Την εβδομάδα που πέρασε ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Ίβιτσα Ντάτσιτς με δηλώσεις του χαρακτήρισε λάθος την αναγνώριση της ΠΓΔΜ εκ μέρους του Βελιγραδίου με το συνταγματικό της όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», καθώς όπως είπε, με αυτό τον τρόπο η χώρα του πρόσβαλε τους Έλληνες. Ο κ. Ντάτσιτς στην ίδια συνέντευξη, είπε ακόμη ότι το Βελιγράδι θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί το συνταγματικό όνομα της ΠΓΔΜ στις διμερείς σχέσεις με τα Σκόπια, αλλά πολυμερώς το όνομα που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Ηνωμένα Έθνη, κ.λπ για τη χώρα αυτή, δηλαδή FYROM. Σύμφωνα με δημοσίευμα οι δηλώσεις αυτές του επικεφαλής της σερβικής διπλωματίας, οφείλονται στην «υψηλή στρατηγική» που εφάρμοσε ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς, όταν το καλοκαίρι του 2015, κατά τη διάρκεια της βαλκανικής του περιοδείας στη Σερβία, είχε δηλώσει ότι η Ελλάδα θα στήριζε την ένταξη του Κοσσόβου στους ευρωατλαντικούς οργανισμούς και άφησε υπόνοιες ότι ενδέχεται να προχωρήσει και στην αναγνώρισή του. Μπροστά στην πίεση λοιπόν, σύμφωνα με το δημοσίευμα, που ένοιωσαν οι Σέρβοι από τις δηλώσεις Κοτζιά ήλθαν ενάμιση χρόνο μετά και παραδέχθηκαν το λάθος τους. Μάλιστα οι «ασφαλείς δημοσιογραφικές πηγές», ανέφεραν ότι ο κ. Κοτζιάς περιχαρής περιδιάβαινε στους διαδρόμους του ΥΠΕΞ μετά την τεράστια αυτή επιτυχία του και σιγοτραγουδούσε το «Μακεδονία ξακουστή, του Αλεξάνδρου η χώρα». Σε ότι αφορά την «επιτυχία» του κ. Κοτζιά, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής : Οι διμερείς σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Σερβία παραδοσιακά ήταν καλές, που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην κοινή πολιτιστική αναφορά του ορθόδοξου χριστιανισμού και στο ρόλο των δύο κρατών ως πυλώνες σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Σύμφωνα όμως με το νόμο της διπλωματίας, δεν υπάρχουν αιώνιοι φίλοι και εχθροί, αλλά αιώνια συμφέροντα και αυτό επιβεβαιώθηκε απόλυτα στην περίπτωση της αναγνώρισης της ΠΓΔΜ από τη Σερβία. H πρόθεση της Σερβίας σήμερα ότι αναγνωρίζει το λάθος της και σκοπεύει να επανορθώσει, θα πρέπει να συνοδευτεί με επίσημη άρση της αναγνώρισης, αν αυτό είναι διπλωματικά εφικτό, γιατί οι δηλώσεις δεν αρκούν και δεν έχουν κανένα νόημα.
Σε οποιαδήποτε σκέψη αναγνώρισης του Κοσσυφοπεδίου, θα ήταν σκόπιμο να επισημανθούν και να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω: Το Κοσσυφοπέδιο, αρχ. ελλ. κόσσυφος (κοτσύφι) και πεδίο (πεδιάδα, έκταση) ή Κόσσοβο, κοιτίδα της εθνικής και θρησκευτικής ιστορίας των Σέρβων, κατακτήθηκε από τους Αλβανούς πρώτα με το δημογραφικό όπλο (υπεργεννητικότητα) και στη συνέχεια με την ένοπλη εξέγερση του UCK και την υποστήριξη του ΝΑΤΟ μέσω των βομβαρδισμών το 1999. Οι χώρες της Ε.Ε. που δεν έχουν προχωρήσει σε αναγνώριση του Κοσσόβου είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ρουμανία, η Ισπανία και η Σλοβακία, καθόσον αυτό ίσως αποτελέσει την αιτία πυροδότησης ανεξέλεγκτων καταστάσεων, που θα επηρεάσουν τα εθνικά τους συμφέροντα. Η Ισπανία αντιμετωπίζει αποσχιστικά κινήματα από Καταλανούς και Βάσκους, η Σλοβακία έχει ουγγρική μειονότητα με εθνικιστικές διαθέσεις και η Ρουμανία την ουγγρική μειονότητα, η οποία ζει στην Τρανσυλβανία. Η αναγνώριση του Κοσσόβου από την πλευρά μας θα δώσει έρεισμα στις νεοθωμανικές επιδιώξεις της Άγκυρας για αυτονόμηση της Θράκης και σηματοδοτεί την αποδοχή εκ μέρους μας της νομιμότητας του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους στην κατεχόμενη Κύπρο. Είναι γεγονός όμως ότι η καθολική αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου αποτελεί μια πραγματικότητα που μπορεί να καθυστερήσει, αλλά όχι να αντιστραφεί ως εξέλιξη. Η οποιαδήποτε απόφαση ληφθεί για αναγνώριση του Κοσσόβου από την πλευρά μας, θα πρέπει να λάβει υπόψη ορισμένους παράγοντες και προϋποθέσεις, όπως : Τον αναδυόμενο αλβανικό εθνικισμό και μεγαλοϊδεατισμό που καθημερινά εκδηλώνεται μέσα από δηλώσεις και ενέργειες στη γείτονα χώρα. Ο Αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κοσσυφοπέδιο είχε δηλώσει : «Η ενοποίηση των Αλβανών της Αλβανίας και του Κοσσόβου είναι αναπόφευκτη». Αλβανοί αξιωματούχοι θέτουν επίσημα το ανύπαρκτο θέμα των Τσάμηδων και συστηματικά παραβιάζονται τα διεθνώς αναγνωρισμένα και κατοχυρωμένα μειονοτικά δικαιώματα, με σκοπό την υλοποίηση μεθοδευμένου σχεδίου πλήρους αφανισμού των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών, με πλήθος συνταγματικών, νομοθετικών και διοικητικών διατάξεων. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η σημασία και η εμβέλεια παρεμβάσεων της Τουρκίας, με σκοπό την αύξηση της επιρροής της στα όρια της πρώην Οθωμανικής αυτοκρατορίας, που έχουν ως επιδίωξη τη δημιουργία ενός «μουσουλμανικού τόξου», που απειλεί για μια ακόμα φορά την ειρήνη στην περιοχή. Η υπαναχώρηση της Αλβανίας από τη συμφωνία για την ΑΟΖ που είχε υπογραφεί με την Ελλάδα το 2009, οφειλόταν πρωτίστως στην Τουρκία, η οποία έκρινε ότι αποτελούσε αρνητικό προηγούμενο για την ίδια. Την παρούσα χρονική περίοδο η χώρα μας διέρχεται μια πρωτοφανή δημοσιονομική κρίση γεγονός που την καθιστά ως ένα βαθμό αδύναμη αλλά και αμήχανη να προχωρήσει σε σημαντικές αποφάσεις στα εθνικά θέματα. Πριν ληφθεί λοιπόν οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με την αναγνώριση του θέματος του Κοσσόβου απαιτείται η διευθέτηση των σχέσεων της χώρας μας με την Αλβανία και τα ισχυρά διαπραγματευτικά «όπλα» που έχει σήμερα η Ελλάδα είναι:
- Η στήριξη της Ευρωπαϊκής πορείας της Αλβανίας ή η χρησιμοποίηση ακόμα και βέτο αν απαιτηθεί.
- Οι εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στις δύο χώρες που βρίσκονται σε πολύ υψηλά ποσοστά και η παροχή προσφοράς χιλιάδων θέσεων εργασίας σε Αλβανούς υπηκόους, οι οποίοι εργάζονται στη χώρα μας
- Η αναγνώριση της Δημοκρατίας του Κοσσόβου, για την οποία όμως δεν θα υπάρχει δυνατότητα άσκησης πίεσης μακροπρόθεσμα.
Στο πλαίσιο λοιπόν μιας διαδικασίας αναγνώρισης του Κοσσόβου απαιτείται να διευθετηθούν οριστικά οι εκκρεμότητες με την Αλβανία, ήτοι :
- Ζητήματα που αφορούν ανοιχτά μέτωπα όπως τα δικαιώματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας, τα στρατιωτικά νεκροταφεία, κ.λπ.
- Να εγκαταλειφθεί η ρητορική από την πλευρά της Αλβανίας για ανύπαρκτα ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα, τα οποία επηρεάζουν αρνητικά την κοινή γνώμη (π.χ. Τσάμικο ζήτημα, ταύτιση αρβανιτών με αλβανική μειονότητα στην Ελλάδα, κ.λπ)
- Να υπάρξει επίλυση της εκκρεμότητας για την κύρωση της συμφωνίας των θαλάσσιων ζωνών.
Η προσπάθεια πλήρους εξομάλυνσης των σχέσεων με την Αλβανία. απαιτεί αμοιβαίες υποχωρήσεις και στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα θα πρέπει να μελετήσει την άρση του εμπολέμου, που ζητάει η αλβανική πλευρά να πραγματοποιηθεί από την ελληνική βουλή, παρά το γεγονός ότι αυτό έχει καταργηθεί με πράξη της ελληνικής κυβερνητικής επιτροπής το 1987. Η επίλυση των εκκρεμοτήτων με την Αλβανία σε συνδυασμό με τη βελτίωση των σχέσεων με τις λοιπές βαλκανικές χώρες που θα συνοδευτεί από την εύρεση μιας αποδεκτής λύσης στο όνομα της ΠΓΔΜ, θα αποτελέσει εφαλτήριο για την ανάκαμψη της Ελλάδας και την αναβάθμιση του ρόλου της στο χώρο των Βαλκανίων.
Του Λάμπρου Τζούμη Αντιστρατήγου ε.α.
* Οι θέσεις που εκφράζονται στο κείμενο είναι απολύτως προσωπικές
