Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος- Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Η συνάντηση του Τραμπ με τον Ερντογάν -πέραν των γνωστών θεμάτων ,αμυντικής, ενεργειακής ως και και εμπορικής συνεργασίας θα μπορούσε να αναλυθεί και από ορισμένες άλλες ‘οπτικές γωνίες’ στο λεγόμενο συνεργασιακό περιφερειακό πλαίσιο.
Πρώτο :Ο Τραμπ υπογράμμισε την περιφερειακή επιρροή του Ερντογάν
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου μεταξύ των δύο ηγετών, ο Τραμπ ήταν ο επικυρίαρχος ομιλητής ενώ δεν έδωσε πολλές λεπτομέρειες και δεν δεσμεύτηκε σχετικά με τα δύσκολα ζητήματα στα οποία η Τουρκία και οι ΗΠΑ εργάζονται εδώ και χρόνια, από τα αμυντικά συστήματα μέχρι τη Συρία και τη Γάζα. Όμως ήταν εκφραστικός στον σεβασμό του για τον Ερντογάν και αναγνώρισε την αυξανόμενη περιφερειακή επιρροή της Τουρκίας.
Υπογράμμισε αυτά που συζήτησε ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, στη Νέα Υόρκη νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Ο Γουίτκοφ σημείωσε ότι συμβουλεύεται τακτικά βασικούς Τούρκους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του υπεξ Χακάν Φιντάν και του αρχηγού της μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤ Ιμπραήμ Καλίν, για θέματα όπως η ασφάλεια στην Κασπία Θάλασσα στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μέση Ανατολή
Δεδομένου του τρέχοντος γεωπολιτικού τοπίου, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από απλές συζητήσεις. Η Τουρκία έχει ενισχύσει την επιρροή και τη θέση της σε όλες τις περιοχές στις οποίες έχει παρέμβει άμεσα τα τελευταία χρόνια, με πιο δραματικό τρόπο στη Συρία,στη Λιβύη στην υποσαχάριο Αφρική και τον Νότιο Καύκασο.Και όπως σημείωσε ο Τραμπ λίγοι άλλοι αρχηγοί κρατών μπορούν να διεκδικήσουν τον σεβασμό τόσο του Πούτιν όσο και του Ζελένσκι.
Πληροφορίες του υπογράφοντα φέρουν ότι μέσα στο επόμενο τριμηνο θα αναπτυχθούν Τουρκικές στρατιωτικό-εκπαιδευτικές μονάδες στην υποσαχάριο Αφρική (Μάλι-Νίγηρας-Τσαντ)
Οι λεπτομέρειες για το πού και πώς θα συνεργαστούν η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες στο μέλλον, καθώς και πότε η αμυντική τεχνολογία των ΗΠΑ θα φτάσει στην Τουρκία, θα συζητηθούν ν κεκλεισμένων των θυρών και θα υλοποιηθούν σε διάστημα μηνών και πενταετίας . Παρ’ όλα αυτά, η χθεσινή συνάντηση θα πρέπει να προκάλεσε αισιοδοξία για το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, καθώς ο Τραμπ και ο Ερντογάν επέδειξαν μια κοινή αντίληψη ότι η συντονισμένη δράση είναι προς όφελος και των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ ενώ και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αναδύεται σταδιακά ένα νέο λειτουργικό μοντέλο συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας.
Δεύτερο :Η Τουρκία είναι ο παράγοντας με τον οποίο ο Τραμπ θέλει να συνεργαστεί στη Συρία
Η συνάντηση στον Λευκό Οίκο κυριάρχησε στη θετική προσωπική σχέση μεταξύ Ερντογάν και Τραμπ. Αλλά ακόμη και πέρα από την προσωπική τους σχέση, ο Ερντογάν και ο Τραμπ μοιράζονται μια σύγκλιση συμφερόντων στη Μέση Ανατολή. Το όραμα της Τουρκίας για περιφερειακή ευθύνη ευθυγραμμίζεται με τη στρατηγική της κυβέρνησης Τραμπ να αναθέτει βάρη σε τοπικούς συμμάχους.
Αυτό είναι πιο εμφανές στη Συρία, όπου ο Τραμπ ήρε τις κυρώσεις για να επιτρέψει στους περιφερειακούς εταίρους να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση. Για τον Τραμπ, η Τουρκία είναι ο παράγοντας με τον οποίο θέλει να συνεργαστεί στη Συρία. Ως αποτέλεσμα αυτής της σκέψης, μεγάλης κλίμακας επενδυτικά έργα μεταξύ Τουρκίας, ΗΠΑ και Κατάρ στη Συρία βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Ο Ερντογάν και ο Τραμπ είναι και οι δύο ηγέτες γνωστοί για την παράκαμψη των διπλωματικών συμβάσεων υπέρ των προσωπικών συμφωνιών. Με αυτόν τον τρόπο, η επίσκεψη του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο όχι μόνο βελτίωσε τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, αλλά προφανώς δημιούργησε και θετική δυναμική στη Συρία.
Στη Συρία, ο Ερντογάν επιδιώκει την υποστήριξη των ΗΠΑ για έναν μηχανισμό ασφαλείας μεταξύ Ισραήλ και Συρίας για τον μετριασμό των αποσταθεροποιητικών επιπτώσεων των ισραηλινών επιθέσεων. Από την οπτική γωνία της Άγκυρας, οι ισραηλινές ενέργειες όχι μόνο υπονομεύουν τη σταθερότητα στη Συρία, αλλά και αποδυναμώνουν τη Δαμασκό στις διαπραγματεύσεις της με τις Συριακές /Κουρδικές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Οι SDF κυριαρχούνται από τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), το συριακό παρακλάδι της οργάνωσης PKK που αποτελεί άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας.
Βασιζόμενη στην πρόσφατη έκκληση του φυλακισμένου ηγέτη του PKK, Οτσαλάν, προς την οργάνωσή του να καταθέσει τα όπλα, η Άγκυρα τάσσεται υπέρ μιας πολιτικής διευθέτησης στη βορειοανατολική Συρία που θα ενσωματώσει τις SDF στο συριακό στρατό . Κρίνοντας από τη δήλωση του πρέσβη Τομ Μπαράκ – ο οποίος είναι επίσης ειδικός απεσταλμένος για τη Συρία – ο Ερντογάν και ο Τραμπ συμφωνούν για την ανάγκη οι SDF να εφαρμόσουν τη συμφωνία της 10ης Μαρτίου με τη Δαμασκό, ενσωματώνοντας τις δυνάμεις τους στον κυβερνητικό στρατό Κατά κάποιο τρόπο, η συνάντηση μεταξύ Ερντογάν και Τραμπ ενδυνάμωσε τον Σύρο πρόεδρο Άχμεντ αλ-Σαράα στις διαπραγματεύσεις με τις SDF.
Τρίτο :Η συνεργασία για την Ουκρανία μπορεί να ενδυναμώσει τις σχέσεις Ουάσιγκτον-Άγκυρας
Η συνάντηση Τραμπ- Ερντογάν ανοίγει ένα υπολογίσιμο παράθυρο ευκαιρίας για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις , με την Ουκρανία στο επίκεντρο. Με τις ειρηνευτικές συνομιλίες να έχουν βαλτώσει και τη Μόσχα να αρνείται να εμπλακεί εποικοδομητικά στις προσπάθειες διαμεσολάβησης των ΗΠΑ ή της Τουρκίας, η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα μοιράζονται αλληλεπικαλυπτόμενα συμφέροντα στην αποτροπή περαιτέρω ρωσικής επιθετικότητας στη Μαύρη Θάλασσα και στην αποτροπή της Ρωσίας από το να εδραιώσει πρόσθετα κέρδη στην Ουκρανία.
Αυτή η κοινή ατζέντα απαιτεί κοινή προσπάθεια. Μια σημαντική εξέλιξη θα ήταν δυνατή αν η Άγκυρα αποφασίσει να επιλύσει το βαρύ ζήτημα σχετικά με τους Ρωσικούς S-400 στην Τουρκία, ανοίγοντας το δρόμο για την επιστροφή της Τουρκίας στο αμερικανικό πρόγραμμα F-35. Ένα τέτοιο βήμα θα θα ενίσχυε την αποτρεπτική και αμυντική στάση του ΝΑΤΟ στην περιοχή, αποκαθιστώντας παράλληλα την πρόσβαση της Τουρκίας σε προηγμένες συμμαχικές δυνατότητες.. Αν η Άγκυρα εκμεταλλευτεί αυτή τη στιγμή, μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία να αντιδράσει στη Ρωσία, να ενισχύσει τη θαλάσσια σταθερότητα στη Μαύρη Θάλασσα και να αναζωογονήσει τη στρατηγική της συνεργασία με την Ουάσινγκτον και τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.
