Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Η επιχείρηση Midnight Hammer αντιπροσωπεύει μια εξαιρετική επίδειξη των Αμερικανικών στρατιωτικών δυνατοτήτων κατά των πυρηνικών βάσεων του Ιράν αν και οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις 6 μυστικών υπηρεσιών δείχνουν ότι ο αντίκτυπος μπορεί να υπολείπεται των ισχυρισμών του Λευκού Οίκου για «πλήρη εξάλειψη».
Ο θεμελιώδης περιορισμός των πληγμάτων έγκειται στη διάκριση μεταξύ της ζημίας των υποδομών και της εξάλειψης των δυνατοτήτων. Η στρατιωτική δράση μπορεί να καταστρέψει τον εξοπλισμό και τις εγκαταστάσεις, αλλά δεν μπορεί να εξαλείψει τη γνώση, τα διασκορπισμένα υλικά ή τους υποκείμενους στρατηγικούς παράγοντες της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων. Σύμφωνα με πληροφορίες, με τη μετεγκατάσταση των πιο ευαίσθητων υλικών του πριν από τα πλήγματα, το Ιράν φαίνεται να έχει διαφυλάξει τον πυρήνα του προγράμματος εμπλουτισμού του, ενώ τα άθικτα καταφύγια μπορεί να εξακολουθούν να παρέχουν εφαλτήριο για την ανοικοδόμηση
Το αν η επιχείρηση Midnight Hammer περιορίζει αποτελεσματικά την απειλή εξαρτάται από δύο αλληλένδετους παράγοντες: την εγχώρια πολιτική αποφασιστικότητα της Τεχεράνης να περιορίσει το πρόγραμμα ως και την ικανότητα των διπλωματικών προσπαθειών για την αποκατάσταση αυστηρών διασφαλίσεων που υποστηρίζονται από την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΔΥΑΕ). Ελλείψει και των δύο, η τακτική αποτελεσματικότητα του πλήγματος θα οδηγήσει σε κάτι περισσότερο από μια προσωρινή παύση – καθυστέρηση αντί να αποτρέψει την επόμενη αντιπαράθεση για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν.
Η Νατάνζ, που ήδη διακυβεύεται από Ισραηλινούς πυραύλους, φαίνεται να έχει υποστεί πρόσθετη καταστροφή, καθώς τα Αμερικανικά πλήγματα πιθανότατα διείσδυσαν απευθείας σε εναπομείναντες καταρράκτες φυγοκέντρησης και περιοχές κρίσιμων υποδομών. Και ακόμη και πριν από το χτύπημα των Ηνωμένων Πολιτειών, η Natanz είχε υποστεί πλήρη καταστροφή των ηλεκτρικών υποδομών της,
Στο Ισφαχάν, η εκτεταμένη ζημιά στην επιφάνεια που είναι ορατή σε δορυφορικές εικόνες εμφανίζεται κυρίως να αποδίδεται σε προηγούμενα Ισραηλινά πλήγματα στην κύρια εγκατάσταση παραγωγής εξαφθορίου ουρανίου του Ιράν και την ικανότητα παραγωγής μετάλλων ουρανίου. ΗΠΑ
Αυτή η φυσική καταστροφή των πυρηνικών υποδομών μπορεί να εμποδίσει τις άμεσες επιχειρήσεις, αλλά δεν εξαλείφει τον κίνδυνο διάδοσης. αφού οι Ιρανικές αρχές να μετέφεραν προληπτικά βασικά στοιχεία σε μη αποκαλυπτόμενες τοποθεσίες. Η κλίμακα των ζημιών υποδηλώνει ότι το Ιράν είναι απίθανο να επανασυνθέσει εκ νέου αυτές τις ευάλωτες τοποθεσίες
Ανασύσταση
Η πυρηνική υποδομή του Ιράν, αν και έχει υποστεί ζημιά, διατηρεί σημαντικό δυναμικό ανασύστασης σε πολλαπλές διαστάσεις. Το υπάρχον απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60% του Ιράν, που μετακινηθικε επιτυχώς -όπως από διάφορες πηγ΄ς έχει εξακριβοθεί – διατηρεί το δυναμικό πολλαπλασιασμού του, ανεξάρτητα από τις ζημιές στις υποδομές.. Η καταστροφή της επιχειρησιακής τους ικανότητας εξαλείφει την κύρια οδό του Ιράν για ταχύ εμπλουτισμό σε επίπεδα οπλικής ποιότητας και μπορεί να αναγκάσει το Ιράν να βασιστεί σε μικρότερες, λιγότερο αποτελεσματικές εγκαταστάσεις ή μυστικές δυνατότητες.
Το απόθεμα του Ιράν σε μη εγκατεστημένα εξαρτήματα φυγοκεντριστών αποτελεί έναν ακόμη παράγοντα ανασύστασης. Η χώρα κατασκευάζει προηγμένες φυγοκεντριστές εδώ και χρόνια, οι οποίες δεν βρίσκονται υπό την παρακολούθηση της ΔΥΑΕ από τότε που κατέρρευσε η πυρηνική συμφωνία, δημιουργώντας ένα απόθεμα που θα μπορούσε να υποστηρίξει την ταχεία ανασυγκρότηση του προγράμματος.
Οι επιθέσεις αναμφίβολα έχουν καθυστερήσει το τεχνικό χρονοδιάγραμμα του Ιράν για την επίτευξη ικανότητας πυρηνικών όπλων καταστρέφοντας κρίσιμους κόμβους στο Φορντό, το Νατάνζ και το Ισφαχάν. Ωστόσο, δεν έχουν εξαλείψει τα βασικά στοιχεία που έχουν στηρίξει την πυρηνική τροχιά της Ισλαμικής Δημοκρατίας για πάνω από δύο δεκαετίες: μια ευρεία και κατανεμημένη υποδομή, ένα βαθύ τεχνικά εκπαιδευμένο προσωπικό, εκτεταμένες εγχώριες αλυσίδες εφοδιασμού και -το πιο κρισιμότερο- μια ανθεκτική πολιτική βούληση.
Η αποφασιστικότητα για τη συνέχιση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν έχει επιβεβαιωθεί τόσο από νυν όσο και από πρώην αξιωματούχους. Ο Αλί Σαμχανί, ο πρώην γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν, ο οποίος επέζησε από μια ισραηλινή απόπειρα δολοφονίας την πρώτη νύχτα των επιθέσεων, δήλωσε ότι το «εμπλουτισμένο υλικό, η εγχώρια γνώση και η πολιτική βούληση» του Ιράν παραμένουν ανέγγιχτα. «Ακόμα και αν υποθέσουμε την ολοσχερή καταστροφή των εγκαταστάσεων», δήλωσε, «το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει… Η πρωτοβουλία -τόσο πολιτικά όσο και επιχειρησιακά- βρίσκεται στα χέρια της πλευράς που κατανοεί τους κανόνες ενός έξυπνου παιχνιδιού».
. Στις 25 Ιουνίου 2025, το Ιρανικό κοινοβούλιο ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία νόμο που αναστέλλει τη συνεργασία με την ΔΥΑΕ, εξαρτώντας την πρόσβαση των μελλοντικών επιθεωρητών από την έγκριση του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.
Χωρίς την εποπτεία της ΔΥΑΕ, το Ιράν αποκτά επιχειρησιακό χώρο για να επιδιώξει μυστικές προσπάθειες ανασύστασης, ενώ η διεθνής κοινότητα χάνει κρίσιμη εποπτεία στις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν. Λόγω των επιθέσεων, οι προκλήσεις επαλήθευσης που θέτουν τα διασκορπισμένα υλικά του Ιράν και οι κατεστραμμένες εγκαταστάσεις απαιτούν ενισχυμένη και όχι μειωμένη πρόσβαση της ΔΥΑΕ.
Με την πρόσβαση να έχει ανασταλεί και τον πολιτικό διάλογο να στρέφεται προς την ανοιχτή υπεράσπιση της οπλοποίησης, το Ιράν φαίνεται να βλέπει τις εσωτερικές του κόκκινες γραμμές να διαλύονται, ακόμη και όταν οι φυσικές του δυνατότητες παραμένουν αβέβαιες. Η αποφασιστικότητα της Τεχεράνης να ανοικοδομήσει είναι σαφής, αλλά η πραγματική της ικανότητα να ανασυστήσει γρήγορα έναν λειτουργικό αγωγό εμπλουτισμού και οπλοποίησης παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Η πλήρης έκταση της ζημιάς στις υπόγειες υποδομές στο Φορντόου, το Νατάνζ και το Ισφαχάν εξακολουθεί να είναι άγνωστη – ένα κενό στη γνώση που μόνο η πρόσβαση της ΔΥΑΕ μπορεί να καλύψει.
