Το διαδίκτυο και ο κυβερνοχώρος είναι πολλαπλασιαστής γνώσεων, δραστηριοτήτων και παρουσίας ως και έντονης κινητικότητας τρομοκρατικών και άλλων δικτύων που έχουνε δραστηριοποιηθεί έντονα τα τελευταία χρόνια. Η διεθνής κοινότητα σε όλους τους επιμέρους τομείς είναι πολυεπίπεδα εξαρτώμενη από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις σύγχρονες μορφές μέσων και τεχνολογιών. Στον κυβερνοχώρο είναι φύσει αδύνατο να προστατευτείς από τις κυβερνοεπιθέσεις. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι να αποτρέψεις κάποιες, να θωρακίσεις όσο μπορείς καλύτερα τα συστήματα και τις υποδομές και να διαχειριστείς κάποιες από τις πιθανές απώλειες. Η αντιμετώπιση των κυβερνοαπειλών και κυβερνοεπιθέσεων κοστίζει πολύ σε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους.
Η παρουσία και ιδιαίτερα δυναμική εμπλοκή στον κυβερνοχώρο τρομοκρατικών δικτύων και οργανώσεων έχει προκαλέσει σαρωτικές αλλαγές και απαιτούνται εξειδικευμένοι κυβερνοστρατοί από πλευράς διωκτικών και άλλων αρχών να τις αντιμετωπίσουν. Το Ισλαμικό Κράτος και η AL QAEDA είναι οι βασικές οργανώσεις που έχουνε καθημερινή και συνεχή παρουσία στο διαδίκτυο. Ειδικότερα το Ισλαμικό Κράτος υπερτερεί μετά τα μέσα του 2014 και μέσω των ΜΚΔ στέλνει ανά τον κόσμο εξτρεμιστικού περιεχομένου μηνύματα, ενώ παράλληλα από πάρα πολλά κράτη σε όλες τις ηπείρους στρατολογεί μέλη που έρχονται στην Μεσοποταμία και εντάσσονται στις τάξεις του και πολεμούν ως τζιχαντιστές.
Το Ισλαμικό Κράτος έχει, πέραν των κανονικών μαχητών που υποστηρίζουν και διακατέχονται από τις φονταμενταλιστικές θέσεις του Σαλαφισμού και του Ουαχαμπισμού[ και κυβερνομαχητές. Στο θέμα της αντιμετώπισης της κυβερνοτρομοκρατίας και ειδικότερα στην ενεργό εμπλοκή των ΜΚΔ, έχουν εμφανιστεί σημαντικές διαφορές μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Λόγω της εμφάνισης των ασύμμετρων και υβριδικών απειλών τα Δυτικά κυρίως κράτη αλλά και οι άλλες υπολογίσιμες δυνάμεις του πλανήτη θωρακίζονται ανάλογα, ενώ σημαντικές αλλαγές έχουνε πραγματοποιήσει στα δόγματα και στις στρατηγικές τους. Ειδικές υπηρεσίες των χωρών παρακολουθούν συνεχώς τις χιλιάδες ιστοσελίδες ακραίου περιεχομένου και προσπαθούν να αποκωδικο-ποιήσουν τα μηνύματα των τρομοκρατών με στόχο να προλάβουν ενδεχόμενες επιθέσεις.
Το διαδίκτυο δεν είναι το μόνο μέσο που συμβάλλει στο να προωθούνται ιδέες και εξτρεμιστικά μηνύματα, φανατικά και επιθετικού περιεχομένου. Όμως είναι ένα πολύ βασικό μέσο για την παρουσίαση και ενδυνάμωση ριζοσπαστικών και τζιχαντιστικών θέσεων. Οι κυβερνοπροκλήσεις αποτελούν μείζον ζήτημα για την όποια μορφή κυριαρχίας μιας χώρας και αυτό γιατί δεν υπάρχουν συγκεκριμένα όρια στον κυβερνοχώρο, ενώ και από νομικής πλευράς δεν είναι ξεκάθαρα προσδιορισμένο τι είναι επιτρεπτό και μη.
Από το 2007 το ΝΑΤΟ έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση συγκεκριμένων αποτρεπτικών και άλλων μέτρων με στόχο την αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων και ειδικά αυτών που προέρχονται κυρίως από την Ρωσική Ομοσπονδία και την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Το NATO διαθέτει 30 επικοινωνιακά δίκτυα και συνολικά περίπου 100.000 υπολογιστές. Σε καθημερινή βάση έχουμε 8-10 πολύ δυνατές κυβερνοεπιθέσεις με στόχο το ΝΑΤΟ και περίπου/κατά μέσο όρο 2500 τον χρόνο. Συνεπώς το ΝΑΤΟ βρίσκεται διαρκώς σε μάχιμο περιβάλλον κατά των κυβερνοεχθρών. Καταλύτης για την ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ στην κυβερνοάμυνα ήταν οι εκ μέρους των Σέρβων προσπάθειες να πλήξουν το ΝΑΤΟ στον κυβερνοχώρο το 1999 στην διάρκεια του κυρίως αεροπορικού πολέμου της Συμμαχίας κατά της Σερβίας για το θέμα του Κόσοβου.
Επίσης οι σαρωτικές επιθέσεις που δέχθηκε το 2007 η Εσθονία για δύο ημέρες από Ρώσους χάκερς προκαλώντας παράλυση της χώρας σε πολλούς τομείς αφύπνισαν την Συμμαχία η όποια διαπίστωσε ότι είναι πλέον σε πολύ κρίσιμη φάση στον κυβερνοχώρο. Προς αυτή την κατεύθυνση ενισχύθηκαν οι τάσεις στο φώς των εμπειριών του ειδικού ιού STUXNET που χρησιμοποιήθηκε από τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ για να προκαλέσει σημαντική καθυστέρηση στην ανάπτυξη του Ιρανικού πυρηνικού προγράμματος στις αρχές του 2010. Αυτά τα τρία πολύ σημαντικά γεγονότα επηρέασαν πολύ την Συμμαχία αναφορικά με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.
Το θέμα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο σχετίζεται με τον σεβασμό της προσωπικότητας του ιδιώτη καθώς και των θεμελιωδών αρχών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ανθρωπιστικού δικαίου. Είναι σημαντικό να υπάρχει πάντα ένας διαχωρισμός ανάμεσα στις κυβερνοεπιθέσεις που έχουνε ως στόχο τις κύριες και βασικές υποδομές ασφάλειας, άμυνας, ενέργειας, υγείας κα μίας χώρας με εκείνες που αποκλειστικά οφείλονται στην δράση των χάκερς.
Αν και το Ισλαμικό Κράτος έχει πιο προωθημένες θέσεις, μέσα και ενέργεια στον κυβερνοχώρο και στα ΜΚΔ (με έμφαση στο TWITTER), εν τούτοις παρά τα διαδοχικά και ηχηρά πλήγματα που έχει δεχθεί από τις Δυτικές χώρες σε διαφόρους τομείς η AL QAEDA, παραμένει ένα υπολογίσιμο τρομοκρατικό δίκτυο με τοπικές και περιφερειακές συμμαχίες σε όλες σχεδόν τις ηπείρους. Το Ισλαμικό Κράτος χρησιμοποιεί παράλληλα το διαδίκτυο με προπαγανδιστικούς λόγους για προβολή των θέσεων του αλλά και ως μέσο παραπλάνησης και εκφοβισμού της διεθνούς κοινής γνώμης.
Στις ΗΠΑ κυρίως αλλά και σε ορισμένες εξελιγμένες χώρες της Ευρώπης έχουνε συσταθεί ειδικά κέντρα (κρατικά και ιδιωτικά) που παρακολουθούν διαρκώς τα όσα στέλνουν οι Ισλαμιστές μέσω των ΜΚΔ. Στις ΗΠΑ για την αποκλειστική αντιμετώπιση των απειλών στον κυβερνοχώρο αποφασίστηκε η σύσταση Ανώτατης Διακλαδικής Κυβερνό-Διοίκησης που επικεντρώνεται αποκλειστικά στις κυβερνοαπειλές και στον αμυντικό-στρατηγικό τομέα. Και αυτό γιατί ο κυβερνοχώρος κατέστη ο πέμπτος χώρος μετά την ξηρά, την θάλασσα, τον αέρα και το διάστημα. Για την Δύση πέραν του ISIS/Ισλαμικό Κράτος, ως αποτέλεσμα των δραματικών εξελίξεων στην Ουκρανία επιταχύνθηκαν οι διαδικασίες και η υλοποίηση μέτρων για την αντιμετώπιση των Ρωσικών υβριδικών ενεργειών. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουνε κινηθεί η ΕΕ και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)
Συμπερασματικά η χρήση του κυβερνοχώρου από πλευράς ριζοσπαστικών, τζιχαντιστικών και εξτρεμιστικών στοιχείων αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια των χωρών καθώς και για τα ευρύτερα καθεστώτα περιφερειακής και παγκόσμιας ασφάλειας. Δεν χρειάζεται να υπερτιμάται αλλά δεν πρέπει ποτέ να υποβαθμίζεται ή να κρίνεται ότι δεν μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Είναι τέτοια η φύση αυτών των απειλών που δεν θα πρέπει ποτέ να υποτιμώνται. Το Ισλαμικό κράτος σε μη-κρατικό επίπεδο, αλλά και οι Ρωσικές ενέργειες σε Γεωργία, Ουκρανία και Συρία προσφέρουν σε όλους μας πολλά, χρήσιμα LESSONS LEARNED σχετικά με τον απειλητικό τους χαρακτήρα.
