.
Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος- Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Η πρόσφατη αναπροσαρμογή των συντεταγμένων του αρχικού χάρτη των θαλασσίων οικοπέδων προς έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων που εκπόνησε το υπουργείο ενέργειας και ορυκτού πλούτου από κοινού με την υδρογραφικής υπηρεσία της Αιγύπτου (μετά την θετική επίσκεψη του υπεξ Νίκου Δένδια στο Κάιρο )προς το παρόν (και μόνο) απομακρύνει τις αρχικές ανησυχίες και λογικούς προβληματισμούς της Αθήνας για την κατάσταση ανατολικά του 28ου γεωγραφικού μεσημβρινού (όπου τα νερά είναι αχαρτογράφητα τουλάχιστον αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες), αλλά κάθε άλλο ηρεμεί τα πράγματα ευρύτερα , αφού πολλά ζητήματα αναφορικά με τα ενεργειακά, διελεύσεις των όποιων μελλοντικών αγωγών, τους ενεργειακούς κόμβους, στρατηγικά συμφέροντα προς την διώρυγα του Σουέζ, αβεβαιότητα περί το Λιβυκό ,το υπάρχον προβληματικό Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο(που πάρα πολύ δύσκολα μπορεί να εξαλειφθεί κα) δεν επιτρέπουν εφησυχασμό και χαλαρότητα.Τουναντίον μέσα στα επόμενα το πολύ δύο χρόνια θα γίνουμε μάρτυρες σημαντικών και καταλυτικών γεγονότων και εξελίξεων
.Επιπρόσθετα οι όποιες προσπάθειες για διευθέτηση του χρόνιου Κυπριακού προβλήματος θα περιπλέκονται με τις αναθεωρητικές και νεο-οθωμανικές διεκδικήσεις της Άγκυρας μέσω του δόγματος της MAVI VATAN/ΓΑΛΑΖΙΑΠΑΤΡΙΔΑ και των διακλαδώσεων του προς Ερυθρά Θάλασσα- κόλπο Άντεν και Αφρικανικό Κέρας ,των συμφερόντων των ισχυρών της γης σε Συρία και Λιβύη, της κλιμακούμενης διεκδικητικής στάσης της Αιγύπτου προς την θάλασσα (ανεξάρτητα της επιβίωσης του αντιδημοκρατικού καθεστώτος στο Κάιρο), της αναβαθμισμένης παρουσίας του ΝΑΤΟ , ως και άλλων επιμέρους ζητημάτων (πχ Λιβανικό-Παλαιστινιακό κλπ)
.Πρώτο: Η πρόσφατη ευρεία αεροναυτικό-αποβατική άσκηση “Γαλάζια Πατρίδα” έδειξε πεντακάθαρα από τις δεσμευμένες περιοχές της(συνολικά) το που θα κινηθεί η Τουρκία και πως θα αποκλείσει/εμποδίσει συγκεκριμένες ενέργειες της Αθήνας .Η άσκηση εμφάνισε την κρισιμότητα της ευρύτατης περιοχής από τους κόλπους Κεραμεικού και Δωρίδας/έναντι Δωδεκανήσου /δηλαδή από Μαρμαρίδα μέσω Αττάλειας, Γκαζίπασα ,Μερσίνας, Σελεύκειας μέχρι Ισκεντερούν/Αλεξανδρέτας ,την ενισχυμένη ναυτική ως και μέσω drones παρουσία της Τουρκίας. Στοχεύει στο να αποκόψει πλήρως την Ελλάδα από την Κύπρο. Γνωστοί Τούρκοι ναύαρχοι,έχουν εντρυφήσει πολύ πάνω σε τέτοιες ενέργειες, ενώ ο επικεφαλής των ναυτικών δυνάμεων της Τουρκίας ναύαρχος Αντνάν Οζμπάλ, έχει αναφερθεί πολύ στα σχέδια της χώρας του σε πρόσφατες διαλέξεις που έχει δώσει σε Αττάλεια -Ακσάζ-Μερσίνα κλπ.Ένα υπολογίσιμο τμήμα της άσκησης έλαβε χώρα στο ανατολικό τμήμα του πελάγους της Κιλικίας και ειδικότερα στον γεωγραφικό χώρο μεταξύ της κατεχόμενης Καρπασίας (Αιγιαλούσα-Ριζοκάρπασο) προς Τρίκωμο (νοτιότερα) και κατεχόμενη Αμμόχωστο(κόλπος). Εδώ η Άγκυρα επικεντρώνεται στην όσο το δυνατό καλύτερη κάλυψη του κόλπου του Ισκεντερούν/Αλεξανδρέττας ,παρακολούθηση των εξελίξεων στη δυτική Συρία-Λίβανο,και κινήσεων μέχρι το Σουέζ.Η εξαγγελθείσα δημιουργία ναυτικής βάσης ανεφοδιασμού (πιθανότατα στο Μπογάζι/Αμμόχωστος ) απλούστατα θα ενισχύει τις ευρύτερες δραστηριότητες των Τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.Συνεπώς οι όποιες κινήσεις της Άγκυρας-αρέσει ή δεν αρέσει- θα συνδέονται αναγκαστικά με την Αίγυπτο,η οποία θα είναι πάντοτε στην ακτίνα του Τουρκικού φλερτ.
Δεύτερο:Αν εφαρμοστούν προσεχώς τα όσα σχετίζονται με τον επαναπροσδιορισμό των συντεταγμένων του οικοπέδου EGY-MED-W18 (ανατολικά του 28ου μεσημβρινού),προφανώς η Άγκυρα που δεν αποδέχεται την επήρεια του συμπλέγματος Καστελόριζου/Μεγίστης θα “πιέζει’ ακόμα πιο πολύ στρατιωτικά τον συγκεκριμένο θαλάσσιο-μικρονησιωτικό τομέα.Αν αντιληφθεί ότι τα όρια των ελιγμών της στενεύουν πάρα πολύ ,οποιαδήποτε ενέργεια εναντίον του συμπλέγματος είναι μέσα στις επιλογές της.(ακόμα και οριακά στη Στρογγυλή ). Γνωστές “δεξαμενές σκέψης’ στο εξωτερικό ,έχουν ασχοληθεί με το εν λόγω σύμπλεγμα. Αν η Τουρκία και η Αίγυπτος οριοθετήσουν ΑΟΖ τότε η επήρεια του περιθωριοποιείται όμως τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Πάντως για κάθε ενδεχόμενο η Αθήνα θα πρέπει διαρκώς να αναβαθμίζει και ενισχύει την Δύναμη Άμυνας Νήσου.(παρά τις δυσχέρειες από γεωγραφικής κυρίως άποψης).
Τρίτο : Δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως δεδομένη η τωρινή θέση του Ισραήλ και της Αιγύπτου,όπως και όλες οι άλλες διμερείς και πολυμερείς επαφές.Διπλωματικά είναι χρήσιμες,αλλά όλα αυτά τα κράτη έχουν τεράστια και πολυδιάστατα προβλήματα ασφαλείας τους ,και προφανώς δεν θα έρθουν από τον κόλπο των πετρελαίων στην ανατολική Μεσόγειο(όταν υπάρχει η απειλή του Ιράν). Η Αίγυπτος έχει κατά νου -παρά τα χαοτικά προβλήματά της-μία εκθετικά επεκτατική ενεργειακή ατζέντα.Επιπλέον θα πρέπει πάντοτε να έχουμε στο μυαλό μας το σενάριο ενδεχόμενης ανατροπής του καθεστώτος Αλ Σίσι. Ο υπερπληθυσμός της χώρας,η προβληματική κατάσταση στην πρόσβαση επαρκών και καθαρών υδάτινων πόρων,οι εγγενείς αδυναμίες του Αιγυπτιακού στρατού (άλλο ασκήσεις και άλλο πόλεμος),οι τραυματικές διαχρονικά εμπειρίες από τους πολέμους στη Υεμένη, οι εξοπλισμοί χωρίς αύριο,ως και η πανίσχυρη αντιπολίτευση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας θα πρέπει να μας προβληματίζουν.Συνεπώς ας έχουμε έτοιμα εναλλακτικά σχέδια.Το Κάιρο δεν μπορεί να υιοθετήσει αναθεωρητική πολιτική διαρκείας(άσχετα αν το επιθυμεί) ,όταν έχει ανοικτές ‘πληγές’ με Σουδάν,Λιβύη,Αιθιοπία κα.
Η περίπτωση του Ισραήλ-που σαφέστατα είναι η πιο δυνατή χώρα- θα πρέπει να την παρακολουθούμε και αναλύουμε συνέχεια..Ο υπουργός ενέργειας Στάινιτζ έχει δηλώσει ότι δεν έχει πρόβλημα ένταξης της Τουρκίας σε Μεσογειακό ενεργειακό φόρουμ ,ενώ δεν έχει αποκλείσει την Τουρκία από εναλλακτικές ενεργειακές επιλογές και αγωγούς-διαδρόμους.. Είναι απαραίτητο να επιδιώξουμε πιο πολλά από την διμερή μας συνεργασία,αλλά ας λάβουμε υπόψη ότι υπό λογικές συνθήκες η περίοδος της επικυριαρχίας του Νετανιέχου πλησιάζει στο τέλος της.
Τέταρτο:Επειδή η ΕΕ δυστυχώς υστερεί σε θέματα άμυνας και ασφάλειας ,ακρογωνιαίος λίθος στην άμυνα , αποτροπή και ασφάλεια παραμένει το ΝΑΤΟ( παρά τα διάφορα προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ συμμάχων). Όπως κατέστησε σαφές ο Αμερικανός υπεξ Άντονι Μπλίνκεν και ο ΓΓ/ΝΑΤΟ Γενς Στόλντεμπεργκ, δεν υπάρχουν Ευρωκεντρικά υποσυστήματα ασφαλείας και εναλλακτικά υποκατάστατα της Συμμαχίας.Όλα όσα έχουν κατά καιρούς προταθεί μέσω κάποιων που θεωρητικολογούν περί των Γαλλικών σχεδιασμών είναι’ κάστρα στην άμμο και στον πάγο’ ενώ δεν μπορεί το Παρίσι να καλύψει κενά ασφαλείας και να προσφέρει αποτροπή. .Οι αποτυχίες της Γαλλίας σε πολλά μέτωπα είναι γνωστές(από την Ινδοκίνα μέχρι το Μάλι και το Σαχέλ).Για αυτό και άρον άρον το 2009 επέστρεψε στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Και δεν υπάρχει Γαλλο-Γερμανικός άξονας.Το Βερολίνο στα πολιτικο-στρατιωτικά θέματα είναι με τις ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, ενώ στα ενεργειακά κοιτάζει προς ανατολάς…και τα περί άξονα Παρισιού-Βερολίνου είναι απαρχαιωμένες θέσεις και ξεπερασμένες , οπότε κάποιοι θα πρέπει να τις προσαρμόσουν στο σήμερα και στο αύριο….
Συμπερασματικά τα τεχνικής φύσης προβλήματα προς το παρόν με τα ενεργειακά οικόπεδα της Αιγύπτου χαλάρωσαν τις ανησυχίες μας. Όμως πολλά ζητήματα παρμένουν άλυτα και εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι για υποτροπή.Το Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες του Νοεμβρίου του 2019 είναι και θα είναι εκεί,προκαλώντας αστάθεια και διαχρονικά προβλήματα.Μην αναμένει κάποιος να αποχωρήσει η Τουρκία από την βορειοαφρικανική χώρα εύκολα.Όπως δεν έχουν αποχωρίσει οι Τούρκοι 47 ολόκληρα χρόνια από την κατεχόμενη Κύπρο,ούτε από το βόρειο Ιράκ,ούτε από το Αφριν,την Αλ Μπαμπ,και από το Ταλ Αμπιάντ μέχρι το Ρας ε Λειν της βόρειας Συρίας.Όπως δεν αποχωρούν από την Σομαλία(όπου έχον εκπαιδεύσει το μισό στρατό της) και από το Αζερμπαϊτζάν όπου συνέδραμαν στην επικρατηση των Αζέρων). Ρεαλιστικά αναλύοντας έχουμε πολλά να δούμε και να βιώσουμε από την προκλητική και αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας,ως επίσης και στις σχέσεις της προσεχώς με τις ΗΠΑ και την Ρωσική Ομοσπονδία.Επίσης να παρακολουθούμε πολύ τις επερχόμενες εξελίξεις στην Μαύρη Θάλασσα.
