Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος- Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Το μέλλον του ΝΑΤΟ είναι ένα από τα πιο σημαντικά,κρίσιμα και καθοριστικής σημασίας θέματα που συζητούνται σήμερα στις Βρυξέλλες στη Σύνοδο Κορυφής των 30 ηγετών των κρατών-μελών του ,με βάση την ‘ατζέντα 2030’ που έχει προετοιμάσει ο Νορβηγός ΓΓ Γενς Στόλντεμπεργκ, και καλύπτει πολλά διεθνή και τρέχοντα ζητήματα. Η Τελική Διακήρυξη είναι έτοιμη και όπως πάντα είναι πολυπαραγραφική και καλύπτει μία ευρύτατη επιλογή θεμάτων που αφορούν την πυρηνική στρατηγική, τις συμβατικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ,, τις σύγχρονες υβριδικές απειλές, τις σχέσεις της Συμμαχίας με φιλικά κράτη σε άλλες ηπείρους, τον ρόλο της σύγχρονης τεχνολογίας στις συμμαχικές επιχειρήσεις και αποστολές, την Ρωσική απειλητική εμπλοκή,την Κινέζική διείσδυση ,τις περιφερειακές εστίες έντασης και όχι μόνο.(Ουκρανία -Καύκασος-Ιράν κα) Παράλληλα προετοιμάζεται και προσεχώς θα είναι έτοιμο το νέο Στρατηγικό Πλαίσιο του ΝΑΤΟ και οι κατευθυντήριες οδηγίες που θα αντικαταστήσουν μέσα στο 2022 το ισχύον του 2010.Η Σύνοδος των ηγετών στην Βελγική πρωτεύουσα είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντική λόγω των επιμέρους επαφών του προέδρου Μπάιντεν ,με τους Ερντογάν , Μητσοτάκη, Μέρκελ, Μακρόν κα , ενώ λαμβάνει χώρα μετά την 46η Σύνοδο του G7 στη Κορνουάλη στην Μ. Βρετανία, ενώ έπεται η συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του Πούτιν στην Ελβετία ,σε μία χρονική περίοδο που οι διμερείς τους σχέσεις βρίσκονται σε πολύ άσχημο σημείο λόγω της προκλητικής συμπεριφοράς της Μόσχας σε πολλά μέτωπα(Ουκρανία-Λευκορωσία-Αρκτικές δραστηριότητες- υβριδικές απειλές- κυβερνοσυμπεριφορά,περίπτωση του αντικαθεστωτικού Ναβάλνι ,ανθρώπινα δικαιώματα κα) .Η Ατλαντική Συμμαχία θα πολλαπλασιάσει την ‘παγκοσμιοποιημένη” τάση της, εμπλεκόμενη με τις επιμέρους διακλαδικές -ηπειρωτικές Διοικήσεις των ΗΠΑ σε Λατινική Αμερική (SOUTHCOM),Αφρική (ΑFRICOM) ,Ασία, Ωκεανία(INDO-PACOM) κα.(ήδη ο Στόλντεμπεργκ έχει παρουσιάσει διάφορα-κράτη κλειδιά όπως τη Γκάνα και τη Σενεγάλη στη δυτική Αφρική,την Κολομβία στη νότια Αμερική,τη Μογγολία,την Ινδία, και την Σιγκαπούρη στην Ασία κα.(που θα προστεθούν στις ήδη γνωστές πχ Αυστραλία-Νέα Ζηλανδία- Νότια Κορέα-Ιαπωνία) σε συνεργασιακό πλαίσιο με το ΝΑΤΟΕπιπρόσθετα ο Αρκτικός/πολικός χώρος στον οποίο στρατιωτικά η Μόσχα έχει διευρύνει αρκετά το φάσμα των στρατιωτικών εγκαταστάσεων της θα κυριαρχεί στις κινήσεις της Συμμαχίας, ενώ μέσα στο ΝΑΤΟ αποκτά ήδη πολύ αναβαθμισμένο ρόλο η περίφημη εννεαμερής δηλαδή Πολωνία, τρία Βαλτικά κράτη(Λετονία-Λιθουανία-Εσθονία) Σλοβακία,Τσεχία,Ουγγαρία Ρουμανία,Βουλγαρία (γνωστή ως ιντερμάριουμ)
Πέραν των ανωτέρω ζητημάτων υπάρχουν πολλά θέματα που απαιτούν από το ΝΑΤΟ ενεργοποίηση στους τομείς της παρακολούθησης και αντιμετώπισης των ύπουλων Κινεζικών ενεργειών(πλανητικά) ,τις εξελίξεις στο διαστημικό χώρο,τις επιπτώσεις από τις κυβερνοεπιθέσεις, την τεχνητή νοημοσύνη/νέες τεχνολογικές υπερβάσεις ,την απόσυρση των συμμαχικών δυνάμεων τον προσεχή Σεπτέμβριο από το Αφγανιστάν , τον επιταχυνόμενο”γνωστικό πόλεμο”(που διαρκώς αναφέρεται ο ΓΓ) κα. Σημειώνεται ότι το ΝΑΤΟ αποφάσισε προ ημερών την συγκρότηση ενός ακόμα Κέντρου Αριστείας που θα αφορά τη συνεχή παρακολούθηση και επόπτευση (μέσω πολυμερούς συνεργασίας) της επιτάχυνσης των καινοτόμων τάσεων και τεχνολογικών παραγώγων ενώ ήδη διαθέτει 20 και πλέον εξειδικευμένα Κέντρα Αριστείας.
Πρώτο : Στη σημερινή Σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών η συνάντηση (στο περιθώριο) των προέδρων Μπάιντεν και Ερντογάν είναι καθοριστική(όπως και εκείνη μεταξύ Ερντογάν-Μακρόν). Η Άγκυρα εμφανίζεται τα τελευταία 3 χρόνια να έχει διαφοροποιηθεί σε αρκετά θέματα από τις Αμερικανικές θέσεις.Κυρίως στην περίπτωση της προμήθειας του Ρωσικού εξελιγμένου αντιπυραυλικού συστήματος S400 ,σε ορισμένα επιμέρους θέματα που αφορούν τις Κουρδικές πολιτοφυλακές ανατολικά και δυτικά του Ευφράτη στην βόρεια Συρία(όπου με τους Αμερικανούς ΄χουν διαφορετική προσέγγιση) καθώς και στην υπόθεση της μη-έκδοσης από τις ΗΠΑ του θεωρητικού της απόπειρας πραξικοπήματος πριν 5 χρόνια και ηγέτη της FETO κατά του Ερντογάν ιμάμη Γκιουλέν. Απέναντι στην Άγκυρα-λόγω CAATSA- έχουν επιβληθεί κάποιες οριακές κυρώσεις των ΗΠΑ ,ενώ η Τουρκία δεν συμμετέχει πλέον στην συμπαραγωγή των F35 (αν και αρκετά από τα επιμέρους τμήματα του αεροσκάφους εξακολουθούν να κατασκευάζονται σε Εσκή Σεχίρ και Μαλάτεια από κορυφαίες Τουρκικές εταιρίες τύπου ΤΑΙ-Αselsan κα ). Το σίγουρο είναι και πρέπει να το αντιληφθούν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι (προφανώς και εμείς) ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία “άλλη” Τουρκία,που διαφέρει από εκείνη του ψυχρού πολέμου ,και εκείνη της πρώτης μεταψυχροπολεμικής και μετάσοβιετικής περιόδου περιόδου 1991-2001. Επιπλέον κυριαρχεί συντριπτικός -παροξυσμικός ( οριζοντίως και καθέτως) ελιτικός και λαϊκιστικός (στη βάση) αντιαμερικανισμός που προέρχεται από τα έγκατα του ενδυναμωμένου Σουνιτικού Ισλαμισμού, του προεκτασιακού αναθεωρητισμού ως και του επανακαθορισμού της βαθιάς Ισλαμικής κουλτούρας στην Τουρκική κοινωνία.. Ενώ την ίδια στιγμή η Τουρκία είναι πλέον διεθνής παίκτης και με παρουσία σε νέες τεχνολογίες,παγκόσμιες εμπλοκές,αναβαθμισμένη στρατηγική,ισχυρή σύμπηξη…. με το Πακιστάν(σε μυστικά προγράμματα που ακόμα δεν έχουμε εικόνα) ενώ είναι πολύ κινητική ως και προεξέχουσα χώρα στον Οργανισμό Ισλαμικής διάσκεψης.Συνεπώς οι σχέσεις με την Ουάσιγκτον θα πρέπει να καθοριστούν σε άλλη και εξειδικευμένη θεματικά,πολιτικά και γεωπολιτικά βάση .
Ο υπεξ Άντονι Μπλίνκεν είναι κορυφαίο πρόσωπο της παραδοσιακής Αμερικανικής γραφειοκρατίας,αλλά πέραν του ότι πρεσβεύει και επιδιώκει την διάσωση της Τουρκίας για την Δύση ,είναι σημαντικό να αντιληφθεί ότι χρειάζεται “νέο-Διατλαντική ευελιξία” με την Άγκυρα (σε διμερή βάση) γιατί η Τουρκία μπορεί να μην αποχωρήσει ποτέ από το ΝΑΤΟ αλλά θα κινείται κατ αρχή σε φάση ημισυμμαχικότητας/semi-alignment με τους Αμερικανούς.(και δεν είναι θέμα μόνο του Ερντογάν, αφού και η αναιμική Κεμαλικό-κεντρική αντιπολίτευση στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται σε ότι αφορά τον αντιαμερικανισμό)
Δεύτερο: Η Άγκυρα στο ΝΑΤΟ έχει κάλυψη από πολύ ισχυρούς παίκτες.Εξακολουθεί να συμμετέχει δυναμικά μέσα στις αποστολές και επιχειρήσεις της Συμμαχίας, στέλνει παντού διπλωμάτες και στρατιωτικούς, διατηρεί Νατοϊκά “στοιχεία” στο έδαφος της ( ραντάρ στο Κιουρετσίκ-Ικόνιο- Αμερικανικά τακτικά πυρηνικά όπλα Β61 στο Ιντσιρλίκ- Στρατηγείο χερσαίων Δυνάμεων στη Σμύρνη, διαθεσιμότητα 3ου Σώματος στρατού ως NRDC-TR στην Κωνσταντινουπολη , Κέντρο για τρομοκρατία στην Άγκυρα-ΒΆΣΗ Ντιγιαρμπακίρ για διοικητική μέριμνα ) έχει πλέον καταφέρει μέσα στους κόλπους του ΝΑΤΟ να πουλάει δικά της παραγόμενα οπλικά συστήματα(Πολωνία-Ουγγαρία-προσεχώς Λετονία) έχει παρουσία σε διάφορες γωνιές του πλανήτη (ισχυριζόμενη ότι προσφέρει υποστήριξη(!) στη Δύση παρακολουθώντας την Μόσχα σε Συρία- Καύκασο -Λιβύη κα, ενώ διατηρεί στρατιωτική παρουσία σε 13 κράτη και έχει την διοίκηση για το τρέχον έτος της πιο υψηλού επιπέδου διασυμμαχικής-διακλαδικής δύναμης .(VJTF))
Ως εκ τούτου είναι πολύ σημαντικό να παρακολουθούνται οι εκθετικά αναπτυσσόμενες στρατιωτικό-διπλωματικές της δραστηριότητες.Με πρόσφατη την υψηλόβαθμη τριμερή με Πολωνία και Ρουμανία(που έχει μεγάλο βάθος….) καθώς και την αποστολή (προσεχώς) 4 μαχητικών αεροσκαφών F16 για τις εναέριες περιπολίες του ΝΑΤΟ στην Βαλτική.(BALTIC AIR PATROLLING). Είναι επιχείρηση στην οποία συμμετέχουν συντριπτικά με αποστολή αεροσκαφών οι πλείστες Νατοϊκές χώρες, αφού η Λιθουανία,η Εσθονία και η Λετονία στερούνται αεροπορικών δυνάμεων.
Τρίτο : Συμπερασματικά για την χώρα μας θα πρέπει να βλέπουμε πολύ μακριά σε ότι αφορά την Τουρκία αφού αναγκαστικά λόγω γεωγραφίας δεν πρόκειται να αλλάξουν τα πράγματα ως και η προκλητική συμπεριφορά της Άγκυρας. Οι αναλύσεις και μυθοπλαστικές απόψεις περί επικείμενης ανατροπής του Ερντογάν ,περί εδαφικού τεμαχισμού της Τουρκίας, περί διαλυτικής δυναμικής της λόγω της αρκετά προβληματικής-μαφιοζοποιημένης οικονομίας και ότι κάτι άλλο συνεπάγεται ,δεν είναι σοβαρές και δεν στηρίζονται στη λογική(για την πιο ιδιόρρυθμη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ ) .Ικανοποιούν ορισμένους ενδόμυχους πόθους ως και φαντασία κάποιων , ως και την ανεπάρκεια-έλλειψη βαθύτατων πληροφοριών ορισμένων ,αλλά δεν συνδράμουν στην σωστή αναλυτική προσέγγιση.Είναι μία χρονική περίοδος που έχουμε δυνατότητες να εκμεταλλευτούμε καταστάσεις, απέναντι στην γείτονά μας στα πλαίσια της νέας μετεξέλιξης του ΝΑΤΟ. Θα το κάνουμε ; Θα το αντιληφθούμε ; Οι καιροί πάντως δεν περιμένουν….και έρχονται πολύ σοβαρές εξελίξεις.