Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Η πλήρους κλίμακας δεύτερη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που άρχισε στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, εξηγήθηκε αρχικά ως η επιθυμία για την υλοποίηση ενός ανύπαρκτου και φαντασιοπληκτικού σχεδίου του Πούτιν περί «αποναζιστικοποίησης »(!) του Κιέβου. Αυτό σήμαινε αγώνα ενάντια στην εθνική αυτοδιάθεση της Ουκρανίας, η οποία εισήλθε πλέον σε μια ανυπέρβλητη σύγκρουση και αντιπαλότητα με τον αναθεωρητικό ιμπεριαλισμό του Κρεμλίνου. Ωστόσο, στον ήδη παρατεταμένο πόλεμο, η Μόσχα άρχισε να βασίζεται σε εθνικά κινήματα. Τον Ιούνιο του 2022 ξεκίνησε ο σχηματισμός «εθελοντών εθνικών ταγμάτων» σε Ρωσικές περιοχές με τις αρχές να σκοπεύουν να τους στείλουν μαζικά στο Ουκρανικό μέτωπο. Στον Ρωσικό μετασοβιετικό στρατό, καθώς και στις προηγούμενες Σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις, οι εθνικές και περιφερειακές κοινότητες δεν ήταν καθόλου ευπρόσδεκτες. Αυτό συνέβαινε κυρίως επειδή αυτές οι κοινότητες σχηματίζουν μια συνεκτική δομή όχι μόνο απέναντι στον εχθρό αλλά και απέναντι στους διοικητές των στρατιωτικών περιοχών τους,άρα ήσαν και είναι μορφή απειλής για αυτούς.
Ο πρώτος που “έσπασε “αυτή την παράδοση ήταν ο στενά συνδεδεμένος με τη Μόσχα και επικεφαλής της Τσετσενίας, Ραμζάν Καντίροφ. Η ξεχωριστή θέση αυτού του πολιτικού στη σημερινή Ρωσία προέρχεται από τον δικό του συνδυασμό του “γερακίστικου ιμπεριαλισμού “του Κρεμλίνου αλλά και του τοπικού εθνικισμού. Ο Καντίροφ έχει ήδη στείλει πολλά «εθελοντικά τάγματα» από την Τσετσενία στην Ουκρανία, αν και ορισμένοι αμφιβάλλουν αν η συμμετοχή των μελών σε αυτές τις μονάδες κάθε άλλο παρά εθελοντική είναι.
Εδώ πρέπει να θυμόμαστε το ιστορικό προηγούμενο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν δημιουργήθηκε η «Εγγενής (ή Άγρια) Μεραρχία», αποτελούμενη από Καυκάσιους Μουσουλμάνους που δεν στρατολογήθηκαν στον Ρωσικό στρατό . Ωστόσο, μετά την πτώση της Τσαρδίας τον Φεβρουάριο του 1917, πολλοί εθελοντές αυτής της μεραρχίας άρχισαν να συστήνονται και να υπερασπίζονται τις δικές τους ανεξάρτητες δημοκρατίες. Η δημιουργία εθνο-περιφερειακών μονάδων έδειξε ξεκάθαρα την κρίσιμη κατάσταση στον Ρωσικό αυτοκρατορικό στρατό, καθώς τέτοιες μονάδες στερούν από τις ένοπλες δυνάμεις ομοιόμορφα πρότυπα και μερικές φορές ακόμη και μια κοινή γλώσσα.
Μετά τον Καντίροφ, οι ηγέτες άλλων Ρωσικών περιοχών, με προφανείς εντολές από το Κρεμλίνο, ξεκίνησαν να σχηματίσουν τα δικά τους τάγματα εθελοντών για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι αρχές προσελκύουν μόνο ντόπιους κατοίκους σε αυτά και δίνουν στα τάγματα ονόματα που σχετίζονται με τοπικούς ήρωες, τοπωνύμια, μητρικές γλώσσες ως και άλλες τοπικές ιδιαιτερότητες: “Vyatka” στην περιφέρεια Kirov, “Parma” στο Περμ Κραι , “Tiger” στην Άπω Ανατολή, ” Alga» και «Timer» στο Ταταρστάν, «Onego» και «Ladoga» στην Καρελία, ένα τάγμα με το όνομα Mimazovich Shaimuratov στο Μπασκορτοστάν, και ούτω καθεξής. Στην τελευταία περίπτωση, είναι σημαντικό ότι στο τάγμα Μπασκίρ δόθηκε το όνομα όχι ιστορικών μαχητών για την ανεξαρτησία, αλλά αυτό ενός στρατηγού της Σοβιετικής εποχής. Ωστόσο, όλα τα περιφερειακά τμήματα έχουν τα δικά τους διακριτικά: ειδικά σεβρόν και τις δικές τους σημαίες. Στους εθελοντές προσφέρεται μηνιαίο εισόδημα έως και 300.000 ρούβλια μαζί με διάφορα προνόμια .
Ο Aμπάς Γκαλιάμοφ , πρώην συγγραφέας ομιλιών του Πούτιν και τώρα πολιτικός επιστήμονας της αντιπολίτευσης, πιστεύει ότι αυτή η διαδικασία είναι μια προσπάθεια των Ρωσικών αρχών να προκαλέσουν μαζική συνενοχή και κοινή γραμμή στην πολιτική του Κρεμλίνου μεταξύ των πολιτών: «Τώρα οι κάτοικοι πολλών περιοχών, ιδιαίτερα των εθνικών δημοκρατιών , σκέφτονται ότι αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία είναι πόλεμος κάποιου άλλου. Το υπό όρους Μπασκίρ το αντιλαμβάνεται ως πόλεμο των Ρώσων εναντίον των Ουκρανών. Στην καλύτερη περίπτωση, παίρνει ουδέτερη θέση σε αυτό το θέμα , ενώ δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι συμπάσχει ακόμη και με τους Ουκρανούς»(!).
Αλλά το καθεστώς Πούτιν έχει ήδη ξεκινήσει πραγματική κινητοποίηση σε περιφερειακό επίπεδο. Και ο Γκαλιάμοφ εκφράζει φόβους ότι «η ενίσχυση της περιφερειακής, ιδιαίτερα της εθνικής ταυτότητας στο πλαίσιο μιας γενικής αύξησης των διαθέσεων διαμαρτυρίας, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε αύξηση των αυτονομιστικών συναισθημάτων» Παρατηρώντας όμως τη δημιουργία περιφερειακών ταγμάτων στην Καρελία, όπου ο πληθυσμός των αυτοχθόνων Φινο-Ουγγρικών πληθυσμών είναι αρκετά μικρός, καθώς και σε άλλες Ρωσικές περιφέρειες και περιοχές, οι περιφερειακές αρχές προφανώς δεν επιδιώκουν να χτίσουν αυτές τις μονάδες ακριβώς σύμφωνα με εθνοτικές γραμμές. Αν και ένα πρόσφατο ολίσθημα του στρατιωτικού επιτρόπου της Καρελίας είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικό: «Ο σχηματισμός ταγμάτων εθελοντών είναι απαραίτητος για να ξεφύγει η Ρωσία από τη γενική (επίσημη) κινητοποίηση».
Στο Νίζνι Νόβγκοροντ, ένα τάγμα εθελοντών των τεθωρακισμένων πήρε το όνομά του από τον ήρωα του 17ου αιώνα Κούζμα Μινίν και οι περιφερειακές αρχές παίζουν ανοιχτά την τοπική ιστορική μυθολογία της «πολιτοφυλακής» Αυτό μπορεί να φαίνεται ότι είναι αληθινός τοπικισμός, βασισμένος επίσημα σε ιστορικά περιφερειακά σύμβολα, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια πρόσοψη που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της αυτοκρατορίας του Κρεμλίνου. Η Μόσχα προπαγανδίζει εδώ και καιρό μια τέτοια «στροφή μέσα προς τα έξω» των περιφερειών με την αρχή της ομοσπονδίας, η οποία στη Ρωσία έχει καταλήξει να σημαίνει όχι υψηλό επίπεδο περιφερειακής αυτοδιοίκησης, αλλά μέσο εξωτερικής επέκτασης και δημιουργία ψευδο-ανεξάρτητων σχηματισμών στην τον μετασοβιετικό χώρο, όπως οι άθλιες «λαϊκές δημοκρατίες» του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ .
Είναι πιθανό ότι με τη δημιουργία «εθελοντών ταγμάτων» το Κρεμλίνο επιδιώκει να διατηρήσει πάση θυσία τον έλεγχο αυτών των ψευδοκρατικών σχηματισμών – σε συνθήκες όπου ο Ουκρανικός στρατός αρχίζει να ενισχύεται πάρα πολύ λαμβάνοντας όπλα από δυτικούς συμμάχους. Ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες (PMC), όχι μόνο περιφερειακά τάγματα, δραστηριοποιούνται επίσης στην Ουκρανία. Αυτές οι PMC στρατολογούν μισθοφόρους για τον πόλεμο, παρά το γεγονός ότι ο μισθοφόρος απαγορεύεται επίσημα στη Ρωσία . Πρόσφατα, ο Πούτιν αύξησε ακόμη και την ποινική ευθύνη για μισθοφορική δράση, αλλά η κυβέρνηση προσποιείται ότι αυτές οι PMC δεν έχουν καμία σχέση με το κράτος. Τα ψέματα αυτών των δηλώσεων φαίνονται ξεκάθαρα από το γεγονός ότι η γνωστή Wagner PMC στρατολογεί Ρώσους αιχμαλώτους για τον πόλεμο στην Ουκρανία, κάτι που καμία «μη κρατική» εταιρεία δεν θα μπορούσε να κάνει .
Στην πραγματικότητα, η διαδικασία μετατροπής των Ρώσων κατοίκων της περιοχής σε “κανονιοτροφή “για το Κρεμλίνο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη . Οι βιαστικά στρατολογημένοι «εθελοντές» δεν μπορούν να είναι μία αποτελεσματική στρατιωτική δύναμη. ελκύονται μόνο από την προπαγάνδα και από την αμοιβή που υπερβαίνει σημαντικά τον μέσο μισθό στις περιφέρειες τους. Είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι δεν δημιουργούνται εθελοντικά τάγματα στη Μόσχα, αν και είναι η μεγαλύτερη περιοχή της Ρωσικής Ομοσπονδίας από άποψη πληθυσμού. Η Μόσχα διατηρεί τη θέση της ως “θεωρητικού ” και διανομέα επιθετικής αυτοκρατορικής προπαγάνδας σε ολόκληρη τη χώρα, αλλά η Ρωσική ελίτ που ζει εκεί δεν έχει καμία επιθυμία να πολεμήσει. Ακόμα κι έτσι, η σταθερή ιδέα του Πούτιν να κατακτήσει την Ουκρανία απαιτεί αυξανόμενες θυσίες. Και ίσως το τίμημα για τους κατοίκους της περιοχής θα εξακολουθεί να υπερβαίνει την αποζημίωση για τους νεκρούς, που έχει υποσχεθεί στις οικογένειες των εθελοντών. Όπως έχω επισημάνει «Ό,τι και να συμβεί, θα είναι ένα σημείο καμπής όχι μόνο για τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και για την ίδια τη Ρωσική Ομοσπονδία, αφού όπως έχει ήδη συμβεί στη Ρωσική ιστορία, ήταν σύνηθες για την αυτοκρατορία να θεωρεί τον εαυτό της «αιώνιο», αλλά ο λαός, αφού κινητοποιήθηκε, τελικά επέστρεψε και ανέτρεψε την εθνική κυβέρνηση που τους είχε πολυπεπίπεδα εξαπατήσει.
