Ο Λίβας ( λιψ = Λίβυος) ή Γαρμπής που πνέει απ’ τη Λιβύη καίει τα σπαρτά, ενώ στη θάλασσα μπορεί να φέρει μπουρίνια και θαλασσοταραχή, ωστόσο δεν διαρκεί συνήθως πάνω από μία-δυο μέρες. Στη περίπτωσή μας άναψε φωτιές στη διπλωματική και όχι μόνο σκακιέρα.
Ευτυχώς βοήθησε και ο επερχόμενος Λεβάντες ή Απηλιώτης, άνεμος που φυσάει από τη ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Ήταν 16 Αυγούστου 2010, όταν ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος». Στις αποσκευές του κουβαλούσε μια τολμηρή πρόταση προς τον Γιώργο Παπανδρέου. Μια στρατιωτική συμμαχία και έναν υποθαλάσσιο αγωγό. Ένα σχέδιο που θα τα άλλαζε όλα. Συμμαχίες, ισορροπίες, γεωπολιτικούς χάρτες, ενέργεια. Ακολούθησε στις 16 Φεβρουαρίου 2012 επίσημη επίσκεψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού στην Κύπρο. Το Νοέμβριο του 2014 λαμβάνει χώρα στο Κάΐρο, η πρώτη τριμερής σύσκεψη Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου.
Οι Ρώσοι ανησύχησαν και τέθηκαν σε επιφυλακή καθώς για πρώτη φορά οι Ισραηλινοί μπαίνουν σφήνα σε μία περιοχή όπου η Μόσχα “παίζει μπάλα” σχεδόν μόνη, όπως γράφτηκε αρχές Σεπτεμβρίου 2010 σε ρωσικές ιστοσελίδες.
Οι Ισραηλινοί αναζητούσαν διέξοδο προς δυσμάς και ζωτικό χώρο. Οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να περιορίσουν την εξάρτηση της Ευρώπης και την επέλαση της Ρωσίας και να δομήσουν μια εναλλακτική πολιτική χωρίς την Τουρκία. Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα ενός δυτικόστροφου εξισορροπητικού άξονα, άμεσα συναρτώμενου με την ΕΕ, που αξιοποιώντας ενεργειακούς πόρους, γίνεται γέφυρα συνεργασίας, ευημερίας και ασφάλειας, κρατώντας ελευθέρους και ανοικτούς τους διαύλους από το Σουέζ έως το Γιβραλτάρ. Καθώς ο κίνδυνος του Ιράν φέρνει πιο κοντά το Ισραήλ με αραβικές χώρες του κόλπου, ο κίνδυνος της Τουρκίας ωθεί σε στενότερες σχέσεις το Ισραήλ με Αίγυπτο, Ελλάδα και Κύπρο, καθώς επίσης με τους Παλαιστίνιους και το Λίβανο.
Το 2017 οι κορυφαίες μελετητικές εταιρίες Intec Sea και C&M Engineering ολοκλήρωσαν την τεχνική προμελέτη, που ξεκάθαρα αποφαίνεται ότι ο αγωγός είναι τεχνικά εφικτός.
Η οικονομική και εμπορική βιωσιμότητα του αγωγού επιβεβαιώθηκε από μελέτη που συνέταξε η εξειδικευμένη αμερικανική εταιρεία Cambridge Energy Research Associates, μονάδα του πολυεθνικού συμβουλευτικού κολοσσού IHS Markit.
Η Ε.Ε. επιχορηγεί την κατασκευή των δικτύων μεταφοράς ενέργειας που την ενδιαφέρουν, ακόμα και αν είναι προβληματική η εμπορική τους βιωσιμότητα. Αρκεί ένα τέτοιο έργο να ενταχθεί στα “Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος” (PCI – Projects of Common Interest), όπως έχει ενταχθεί ο East Med.
Σημαντική η πολιτική απόφαση της ΕΕ, να αποφύγει τη διέλευση μέσω Τουρκίας, αξιοποιώντας το μακρύ χέρι της στη Αν. Μεσόγειο.
Οι ίδιες οι Η.Π.Α., με τον προσφάτως ψηφισθέντα νόμο τους East Med Act εγγυούνται την προστασία του αγωγού και της εν γένει ενεργειακής δραστηριότητας της Ελλάδας και της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, υποστηρίζοντας σθεναρά την ολοκλήρωση των αγωγών και την εγκατάσταση τερματικών LNG στη Μεσόγειο. Επίσης προβλέπεται η εμβάθυνση της συνεργασίας ασφαλείας με την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω της άρσης του εμπάργκο όπλων.
Το FMF (Foreign Military Financing), θα προσφέρει βοήθεια ύψους $3 εκατ., που θα διοχετευτεί στην ελληνική αμυντική έρευνα και τεχνολογία.
Στο άρθρο 10 του νόμου ορίζεται ότι η “Στρατηγική για την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών και την ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο” θα περιλαμβάνει “στρατηγικό σχεδιασμό ενισχυμένης ασφάλειας και ενεργειακής συνεργασίας με κράτη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, περιλαμβανομένων του Ισραήλ, της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας” και θα κατατείνει μεταξύ άλλων να “προστατευθεί η υποδομή ενεργειακών ερευνών στην περιοχή, περιλαμβανομένων υποδομών που ανήκουν ή χρησιμοποιούνται από Αμερικανικές εταιρίες.”.
Το αμερικανικό ενδιαφέρον επιβεβαιώνεται μετά και τη συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας (MDCA) Ελλάδας-ΗΠΑ, που προβλέπει τη χρήση μέρους των υποδομών στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και μετά τις εισαγωγές υγροποιημένου αμερικανικού φυσικού αερίου μέσω της προωθούμενης κατασκευής πλωτού σταθμού αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Ας θυμίσουμε ότι οι εταιρίες Gastrade και Gaslog, έχουν ήδη δρομολογήσει την λειτουργία ενός πλωτού σταθμού επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) στα ανοικτά της Αλεξανδρούπολης, που συμμετέχει και η Βουλγαρική πλευρά με ανάλογο ποσοστό, όπου θα μεταφέρεται υγροποιημένο αέριο από ΗΠΑ και Κατάρ.
Εδώ να επισημάνουμε το ρόλο των Ελλήνων εφοπλιστών οι οποίοι, ως πρωτοπόροι, αφού γλύτωσαν από τις άγριες διαθέσεις του Σόιμπλε, έχουν προβεί σε παραλαβές και παραγγελίες μεγάλου αριθμού πλοίων μεταφοράς LNG. Επίσης άξια αναφοράς, η τεράστια εμπειρία και δυνατότητες της «Σωληνουργίας Κορίνθου» που συμμετείχε στη κατασκευή του TAP και λοιπών ανάλογων έργων στο εξωτερικό.
Ο αγωγός EAST MED, μπορεί να αποτελέσει τον κορμό για περαιτέρω διασύνδεση και χωρών του Κόλπου, που αναζητούν εναλλακτικές διεξόδους, παρακάμπτοντας τα στενά του Ορμούζ. Εκτιμώ ότι σε δεύτερο χρόνο θα είναι δυνατή και συμφέρουσα η διοχέτευση φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Λιβύης, που συνορεύουν με τα αντίστοιχα ελληνικά και ενδιαφέρουν εξ’ αυτού του λόγου τις εταιρείες που έχουν αναλάβει τα συμβόλαια Ν-ΝΔ Κρήτης.
«… βρισκόμαστε σε μια στιγμή όπου όλα τα αστέρια έχουν ευθυγραμμιστεί στον ουρανό…», δήλωσε πρόσφατα ο Αμερικανός γερουσιαστής Μπόμπ Μενέντεζ, την ίδια ώρα που Ρωσικά και Τουρκικά, ίσως και Γερμανικά, συμφέροντα ευθυγραμμίζονται μετά τη Συρία και στη Λιβύη.
Οι συνθήκες ευνοϊκές, αλλά και οι δυσκολίες πολλές. Οι ανταγωνισμοί σε πλήρη εξέλιξη καθώς τα αναμενόμενα οφέλη είναι πολλά και μακροπρόθεσμα. Η Τουρκία σε πρωταγωνιστικό πλέον ρόλο, μας ωθεί να αναθεωρήσουμε τη διπλωματία μας και να ενισχύσουμε τη διεθνή θέση μας, έγκαιρα και πριν βρεθούμε σε κάποιο τραπέζι διαπραγματεύσεων.
Του Απόστολου Τσιμογιάννη
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι ανώτατος αξκός (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
