MIA ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Άνοιγμα στη Λιβύη αποτελεί η επικείμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη μέσα στην προσεχή εβδομάδα,όπου θα έχει επαφές με τον μεταβατικό πρωθυπουργό Αμπντουλχαμίτ Ντμπέιμπα ως και πιθανότατα με τα μέλη του τριμερούς ανωτάτου συμβουλίου της βορειοαφρικανικής χώρας . Στο ταξίδι τον Έλληνα πρωθυπουργό θα συνοδεύει ο υπεξ Νίκος Δένδιας,ενώ η επίσκεψη στην Τρίπολη, πραγματοποιείται μετά την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο πρωθυπουργών ,καθώς και τις τηλεφωνικές επαφές που είχε το δίδυμο Μητσοτάκη- Δένδια με τον ειδικό διαμεσολαβητή του ΓΓ/ΟΗΕ για το θέμα της Λιβύης Σλοβάκο Γιαν Κούμπιτς.(ο Έλληνας υπεξ είχε επίσης συνάντηση μαζί του πρόσφατα στη Γενεύη, ενώ αρχικά είχαν τηλεφωνηθεί όταν ο Έλληνας υπεξ είχε πρόσφατα μεταβεί στο Καιρο)).Η επίσκεψη είναι ιδιαίτερα σημαντική ,γιατί η μεταβατική κυβέρνηση που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ-ΟΗΕ-ΕΕ-ΝΑΤΟ-Αφρικανική Ένωση-Τουρκία-Αίγυπτος κα θα βρίσκεται στην εξουσία μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2021 ,αφού υπό λογικές συνθήκες θα πραγματοποιηθούν γενικές εκλογές . Επί του παρόντος εφαρμόζεται μία συμφωνία στο έδαφος(εδώ και μήνες) με παύση εχθροπραξιών ανάμεσα στην κυβέρνηση της Τρίπολης και τον πολέμαρχο της ανατολικής Λιβύης Χάφταρ, ο οποίος έχει χάσει-όπως και ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ακίλα Σάλεχ- επιρροή στα δρώμενα.(η Αθήνα πριν από 14 μήνες είχε εκφράσει την υποστήριξή της στα συγκεκριμένα δύο άτομα μαζί με την Γαλλία,την Αίγυπτο κα)
.O Νίκος Δένδιας θα έχει μία πρώτη συνάντηση γνωριμίας με την ομόλογό του της μεταβατικής κυβέρνησης Δρ Νάζλα Μανγκούς (είναι μία από τις πέντε γυναίκες υπουργούς στη νέα κυβέρνηση μαζί με εκείνες στα υπουργεία Δικαιοσύνης,Γυναικείων υποθέσεων πολιτισμού, κοινωνικών υποθέσεων) .Η νέα υπουργός κατάγεται από την Βεγγάζη ,ενώ “υποστηρίζεται”λόγω των πολύ στενών σχέσεων της οικογενείας της από το 2002 από τις Ηνωμένες Πολιτείες.΄Έχει σπουδάσει Ποινικό Δίκαιο στη Βεγγάζη ,ενώ έχει κάνει μεταπτυχιακά στο πανεπιστήμιο ΕASTERN ΜΟNNONΙTE ως και διδακτορικό στο γνωστό GEORGΕ MASON UNIVΕRSITY στη Βιρτζίνια.Επί χρόνια διέμενε στην πολιτεία Βιρτζίνια και σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του υπογράφοντα συνδέεται πολύ στενά με κορυφαίες “δεξαμενές σκέψης’ ,όπως το Αμερικανικό Ινστιτούτο για την Ειρήνη,για το οποίο προ χρονών συνέγραψε δυο μελέτες.
Η διαμεσολάβηση του ΟΗΕ υπό την Αμερικάνα διπλωμάτη Στέφανι Ουίλιαμς οδήγησε σε άρση του αδιεξόδου στη Λιβύη ,και σε διακοπή στις πολυετείς εχθροπραξίες και τον μετά-Κανταφικό εμφύλιο πόλεμο(δεύτερη φάση), ενώ σε Τύνιδα και Γενεύη,οι επικεφαλής των φυλών και οργανώσεων της δυτικής,νότιας και ανατολικής Λιβύης προχώρησαν στην εκλογή του Ντπέιμπα (κατάγεται από την Μισράτα),καθώς και των Μωχάμετ Μένφι (ανατολική Λιβύη/Κυρηναϊκή ), Μούσα αλ Κόνι (δυτική Λιβύη/Τριπολιτάνα) και Αλ Λάφι (νότια επαρχία/Φεζάν),ενώ παράλληλα έχουν πραγματοποιηθεί στρατιωτικές ενέργειες αποκλιμάκωσης,όπως το άνοιγμα του οδικού άξονα προς την παραλιακή πόλη της Σύρτης,η επαναλειτουργία (ως ένα βαθμό των τερματικών των πετρελαϊκών σταθμών σε Αζνταμπίγια-Σύρτη κα),η αποναρκοθέτηση περιοχών (ειδικά στην περιοχή τηςΤαρχούνα με την συνδρομή Τούρκων και Ιταλών στελεχών του μηχανικού κα) αλλά και το άνοιγμα των περιφερειακών αεροδρομίων.
Ανεξάρτητα της βελτίωσης της κατάστασης στο έδαφος και παρά την σύσταση της νέας μεταβατικής κυβέρνησης εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά προβλήματα,όπως οι περιπτώσεις συστηματικής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μαζικές εκτελέσεις και μαζικοί τάφοι ,τοπικές διαφορές μεταξύ των πανίσχυρων φυλών, πορώδη σύνορα χωρίς φύλαξη με τα κράτη της υποσαχάριας Αφρικής,παρουσία σχεδόν 3000 Ρώσων μισθοφόρων της ιδιωτικής εταιρείας WAGNER του προσωπικού φίλου του Πούτιν “γνωστού και ως ‘μάγιρα” Πριγκόζιν, παρουσία χιλιάδων μισθοφόρων από Νίγηρα,Τσαντ και Σουδάν στο πλευρό του Χάφταρ (με διαρκή οικονομική υποστήριξη από το καθεστώς των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων) ,αλλά και υπολογίσιμη στρατιωτική διακλαδική παρουσία της Τουρκίας, βάσει μνημονίου στρατιωτικής συνεργασίας του Νοεμβρίου του 2019. Πάντως μέχρι στιγμής οι Ρώσοι μισθοφόροι από την Σύρτη και την αεροπορική βάση Αλ Τζούφρα ως και οι Τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις(από Τρίπολη-Αλ Χόμς-Μισράτα και Αλ Ουντέιντα) δεν δείχνουν να αποδέχονται την όποια αποχώρηση , ενώ μέσα στον Απρίλιο επίκειται νέα επίσκεψη από τον υπουργό άμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ και τον αρχηγό των ναυτικών δυνάμεων ναύαρχο Αντνάν Οζμπάλ.
Ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Λιβύης που είναι παράλληλα και υπουργός άμυνας είναι γνωστός για τις φιλοτουρκικές του θέσεις (και επιχειρηματικές),ενώ ο Μωχάμετ Μένφι ήταν ο πρέσβης της Λιβύης στην χώρα μας,τον οποίο η Αθήνα απέλασε στις αρχές Δεκεμβρίου του 2019,λόγω του γνωστού παράτυπου Τουρκο-Λιβυκού μνημονίου σχετικά με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.(Σαράτζ-Ερντογάν) .Ο Μένφι πρόσφατα επισκέφθηκε το Βερολίνο, το Παρίσι και την Άγκυρα,ενώ μέσα στο προσεχές δίμηνο αναμένεται να μεταβούν στην Τρίπολη ανώτατα στελέχη του Αμερικανικού υπουργείου εξωτερικών,ως και της Διοίκησης AFRICOM των ΗΠΑ από την Στουτγάρδη.Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μένφι καίτοι προέρχεται από την ανατολική Λιβύη,ήταν αντίθετος με τον Χάφταρ και υποστήριζε από το 2016 τη νόμιμη και αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση Σάρατζ,, ενώ μετά την απέλασή του παρέμεινε για κάποιο διάστημα στην χώρα μας.Οι Μένφι και Ντμπέιμπα ήσαν συνεργάτες του Κανταφικού καθεστώτος.
Η Ελληνική κυβέρνηση θετικά εκτιμά ότι η Λιβύη έχει για την χώρα μας λίαν υπολογίσιμη γεωπολιτική αξία,καθώς και ενεργειακή (δεν΄έχουν οριοθετηθεί θαλάσσιες ζώνες),και τα συμφέροντά μας υπερβαίνουν κατά πολύ του Τουρκο-Λιβυκού μνημονίου. Πέραν της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού στη Λιβύη η Ελλάδα επιστρέφει διπλωματικά με πρεσβεία στην Τρίπολη (διαπιστεύεται πρέσβης εντός των ημερών),ενώ προχωράμε προσεχώς και σε άνοιγμα προξενείου στην Βεγγάζη της ανατολικής Λιβύης.Λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης από στρατιωτικής πλευράς σε Μεσόγειο και Σαχέλ μελετάται το άνοιγμα και θέσης ακολούθου άμυνας στην Τρίπολη,όπως ίσχυε στο παρελθόν ή κάλυψη επί του παρόντος της θέσης από αξιωματικό μας σε Αίγυπτο ή Ιταλία ή Τυνησία. (όπως παλιά).Ένα από τα βασικά προβλήματα της Λιβύης(όπως μου έλεγε χθες βράδυ Λίβυος στρατιωτικός) είναι ποιος και από που θα προέρχεται ο νέος υπουργός άμυνας ,αλλά και ο αρχηγός των διαιρεμένων (λόγω εμφυλίου) αρχηγός των ενιαίων ενόπλων δυνάμεων. Αν αναλάβει ο προερχόμενος από την ανατολική Λιβύη στρατηγός Ναζούρι ,τότε ο υπουργός άμυνας θα είναι από την δυτική Λιβύη.
