Οι πόλεμοι από πλευράς Δύσης τα τελευταία χρόνια έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά. Επιδιώκεται η μη αποστολή χερσαίων στρατιωτικών τμημάτων για την αποφυγή απωλειών (κατά του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους σε Συρία και Ιράκ ή και στην μετά-Κανταφική Λιβύη), ενώ έμφαση δίδεται στην πολεμική αεροπορία, στα μη-επανδρωμένα αεροσκάφη, στις Ειδικές Δυνάμεις και στον Διαδικτυακό πόλεμο. Οι νέες τεχνολογίες έχουν αλλάξει σημαντικά τον τρόπο σκέψης και δράσης των Δυτικών στρατών. Οι πιο σημαντικές χώρες της Δύσης επιδιώκουν είτε οι ενέργειες τους να τύχουν αποδοχής από το ΣΑ/ΟΗΕ ή να συστηθούν συμμαχίες με την συμμετοχή κρατών που επιθυμούν να εμπλακούν στις επιχειρήσεις όπως στις αεροπορικές επιθέσεις κατά των Ισλαμιστών στο Ιράκ συστήθηκε ο Συνασπισμός των 65 κρατών-συμμάχων των ΗΠΑ κατά του ISIS
Επίσης κάτι τέτοιο είδαμε στην επιχείρηση IRAQI FREEDOM στο ΙΡΑΚ το 2003, αλλά και στην UNIFIED PROTECTOR το 2011 δηλαδή ορισμένων κρατών του ΝΑΤΟ από κοινού με Αραβικά κράτη κατά της Λιβύης του Καντάφι. Όμως τα προβλήματα με τους πολέμους γίνονται ακόμα πιο πολύπλοκα γιατί ο ένοπλος συνυπάρχει σε πολλούς χώρους με τον άμαχο ειδικά εντός κατοικημένων τόπων ενώ παρά τις σημαντικές εξελίξεις στην πολεμική τεχνολογία δεν έχουν δυστυχώς αποφευχθεί οι ανθρώπινες απώλειες, ή αυτές που ονομάζονται «παράπλευρες απώλειες». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Χεζμπολλάχ στον Λίβανο η όποια κατάφερε το 2006 να αντισταθεί μέσω «μεικτών» κινήσεων και τακτικής απέναντι στην πολεμική μηχανή του Ισραήλ. Επίσης παραδείγματα αποτελούν και οι λεγόμενοι Υβριδικοί Πόλεμοι ή από κάποιους άλλους Πόλεμοι τέταρτης προς πέμπτης γενιάς (Κριμαία και Ανατολική Ουκρανία). Με την λέξη υβριδικός πόλεμος αναφερόμαστε σε περιπτώσεις όπου διεξάγονται συμβατικές επιχειρήσεις, ασύμμετρες/μη-κανονικές καθώς και κυβερνοεπιχειρήσεις. Πρόκειται για κινητικής φύσης επιχειρήσεις, όπου υποβολιμαία ο επιτιθέμενος προσπαθεί χωρίς να είναι διακριτός, να μην αναλάβει την ευθύνη των ενεργειών του καθώς και την απ ευθείας εμπλοκή. Απόλυτος ορισμός του υβριδικού πολέμου που να καλύπτει όλα τα επιμέρους σημεία δεν υπάρχει.
Ο υβριδικός αντίπαλος είναι ευέλικτος, προσαρμόζεται εύκολα, παρακολουθεί και πολύπλευρα χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες, και ενεργεί μαζικά για να περάσει τα μηνύματα του. Πχ η αποστολή προσφύγων προς μια χώρα με ύπουλο τρόπο σε συνδυασμό με την χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης είναι περίπτωση υβριδικού πολέμου. Η εκ μέρους της Ρωσίας χρήση διαφόρων μέσων και μεθόδων στην Ουκρανία και στην Συρία με στόχο την αποποίηση ευθυνών επέμβασης, ενώ παράλληλα να εκθέσει για όλα τον αντίπαλο και με ύπουλο τρόπο να προπαγανδίσει εναντίον του (προφανώς υποστηρίζοντας τις θέσεις της) είναι μορφή υβριδικού πολέμου που έχει ήδη προκαλέσει σειρά δυσχερειών στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ για το πως θα την αντιμετωπίσουν.
Σε αυτούς τους πολέμους οι δυσχέρειες αποτροπής, αποκλιμάκωσης, προώθησης ειρηνευτικών διαδικασιών κλπ, είναι λεπτεπίλεπτες και μακροχρόνιες, ενώ απαιτούν ειδικούς χειρισμούς από την πλευρά των διεθνών οργανισμών και της διεθνούς κοινότητας. Ο πόλεμος τέταρτης προς πέμπτης γενιάς που διεξάγεται σήμερα δεν έχει καθορισμένα μέτωπα. Επικεντρώνεται στην κοινωνία του εχθρού, φθάνοντας βαθιά μέσα στην επικράτειά του μέσω των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας (ΜΜΕ) και Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, στοχεύοντας στο να καταστρέψει την πολιτική βούληση ή αφοπλίσει ή απονευρώσει τα επιχειρήματα του αντίπαλου. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι στις τέταρτης προς πέμπτης γενιάς απειλές και πολέμους οι νέες διαστάσεις και μέσα τεχνολογίας όπως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι επιθετικές τακτικές στον κυβερνοχώρο, επιτρέπουν στους στρατιώτες να παραμένουν πολύ μακριά από τους άμαχους στόχους τους και να μπορούνε να προκαλέσουν πολύ σημαντικές απώλειες στον αντίπαλο.
Επιπρόσθετα των ανωτέρω, οι τραγικές εξελίξεις στην Κριμαία και στην Ανατολική Ουκρανία τα τελευταία δύο χρόνια και όχι μόνο ) έχουν πολύπλευρα ενισχύσει τις τάσεις μετεξέλιξης των απειλών, αφού η Μόσχα μέσα στο έδαφος της Ουκρανίας από κοινού με τους Ρώσους αυτονομιστές διεξάγει πολυδιάστατο υβριδικό πόλεμο χρησιμοποιώντας συμβατικά ως και μη-συμβατικά μέσα, δηλαδή ένα σύμπλεγμα επιλογών που οι Δυτικές χώρες δεν το είχαν μελετήσει και ούτε καν συμπεριλάβει στα Κείμενα των Εθνικών τους Στρατηγικών.
Dr. Athanasios E. Drougos
