάλη αποστολή στον κόσμο του υγροποιημένου φυσικού αερίου σημειώθηκε το 1964, όταν ένα πλοίο φορτωμένο με LNG στην Αλγερία έπλευσε για την Le Havre, Γαλλία. Πριν από το 1964, ήταν ένα απόβλητο προϊόν από την παραγωγή πετρελαίου.
Σήμερα, το υγροποιημένο φυσικό αέριο εξάγεται από περιοχές όπως: η Αλγερία, η Αίγυπτος, η Νιγηρία, το Κατάρ, Υεμένη, Ρωσία, Αυστραλία, Μαλαισία και η Ινδονησία, όπου η παραγωγή φυσικού αερίου υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες κατανάλωσης των τοπικών αγορών.
Το LNG αποθηκεύεται σε μια μονωμένη και βαριά δεξαμενή αποθήκευσης που είναι ειδικά σχεδιασμένη για να κρατήσει την ψυχρή θερμοκρασία του υγρού. Οι μεγαλύτερες ποσότητες μεταφέρονται σε ειδικά διαμορφωμένα πλοία που είναι γνωστά ως “πλοία μεταφοράς LNG”. Μικρότερες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου μεταφέρονται σε ειδικά σχεδιασμένα φορτηγά και βαγόνια.
Το φυσικό αέριο έχει πολύ μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις όταν καίγεται σε σχέση με άλλα ορυκτά καύσιμα. Εκπέμπει λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, λιγότερα σωματίδια και παράγει λιγότερη τέφρα.Μολονότι το LNG καίγεται υπό τη μορφή του φυσικού αερίου έχει μεγαλύτερη περιβαλλοντική επίπτωση από το φυσικό αέριο που δεν έχει υγροποιηθεί. Αυτό συμβαίνει επειδή το LNG απαιτεί μεγάλες ποσότητες ενέργειας για την υγροποίηση, τη μεταφορά και την αεριοποίηση.
Τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά το 2014 η Παγκόσμια Αγορά Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου έχει εξελιχθεί, και μπορεί να χαρακτηριστεί πλέον μια «ώριμη» παγκόσμια αγορά. Υπάρχει μια αυξανόμενη τάση ανταγωνισμού ανάμεσα στις χώρες παραγωγής για το ποιος θα κερδίσει το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. Δεσπόζουσα θέση κατέχει το Κατάρ ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στην αγορά LNG.
Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η παγκόσμια αγορά εμπορίας φυσικού αερίου το 2016 ήταν 706 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, από τα οποία το 39% ήταν σε μορφή LNG. Το 2040 προβλέπεται ότι θα φθάσει στα 1.230 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, από τα οποία το 59% θα διακινείται σε μορφή LNG.
Επειδή πρόκειται για μια περιπλοκή αγορά, εκτιμάται οτι θα επιφέρει πολλές γεωπολιτικές ανατροπές την επόμενη δεκαπενταετία στο παγκόσμιο ενεργειακό γεωπολιτικό οικοσύστημα. Κάποιες από αυτές τις αλλαγές θα είναι:
α. Προβολή της παγκόσμιας γεωπολιτικής ηγεμονίας των ΗΠΑ όχι μόνο στρατιωτικά μέσω αεροπλανοφόρων αλλά και οικονομικά/ενεργειακά μέσω πλοίων εξαγωγής LNG, τα οποία θα παραδίδουν σχιστολιθικό αέριο από τις ΗΠΑ προς τον υπόλοιπο κόσμο. Μέχρι το 2020 οι ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα καταστούν ο τρίτος μεγαλύτερος σε χωρητικότητα ποσοτήτων εξαγωγέας LNG στον κόσμο μετά το Κατάρ και την Αυστραλία.
β . Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός ανάμεσα σε Ρωσία, Αυστραλία, ΗΠΑ, και Κατάρ για το ποια χώρα θα επικρατήσει με μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς στην παγκόσμια αγορά LNG, θα προκαλέσει μεγάλες ανακατατάξεις στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου.
γ . Η ενεργειακή ασφάλεια και η απρόσκοπτη ροή των ενεργειακών αγαθών, θα είναι μια από τις βασικές αρχές που θα διέπει την μελλοντική εξωτερική πολιτική της Κίνας, της Ινδίας, και της Ευρώπης.
δ . Η συμμετοχή της Ρωσία ως εξαγωγέας, αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, κάτι που παίζει σημαντικό ρόλο στην γεωπολιτική σκακιέρα της Ευρασίας. Η Ρωσία έχει ανακοινώσει αρκετούς μελλοντικούς σταθμούς/τερματικά εξαγωγής LNG, ενώ ήδη υλοποιούνται νέες διαδρομές αγωγών (Nord Stream-2, Turkishstream), κάτι που θα μπορούσε να φέρει την Μόσχα σε ευνοϊκή θέση. Οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου της χώρας αναμένεται να φθάσουν στα 52 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2040.
ε . Η αντικατάσταση του κάρβουνου/λιγνίτη από το φυσικό αέριο ως κύριο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρισμού παγκοσμίως, αλλά και για χρήση στα πλοία, σε συνδυασμό με την αύξηση χώρων αποθήκευσης φυσικού αερίου σε μορφή LNG, θα εκτοξεύσει ακόμη περισσότερο την παγκόσμια ζήτηση φυσικού αερίου.
στ . Η σημερινή υπερπροσφορά στην παγκόσμια αγορά LNG θα αναμένεται να παρουσιάσει κάμψη μετά το 2025, που μπορεί να καλυφθεί από μελλοντικούς εξαγωγείς LNG, όπως είναι η Κύπρος, το Ισραήλ, η Μοζαμβίκη και εν μέρει η Ελλάδα.
ζ. Η ανάπτυξη καινούργιων τεχνολογιών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, θα μειώσουν το κόστος εξαγωγής και μείωση του αρχικού κεφαλαίου κατασκευής της εγκατάστασης.
Ο αυξημένος ρόλος του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο μελλοντικό Ευρωπαϊκό ενεργειακό μίγμα θα είναι ένα ισχυρό χαρτί της Ευρώπης έναντι της Ρωσίας στην μελλοντική γεωπολιτική και ενεργειακή σκακιέρα της Ευρασίας. Η Ανατολική Μεσόγειος θα ήταν μια εξαιρετική επιλογή για την Ευρώπη για προμήθεια φυσικού αερίου σε μορφή LNG.
Το αμερικανικό LNG θα μπορούσε να αναζωογονήσει τις ευρωπαϊκές επενδύσεις στην οικονομία του φυσικού αερίου. Το πρόβλημα για το αμερικανικό LNG στην Ευρώπη είναι ότι εξακολουθεί να είναι ακριβότερο από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ένας πόλεμος για μερίδιο αγοράς θα μπορούσε να αναγκάσει τις τιμές να πέσουν πολύ χαμηλά. Για την Ρωσία, αυτό θα σήμαινε μείωση κρατικών εσόδων κατά την διάρκεια μιας ύφεσης˙ και για τις Ηνωμένες Πολιτείες, κίνδυνο ανεπαρκούς αξιοποίησης των εγκαταστάσεων εξαγωγής του υγροποιημένου φυσικού αερίου της.
Το μέλλον ανήκει στους σκακιστές και στους γεωπολιτικούς/γεωοικονομικούς αναλυτές.
Απόστολος Τσιμογιάννης
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι ανώτατος αξκός (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
