Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος- Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Προ ημερών ένας ομοσπονδιακός δικαστής εξέδωσε περιοριστικά μέτρα για να σταματήσει ορισμένα τμήματα της προσπάθειας της κυβέρνησης Trρμπ-Μασκ να κλείσει την USAID. Η απόφαση ήρθε σε αγωγή που κατέθεσε ένα συνδικάτο που εκπροσωπεί τους ομοσπονδιακούς εργαζόμενους.
Ο Έλον Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, και το παράνομο- ύποπτο υπουργείο Κυβερνητικής Απόδοσης (DOGE) που ηγείται -αφού δεν έχει ψηφιστεί η σύσταση από τα νομοθετικά σώματα των ΗΠΑ-εισέρχονται στην κυβέρνηση των ΗΠΑ με δόλιο τρόπο , αποκτούν πρόσβαση σε εξαιρετικά ασφαλείς και διαβαθμισμένες πληροφορίες, απολύουν ομοσπονδιακούς υπαλλήλους και προσπαθούν να κλείσουν τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες.
Η πρόσβαση των DOGE σε βάσεις δεδομένων του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού και στα δεδομένα του Υπουργείου Οικονομικών, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος πληρωμών Medicare και Medica, έχει ήδη προκαλέσει αγωγές και δικαστικές αποφάσεις που περιορίζουν προσωρινά αυτές τις απαράδεκτες και αντιδημοκρατικς εισβολές. Αλλά ίσως η πιο άμεσα επιζήμια από τις ενέργειες του περιβόητου (που θαυμάζουν εδώ στη χώρα μας κάποιοι άσχετοι,ημιμαθείς, συνωμοσιολόγοι και κομπλεξικοί της ακροδεξιάς ) Μασκ μέχρι στιγμής είναι το γρήγορο κλείσιμο της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (USAID) και ο αποδεκατισμός του τομέα εξωτερικής βοήθειας της Αμερικής σε πάνω από 140 κράτη του πλανήτη.
Η USAID δημιουργήθηκε από τον αείμνηστο πρόεδρο Τζων Φ. Κένεντι. Το εκτελεστικό διάταγμα ήταν του Κένεντι το 1961 και αργότερα ιδρύθηκε ως ανεξάρτητη υπηρεσία από το Κογκρέσο. Μόνο το Κογκρέσο έχει τη δυνατότητα να την καταργήσει. Όπως αναφέρει η έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου που δημοσιεύθηκε πριν μία εβδομάδα , “Επειδή το Κογκρέσο ίδρυσε την USAID ως ανεξάρτητο κατεστημένο (που ορίζεται στο 5 U.S.C. 104) εντός του εκτελεστικού κλάδου, ο πρόεδρος δεν έχει την εξουσία να τη καταργήσει. “.
Αλλά αυτός ο νομικός περιορισμός δεν έχει σταματήσει τον Μασκ και την ομάδα του από τους νέους “μηχανικούς’ του DOGE από το να θέσουν τους ομοσπονδιακούς υπαλλήλους σε άδεια ή να τους απολύσουν εντελώς. Οι πόρτες στην USAID έχουν κλειδωθεί και όλο το διεθνές προσωπικό έχει λάβει εντολή να κλείσει τις αποστολές του και να επιστρέψει στις ΗΠΑ.
Οι ενέργειες του Μασκ δεν ήταν τίποτα λιγότερο από ένα διοικητικό πραξικόπημα. Σε μια διαμαρτυρία που καταγγέλλεται το κλείσιμο την περασμένη Τετάρτη έξω από την πρωτεύουσα, η Σάρα Τζέικομπς, εκπρόσωπος της USAID από την Καλιφόρνια, χαρακτήρισε τις ενέργειες του Μασκ «παράνομες» και καθαρό «πραξικόπημα». Οι υπάλληλοι της USAID κρατούσαν πινακίδες καταγγέλλοντας τον Μασκ και φώναζαν: «Σταματήστε το πραξικόπημα!»
Πώς η USAID έκλεισε.
Το αρχικό πλήγμα για την USAID προήλθε από ένα υπόμνημα από τον Μάρκο Ρούμπιο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ την 24η Ιανουαρίου, το οποίο ζητούσε πάγωμα 90 ημερών σε όλη την ξένη βοήθεια. Οι άμεσες επιπτώσεις αυτού του υπομνήματος ήταν χαοτικές και εκτεταμένες.
Οι κλινικές υγείας έκλεισαν τις πόρτες τους σε όλο τον κόσμο, τα φάρμακα για τον ιό HIV/AIDS παρακρατήθηκαν και οι προσφυγικοί καταυλισμοί ανησύχησαν ότι οι υποδομές τους θα κατέρρεαν. Οι οι υπεύθυνοι του προσφυγικού στρατοπέδου στη Συρία στην Αλ Χολ που είναι επίσης μια φυλακή για τους συμπαθούντες του ISIS. Αυτό άφησε τους πρόσφυγες έκθετους και να μην έχουν πουθενά να στραφούν για βασικές προμήθειες όπως τα τρόφιμα και το φυσικό αέριο.
Ορισμένοι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι το κλείσιμο της USAID θα μπορούσε να επιβραδύνει την αντίδραση στις εστίες του Έμπολα στην Ουγκάντα και του ιού Μάρμπουργκ στην Τανζανία. Η USAID και το CDC συνεργάστηκαν το 2022 σε μια επιτυχημένη προσπάθεια να περιορίσουν την εξάπλωση μιας επιδημίας Έμπολα στην Ουγκάντα.
Μια περίοδος αναθεώρησης για την ευθυγράμμιση των υφιστάμενων εργασιών σε μια νέα διοίκηση δεν είναι κάτι νέο. Το πάγωμα όλης της χρηματοδότησης κατά την περίοδο αναθεώρησης είναι άνευ προηγουμένου. Οι εργαζόμενοι της USAID ήταν έτοιμοι να προσαρμόσουν τα έργα για να επικεντρωθούν στις προτεραιότητες της νέας διοίκησης. Τότε εμφανίστηκε ο Έλον Μασκ.
Χρησιμοποιώντας στελέχη (νεαρών “μηχανικών” του DOGE), ο Mασκ έβαλε στο μάτι την USAID εδώ και αρκετό καιρό. . Ο διευθυντής ασφαλείας της USAID και ο αναπληρωτής του τέθηκαν σε άδεια αφού προσπάθησαν να εμποδίσουν την ομάδα του Μασκ να έχει πρόσβαση σε αρχεία προσωπικού και διαβαθμισμένες πληροφορίες. Στη συνέχεια, η ομάδα του Μασκ πέρασε το Σαββατοκύριακο κοιτάζοντας τα συστήματα της USAID και αξιολογώντας το έργο. Ο Μασκ αργότερα αποκάλεσε τις οργανώσεις «παιχνιδιάρικα σκουλήκια», αλλά δεν παρείχε κανένα στοιχείο που να υποστηρίζει τον ισχυρισμό του ότι η οργάνωση ήταν εκεί για ευρύτερους λόγους.Απαλή/SOFT ισχύς και δημόσια αντίληψη.
Ο σκοπός της ξένης βοήθειας συχνά παρεξηγείται από μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος των ΗΠΑ. Η USAID ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1960 υπό τον Κένεντι για να αντιμετωπίσει τη Σοβιετική επιρροή μέσω ξένης βοήθειας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ο στόχος ήταν να παρασχεθεί ανθρωπιστική βοήθεια σε άλλες χώρες που θα δημιουργούσαν καλή θέληση και υποστήριξη για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Μάρκο Ρούμπιο,( τώρα υπεξ ) εμφανίζεται να είναι αρκετά θετικός στην εξόντωση της USAID, ήταν κάποτε ένας από τους ισχυρότερους υπερασπιστές της ως εργαλείο ήπιας ισχύος. «Σας υπόσχομαι ότι θα είναι πολύ πιο δύσκολο να στρατολογήσετε κάποιον στον αντιαμερικανισμό, , αφού οι ΗΠΑ μέσω USAID είναι ο λόγος που επιβιώνουν σήμερα σε πλανητικό πλαίσιο», δήλωσε ο Ρούμπιιο το 2017.
Η ξένη βοήθεια ωφελεί επίσης τις Αμερικανικές εταιρείες. Πέρυσι, μια μελέτη στο περιοδικό Δημόσιας Διοίκησης και Ανάπτυξης διαπίστωσε ότι η ξένη βοήθεια αυξάνει το εμπόριο μεταξύ του δωρητή και της δικαιούχου χώρας, ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική. “Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ αύξησαν το διμερές τους εμπόριο με τις δικαιούχους χώρες, κερδίζοντας 8 δολάρια σε εξαγωγές για κάθε πρόσθετο δολάριο που δαπανάται για ξένη βοήθεια”, έγραψε η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντα Λόρα Μέντεζ.
Οι δημοφιλείς αντιλήψεις για την αξία και το κόστος της ξένης βοήθειας είναι συχνά λανθασμένες. Μια δημοσκόπηση του 2015 διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, οι Αμερικανοί πίστευαν ότι η ξένη βοήθεια αποτελούσε περισσότερο από το 30% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Μόνο το 3% απάντησε με ακρίβεια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δαπανούν λιγότερο από το 1% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού τους για ξένη βοήθεια.
«Όποιος σας λέει ότι μπορούμε να περικόψουμε την ξένη βοήθεια και που θα μας φέρει σε ισορροπία σας λέει ψέματα», δήλωε ο Ρούμπιοσε πολιτικό οργανισμό στη Φλόριντα το 2019 . «Η ξένη βοήθεια είναι λιγότερο από το 1% του προϋπολογισμού μας. Αυτή είναι η αλήθεια».
Νομικά, θα χρειαζόταν μια πράξη του Κογκρέσου να κλείσει ή να κάνει αλλαγές στην USAID – συμπεριλαμβανομένης της μετακίνησής της κάτω από την ομπρέλα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αλλά αυτό δεν έχει σταματήσει τον Μασκ ή , τον Ρούμπιο. Ο ιστότοπος της USAID έχει παγώσει και τώρα ανακοινώνει με ειδοποίηση σε όλο το προσωπικό της USAID ότι βρίσκονται σε διοικητική άδεια και θα κλείσουν οι διεθνείς αποστολές.
Ούτε το Κογκρέσο φαίνεται πρόθυμο να παρέμβει. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, σε μια συνομιλία στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης X,( ο οποίος ανήκει στον Μασκ,) οι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές Μάικ Λι και Τζόνι Ερνστ άκουσαν με ανησυχία καθώς ο Μασκ τους ενημέρωσε για το σχέδιό του να κλείσει την USAID( μια ενέργεια που νομικά μπορούν να πάρουν οι ίδιοι και οι συνάδελφοί τους στο Κογκρέσο.)
Μαζικές βολές.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του shutdown θα είναι ευρείες. Την περασμένη Πέμπτη, η ομάδα του Ρόυμπιο ανέφερε το σχέδιό της να μειώσει το προσωπικό της USAID από 14.000 σ 300!! Όχι μόνο η USAID παρέχει ιατρικές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ζωής και απασχολεί άμεσα χιλιάδες Αμερικανούς, αλλά είναι και ένας καταλύτης για τη βιομηχανία εξωτερικής βοήθειας.
Ένας αλλοδαπός εργαζόμενος στο LinkedIn επεσήμανε ότι σε μια τυπική κατάσταση απόλυσης, μια εταιρεία θα μπορούσε να απολύσει προσωπικό που στη συνέχεια παίρνει τις δεξιότητές του κάπου αλλού. Οι απολύσεις στη Ford θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε προσλήψεις στο Chevrolet κ.λπ. Αλλά με το πάγωμα της USAID, ο Μασκ κλείνει έναν ολόκληρο τομέα. Αυτό δεν είναι το Twitter, η Tesla ή η SpaceX. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο τομέας της εξωτερικής βοήθειας θα εξαφανιστεί.
Είναι δύσκολο να εξηγήσουμε την κλίμακα της κατάστασης και πώς θα επηρεάσει την Αμερική σε ανθρώπους που μόλις αρχίζουν να ακούν για αυτό ή που δεν είναι εξοικειωμένοι με την USAID και την Αμερικανική ήπια δύναμη», μου είπε ένας εργαζόμενος της USAID που ζήτησε ανωνυμία λόγω αντιποίνων. «Είναι σαν την οικονομική κρίση του 2008, αλλά κανείς δεν διασώζεται. Είναι σαν η Walmart να βγαίνει εκτός λειτουργίας μέσα σε μια νύχτα – να κλείνει την ιστοσελίδα της και να κλειδώνει καταστήματα . Είναι σαν οι ΗΠΑ να αποχωρούν από το Αφγανιστάν, αλλά και σε 165 χώρες ταυτόχρονα.
Δεν απολύονται μόνο οι υπάλληλοι της USAID. Μεγάλο μέρος του έργου της USAID μεταφέρεται σε μεγάλες εταιρείες που ανταγωνίζονται για συμβάσεις. Συνεργάζονται με τοπικούς εταίρους σε όλο τον κόσμο για να εφαρμόσουν προγράμματα με κατεύθυνση και καθοδήγηση από τις ΗΠΑ.Ακόμη και τα προγράμματα που ήταν δημοφιλή υπό την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ, όπως η Power Africa, η οποία εξορθολόγησε με έργα υποδομής που σχετίζονται με την κυβερνησιμότητα και την βελτίωση της διαφάνειας σε όλη την Αφρική,(καιτώρα έχουν παγώσε.)Κερδίζουν Κίνα και Ρωσία.Η ξαφνική και απότομη φύση του παγώματος της USAID δημιουργεί ένα κενό όπου ήταν η ξένη βοήθεια των ΗΠΑ. Οι ειδικοί ανησυχούν ότι η Κίνα θα μπορούσε να παρέμβει για να καλύψει το κενό, μια ενέργεια που θα παραχωρήσει την Αμερικανική επιρροή σε ένα αντίπαλο έθνος.Η Κίνα κατασκευάζει υποδομές σε όλη την Αφρική ως μέρος της πρωτοβουλίας Belt and Road και η Ρωσία κατασκευάζει στρατιωτικές βάσεις σε υποανάπτυκτες περιοχές σε όλο τον κόσμο(Μάλι, Νίγηρας,Μπούρκινα Φάσο). Ελλείψει Αμερικανικής παρουσίας, πολλές χώρες δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να στραφούν στους αντιπάλους της Αμερικής για βοήθεια. Αφού πρέπει να βρουν έναν τρόπο θα το κάνουν
Ο Μασκ του οποίου η καθαρή αξία είναι σχεδόν 10 φορές ο ετήσιος προϋπολογισμός της USAID, δήλωσε ότι αν κάτι αποδειχθεί χρήσιμο, θα μπορούσε πάντα να ενεργοποιηθεί ξανά.
Είναι πασιφανές ότι ήδη έχει αρχίσει να γίνεται μεγάλη ζημία στο εξωτερικό, την επιρροή των ΗΠΑ διεθνώς και οι επιπτώσεις-αν συνεχιστεί η εξόντωση της USAID -θα έχει δραματικές προεκτάσεις στον ρόλο των ΗΠΑ,για πάρα πολλά χρόνια,κάτι που θα εκμεταλλευτούν σε πολλούς τομείς το Πεκίνο και η Μόσχα.
