Γράφει Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Η περίπτωση της υιοθέτησης και εφαρμογής μιας Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων (ΖΑΠ) πάνω από την Ουκρανία έχει αρκετούς υποστηρικτές , αλλά και πολλούς που την επικρίνουν γιατί μπορεί να προκαλέσει ανοικτή πολεμική σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Μόσχα.
Συλλέγοντας πληροφορίες από πολλαπλές πηγές σε Ευρώπη και Αμερική και διασφαλίζοντας ότι οι συγκεκριμένοι αναλυτές είναι γνώστες σε αξιολογήσεις απειλών και κινδύνων, το ΝΑΤΟ μπορεί να παράσχει στις Ουκρανικές αρχές την ανάλυση που χρειάζονται για την πρόβλεψη, τη στρατηγική και την αντιμετώπιση των απειλών κατά αμάχων.
Αυτές οι πληροφορίες θα πρέπει στη συνέχεια να κοινοποιούνται σε συναντήσεις πολίτικο-στρατιωτικού συντονισμού με διασυνδέσεις με τις ανθρωπιστικές υπηρεσίες(Διεθνής Ερυθρός Σταυρός /μη-κυβερνητικές οργανώσεις κα), που μπορούν να ανταποκριθούν στην ταχέως μεταβαλλόμενη κατάσταση στο έδαφος και να αντιμετωπίσουν τα κενά ειδικά στην πρόσβαση σε βασικές ανάγκες όπως στέγη, ηλεκτρισμός, τροφή και νερό. Τα Ηνωμένα Έθνη αναφέρουν ότι περισσότεροι από 3,2 εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν εγκαταλείψει μέχρι στιγμής τα σπίτια τους. Γυναίκες και παιδιά αφήνουν πίσω τους αγαπημένους τους καθώς οι ενήλικες άνδρες κάτω των εξήντα ετών καλούνται να βρίσκονται σε επιφυλακή για άμεση κινητοποίηση. Ο χωρισμός των οικογενειών καθιστά πιο πιθανό το γεγονός ότι οι πρόσφυγες πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν οικονομικές δυσκολίες, παρενόχληση και σεξουαλική βία.
Πρώτο :Η διασφάλιση ασφαλών διαδρομών μετακίνησης ανθρώπων είναι ένα σημαντικό μέρος μιας ανάλυσης της περίπτωσης/σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος με στόχο την αποτελεσματική και στρατηγική εμβέλειας προστασία αμάχων. Στο μεταξύ, οι άμαχοι που δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τις περιοχές υπό βρίσκονται υπό πολιορκία – ή παραμένουν για να πολεμήσουν – θα χρειαστούν ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας ως και επαρκείς προμήθειες σε τρόφιμα και άλλο υλικό για να παραμείνουν ζωντανοί. Πρέπει να υπάρχουν σχέδια για την περίθαλψη των ασθενών και των τραυματιών, καθώς και να παρέχονται υπηρεσίες νεκροτομής για τους νεκρούς. Τα νοσοκομεία, τα ασθενοφόρα , τα μαιευτήρια ως και οι εργαζόμενοι στον ανθρωπιστικό τομέα χρειάζονται εγγυήσεις ασφαλείας για να λειτουργήσουν και να επιβιώσουν.
Δεύτερο : Η μετρίαση των ανθρώπινων απωλειών απαιτεί μείωση των μέσων και δυνατοτήτων του επιτιθέμενου , και σε αυτή την περίπτωση, της Ρωσίας που στοχεύει την Ουκρανία από τη Λευκορωσία και το στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Πρέπει να ειπωθεί επανειλημμένα στις γειτονικές χώρες(ειδικά στη Λευκορωσία) μέσω διπλωματικών μηνυμάτων, ότι οι επιθέσεις εναντίον αμάχων και πολιτικών υποδομών θα έχουν βαριές συνέπειες. Η τεκμηρίωση των τύπων όπλων που χρησιμοποιούνται κατά αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των επιβλαβών συνεπειών τους, ως και των παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου μπορεί να συμβάλει στη διασφάλιση της μελλοντικής λογοδοσίας σε Διεθνές Δικαστήριο για διαπραχθέντα εγκλήματα πολέμου, ενώ ταυτόχρονα εντοπίζει τρέχουσες και μελλοντικές απειλές σε διαφόρους τομείς. Η Ρωσία του Πούτιν ενεργεί με χρήση συγκεκριμένων όπλων κατά συρροή σε παραβίαση διεθνών συνθηκών , και ο Πούτιν ως και οι περί αυτόν δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι θα αντιμετωπίσουν κατηγορίες περί εγκλημάτων πολέμου.
Τρίτο : Επίσης τι θα γίνει με αυτά τα όπλα όταν και αν τελειώσει η σύγκρουση; Παράλληλα γνωρίζουμε ότι για την αληθινή προστασία των πολιτών, το στρατιωτικό υλικό από μόνο του δεν αρκεί. Η βοήθεια θα πρέπει να περιλαμβάνει ανθρωπιστικές προμήθειες, επικοινωνίες και υλικοτεχνική υποστήριξη ως και άλλα υλικά που προστατεύουν τους αμάχους (όπως αυτά για την ενίσχυση των καταφυγίων από βόμβες). Στο εγγύς μέλλον, η Ουκρανία θα χρειαστεί επίσης τεχνική υποστήριξη για τη διευκόλυνση της επισκευής και ανασυγκρότησης των μη στρατιωτικών υποδομών, όπως κατεστραμμένα κτίρια, γέφυρες, γραμμές επικοινωνίας και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
Στο τρέχον στάδιο της σύγκρουσης, η διευκόλυνση της πρόσβασης σε βασικές ανάγκες περιλαμβάνει την υποστήριξη της την δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων, έτσι ώστε οι άμαχοι να μπορούν να εκκενώσουν με ασφάλεια τις περιοχές που δέχονται επίθεση. Η συνεργασία με τις πολιτικές αρχές για να διασφαλιστεί ότι οι οδοί μεταφοράς προς τη δυτική Ουκρανία θα παραμένουν ανοιχτές ασφαλώς θα βοηθήσει τους εκτοπισμένους αμάχους να βρουν καταφύγιο στην Πολωνία, τη Ρουμανία και αλλού.Στο σημερινό περιβάλλον, η Ρωσία συστηματικά, κατ εξακολούθηση και με άθλιες μεθόδους παραβιάζει τις συμφωνίες για ασφαλή διέλευση. Αλλά η παροχή υποστήριξης σε τοπικούς και διεθνείς ανθρωπιστικούς φορείς που μπορούν να διευκολύνουν την επιμελητεία της μετακίνησης ανθρώπων και να τοποθετήσουν τις προμήθειες στο σωστό μέρος θα είναι το “κλειδί.”
Τέταρτο: Αν και όταν αποσυρθούν τα Ρωσικά στρατεύματα(πράγμα πολύ δύσκολο) τα συμμαχικά κράτη θα κληθούν και μπορούν να υποστηρίξουν την αποκατάσταση ενός ασφαλούς περιβάλλοντος. Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να συνεργαστεί με την Ουκρανική κυβέρνηση για την αποκατάσταση της πολιτικής παρουσίας σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια διεθνή αποστολή εκπαίδευσης ή άλλους πόρους — χρηματικούς , ανθρώπινους ως και άλλους — για την υποστήριξη του τομέα ασφάλειας ειδικά στη διατήρηση της δημόσιας ασφάλειας. Κανένα από αυτά τα μέτρα προστασίας δεν απαιτεί ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Μέχρι σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής βοήθειας που παρέχεται στην Ουκρανία έχει επικεντρωθεί στην στρατιωτική αντιμετώπιση της Ρωσίας. Αλλά καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται και οι άμεσες στρατιωτικές απαιτήσεις πληρούνται, αυτή η προσοχή πρέπει να στραφεί και στη διατήρηση των ανθρώπινων αναγκών, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για ανθρωπιστικές επιχειρήσεις ως και της βιωσιμότητας της δημόσιας υποδομής, ένα καθήκον που δεν αναγνωρίζεται συχνά ως προτεραιότητα για τους στρατιωτικούς σχεδιαστές .
Αυτό που πρέπει να κάνει τώρα το ΝΑΤΟ είναι να επικεντρωθεί στην επιχειρησιακή εφαρμογή της πολιτικής προστασίας και της καθοδήγησης που είναι ήδη σε εφαρμογή. Αυτό περιλαμβάνει την αναγνώριση των μη στρατιωτικών πτυχών της προστασίας των ανθρώπων , και το ΝΑΤΟ πρέπει να το αναλάβει , αφού εδώ και μερικά χρόνια έχει εκπονήσει σοβαρές μελέτες και εκδώσει υψηλού επιπέδου εγχειρίδια που μπορούν να δώσουν πρακτικές απαντήσεις σε θέματα πολιτικής προστασίας.
