.Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε.Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Στην Λευκωσία η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας επιχειρεί να ενεργοποιηθεί στα διεθνή ακροατήρια για να παρουσιάσει ως και ενημερώσει σχετικά με τις θέσεις της για το Κυπριακό (πριν την δεύτερη άτυπη Σύνοδο Κορυφής που είναι να συγκληθεί υπό τον ΓΓ/ΟΗΕ μέσα σε 2-3 μήνες) Η πρωτοβουλία είναι ιδιαίτερα σημαντική στο φως των συνεχών ενημερώσεων των 59 Ισλαμικών κρατών , από την Άγκυρα και το ψευδοκράτος που παρουσιάστηκαν πρόσφατα στην Γενεύη.
Επιπλέον η Άγκυρα “φλερτάρει” με ορισμένα Αραβικά κράτη με τα οποία οι σχέσεις της (κυρίως λόγω της υποστήριξης που παρέχει στην Μουσουλμανική Αδελφότητα),έχουν πληγεί τα τελευταία 5-6 χρόνια,ενώ με το Ισραήλ (αν και έχουν γίνει προσπάθειες αποκλιμάκωσης),η Τουρκία εξακολουθεί να διατηρεί πολύ υψηλούς τόνους λόγω του Παλαιστινιακού ,καθώς και της εκρηκτικής κατάστασης που επικρατεί στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.(επανήλθε σε αναφορές περί “κράτους-τρομοκράτη’ για το Εβραϊκό κράτος) .Πάντως αναμένει την υπό διαμόρφωση νέα Ισραηλινή κυβέρνηση (χωρίς πλέον τον Νετανιέχου)για να αξιολογήσει την κατάσταση ,ενώ σήμερα μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια επισκέπτεται επίσημα το Ριάντ ο Τούρκος υπεξ Μεβλούτ Τσαβούσογλου , για επαφές με την Σαουδαραβική ηγεσία.
Η περίπτωση με την χώρα του Νείλου
Την περασμένη εβδομάδα σε επίπεδο υφυπουργών εξωτερικών συναντήθηκαν οι αρμόδιοι Τούρκοι και Αιγύπτιοι αξιωματούχοι στο Κάιρο. Οι επικροτούσες διαφορές αφορούν ως ένα υπολογίσιμο βαθμό τη νεφελώδη και ασταθή κατάσταση στη Λιβύη,αλλά κυρίως την υποστήριξη που παρέχει η Άγκυρα στην Μουσουλμανική Αδελφότητα. Η Τουρκική πλευρά δεν φαίνεται να αποχωρεί από την βορειοαφρικανική χώρα,τουναντίον θα λέγαμε ότι την ενισχύει μE επιπλέον στρατιωτικούς συμβούλους την μεταβατική κυβέρνηση της Τρίπολης .
Η Άγκυρα καλύπτεται από τις διμερείς συμφωνίες του Νοεμβρίου του 2019 με την Τρίπολη, ενώ δέχεται να αποσυρθούν όλες οι Ισλαμικές ταξιαρχίες και μισθοφορικές δυνάμεις που πολέμησαν στη δεύτερη φάση του εμφυλίου πόλεμου της Λιβύης και προέρχονται από την Συρία, το Νίγηρα,το Σουδάν,το Τσαντ ,ενώ δεν έχει ξεκαθαρίσει η Άγκυρα την θέση της για τους Ρώσους μισθοφόρους της WAGNER στη Σύρτη και στην αεροπορική βάση της ΑλΤζούφρα..
Ο Τσαβούσογλου επεσήμανε ότι οι ξένες επαγγελματικές στρατιωτικές δυνάμεις δεν πρέπει να αναμειχθούν με μισθοφόρους, λέγοντας ότι η χώρα του συμφωνεί με τη Γερμανία για την απόσυρση των τελευταίων. Πρόσθεσε ότι καμία τρίτη χώρα δεν θα πρέπει να εμπλακεί με συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών(προφανώς αναφέρεται στα όσα υπέγραψαν οι Σάρατζ και Ερντογάν στα τέλη του 2019.)
Από την πλευρά της Αιγύπτου διαφαίνεται σε γενικές γραμμές να τίθενται τρεις κύριοι όροι για να προχωρήσει η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων με την Τουρκία. Βάσει αναφορών γνωστών Αραβικών ΜΜΕ αυτοί είναι: * Να επιδοθεί στην Άγκυρα ο κατάλογος των υψηλόβαθμων στελεχών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που έχουν δικαστεί και καταδικαστεί στην Αίγυπτο από το 2014 και να ζητηθεί από την Άγκυρα να προχωρήσει η απέλασή τους ( γιατί έχουν καταφύγει στην Τουρκία)
* Η Αίγυπτος επιζητεί να διακοπεί η σφοδρή κριτική που γίνεται εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος Αλ Σίσι σχεδόν καθημερινά από Τουρκικά ΜΜΕ. * Η Αίγυπτος επιδιώκει την απομάκρυνση από τη Λιβύη των μισθοφόρων που υποστηρίζει η Τουρκία (δηλαδή αυτών που ήρθαν από την βόρεια Συρία/Αφρίν-Ιντλίμπ στη δυτική Λιβύη και επικράτησαν του πολέμαρχου Χάφταρ). Φαίνεται “να έχει βάλει νερό στο κρασί της “για τους Τούρκους στρατιωτικούς συμβούλους ως και εκπαιδευτές που εδρεύουν στη Τριπολιτάνα ,κάτι που διεφάνη στις πρόσφατες επαφές των επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών των δύο κρατών.
Πάντως και το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών ανατολικά του 28ου γεωγραφικού μεσημβρινού είναι μέσα στα “παιχνίδια” του σουλτάνου στην ανατολική Μεσόγειο….με απρόβλεπτες προεκτάσεις….
Το Ριαντ στο στόχαστρο….
Η σημερινή επίσκεψη του Τσαβούσογλου στη Σαουδική Αραβία είναι η πρώτη μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 στο προξενείο του βασιλείου των Σαούντ στην Κωνσταντινούπολη από στελέχη των μυστικών υπηρεσιών του διαδόχου του θρόνου . Τελευταία υπήρξαν δύο τηλεφωνικές συνομιλίες του Ερντογάν με το μονάρχη βασιλιά Σαλμάν.Η Άγκυρα επιδιώκει να βελτιώσει τις σχέσεις της με τα συντηρητικά καθεστώτα του Κόλπου :
* Λόγω της Αμερικανικής απόσυρσης μέσα στους επόμενους 5 μήνες των δυνάμεών τους από το Αφγανιστάν ,θα ήθελε καλύτερες σχέσεις με τα Αραβικά καθεστώτα για να αναβαθμίσει περαιτέρω τον ρόλο της και στα μάτια του Μπάιντεν.
*Στο να βελτιωθούν οι εμπορικές συναλλαγές ειδικά με το Ριάντ ,λαμβάνοντας υπόψη και την πολλή δύσκολη οικονομική κατάσταση στο εσωτερικό της.
*Η Άγκυρα αξιολογεί αρνητικά την ‘προσέγγιση’ του Καΐρου,του Ριάντ και του Αμπού Ντάμπι με την Αθήνα και τη Λευκωσία στους τομείς της ενέργειας,της οικονομίας ως και σε θέματα ασφαλείας και επιδιώκει να αλλάξει ορισμένες γεωπολιτικές και περιφερειακές τάσεις.
Τα Εμιράτα αποτελούν τον πιο δύσκολο κράτος….για εξομάλυνση…με την Τουρκία…
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανησυχούν πολύ για τις σχέσεις της Μουσουλμανικής Αδελφότητας με τον Ερντογάν.Οι σχέσεις Άγκυρας -Αμπού Ντάμπι παραμένουν τεταμένες , γιατί η πρώτη υποστήριξε ένθερμα τις Αραβικές επαναστάσεις του 2011 σε Τυνησία,Λιβύη,Αίγυπτο και Υεμένη. Τα ΗΑΕ εμφανίστηκαν κατά του Αραβικού ξεσηκωμού και ήρθαν σε αντιπαράθεση με την Άγκυρα και το γειτονικό Εμιράτο του Κατάρ σε όλα τα θέματα (Μεσόγειος-Λιβύη-Συρία κα) Συγκριτικά με την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία η περίπτωση των Εμιράτων είναι σαφέστατα πιο δύσκολη και απρόβλεπτη , και επί του παρόντος η τηλεφωνική επικοινωνία των δύο υπεξ στα τέλη Απριλίου , δεν φαίνεται να “απαλύνει’ τις εντάσεις ,που κλιμακώθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια. Πάντως ορισμένα κράτη όπως το Πακιστάν ,το Αζερμπαϊτζάν και η Μαλαισία καταβάλουν κάποιες προσπάθειες….για έστω οριακή “σύγκλιση”
Όπως προαναφέρθηκε οι σχέσεις Τουρκίας- Ισραήλ είναι σε πάρα πολύ χαμηλό επίπεδο,αν και Αζέροι και Γεωργιανοί προσπαθούν να διαδραματίσουν ρόλο διαμεσολαβητή.Οι ανοικτές πληγές του Παλαιστινιακού,η προκλητική συμπεριφορά της απερχόμενης κυβέρνησης του Νετανιέχου απέναντι σε άοπλους Παλαιστινίους ,καθώς και η συχνά εμπρηστική γλώσσα του Ερντογάν κατά του Εβραϊκού κράτους δεν αφήνουν πολλά περιθώρια(προς το παρόν), αν και υπάρχουν πολιτικοί και στρατιωτικοί στο Ισραήλ που ευνοούν τις επαφές με την Άγκυρα.
