Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Ο πόλεμος του Πούτιν κατά της Ουκρανίας εκθέτει τις διαιρέσεις και τους κινδύνους που υπάρχουν στα Δυτικά Βαλκάνια. Ο πόλεμος του Πούτιν αντηχεί σε όλα τα Βαλκάνια, αποκαλύπτοντας τις περιφερειακές διαιρέσεις, τις δεσμεύσεις με ξένες δυνάμεις και τα τρωτά σημεία ασφάλειας. Ενώ τα μέλη του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) Κροατία, Μαυροβούνιο, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία πρόσφεραν άμεσα πλήρη υποστήριξη στην Ουκρανία, η αντίδραση της Σερβίας εμφανίστηκε σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία ελπίζει να ενταχθεί μια μέρα.
Το Βελιγράδι όχι μόνο αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά γίνεται επίσης συνένοχος στον επιθετικό και απύθμενα προκλητικό πόλεμο του Κρεμλίνου. Ενώ οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες έκλεισαν τον εναέριο χώρο τους στα Ρωσικά αεροπλάνα, ο εναέριος χώρος της Σερβίας παρέμεινε ανοιχτός. Επιπλέον, η κρατική εταιρεία Air Serbia έχει διπλασιάσει τις πτήσεις της από το Βελιγράδι προς τη Μόσχα, προσφέροντας από μία έως τρεις πτήσεις καθημερινά . Στις 25 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς δήλωσε ανοιχτά ότι αν και η Σερβία σέβεται τους διεθνείς νομικούς κανόνες, θα προστατεύσει τα δικά της εθνικά συμφέροντα και θα τιμήσει τις παραδοσιακές φιλίες της.
Η Ρωσία είναι στρατηγικός εταίρος της Σερβίας, με το Βελιγράδι να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον Ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό και την υποστήριξη της Μόσχας στην πολιτική του Βελιγραδίου για το Κόσοβο.. Αλλά η βοήθεια της Μόσχας καθώς βομβαρδίζει πολιτικούς στόχους στην Ουκρανία θα φέρει τη Σερβία στη θέση του συνεργού και μπορεί να τη μετατρέψει σε διεθνή παρία, όπως και ο μεγαλύτερος εταίρος της. Τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη του πολέμου, η Σερβία είχε “αγκαλιάσει ” την προσπάθεια της Μόσχας να εμποδίσει τους Βαλκάνιους εθελοντές να ενταχθούν στην Ουκρανική αντίσταση.
Ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Νικολάι Πατρούσεφ (εκ των 3-4 πολύ στενών συνεργατών του Πούτιν και ο “Βαλκανιολογος” του Κρεμλίνου) είχε προγραμματίσει να ταξιδέψει στο Βελιγράδι στις 28 Φεβρουαρίου για να συζητήσει αναφορές ότι εθελοντές από το Κόσοβο, την Αλβανία , το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Β-Ε) στρατολογούνταν για να πολεμήσουν στο πλευρό της Ουκρανίας. Όμως η επίσκεψή του ακυρώθηκε μετά τις κυρώσεις της ΕΕ κατά Ρώσων αξιωματούχων .
Σερβικές αντιδράσεις
Ο Βοσνιοσέρβος Μίλοραντ Ντόντικ, μέλος της τριμερούς Προεδρίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, έχει επίσης επισημάνει ότι η δήλωση του Ρώσου υπουργού εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ σχετικά με το ζήτημα των ξένων μαχητών θα ληφθεί σοβαρά υπόψη . Μετά την έναρξη του πολέμου, ο Ντόντικ υποστήριξε ότι η Β-Ε θα παραμείνει ουδέτερη στον πόλεμο στην Ουκρανία, μια θέση παρόμοια με αυτή της Σερβίας. Αποχώρησε από τη συνεδρίαση της Προεδρίας στις 2 Μαρτίου διαμαρτυρόμενος ότι τα μέλη Βόσνιοι και Κροάτες της χώρας ,Σέφικ Τζαφέροβιτς και Ζέλικο Kόμσιτς «χρησιμοποιούν τους πρεσβευτές τους στις Βρυξέλλες και στη Νέα Υόρκη για να παρουσιάσουν αποκλειστικά τις δικές τους θέσεις, θέσεις που δεν συμφωνήθηκαν στην Προεδρία. .» Ο Ντόντικ ισχυρίζεται ότι ο πρεσβευτής της Β-Ε στα Ηνωμένα Έθνη, Σβεν Αλκαλάι, συμμετείχε στη δήλωση της ΕΕ για την Ουκρανία εξ ονόματος της χώρας ,χωρίς την άδεια της τριμερούς Προεδρίας· Επομένως, πρέπει να ακυρωθεί η υπογραφή του.
Στο μεταξύ, τα υπόλοιπα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία, έκλεισαν τον εναέριο χώρο τους στα Ρωσικά αεροπλάνα και πρόσφεραν στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία. Επιπλέον, εθελοντές από την Κροατία και το Μαυροβούνιο ανακοίνωσαν ότι έχουν ήδη ενταχθεί στους Ουκρανούς μαχητές για να αντισταθούν στη Ρωσική εισβολή.. «Η Ουκρανία μας βοήθησε το 1991 και ξανά μετά τους σεισμούς στο Ζάγκρεμπ και την Μπανόβινα. Γι’ αυτό θα βοηθήσουμε τους Ουκρανούς στον πόλεμο», είπε ένας εθελοντής στα μέσα ενημέρωσης .
Στο Μαυροβούνιο, το ζήτημα των ντόπιων μαχητών που εντάσσονται στην Ουκρανική αντίσταση είναι πιο διχαστικό πολιτικά. Το Μαυροβούνιο ποινικοποίησε τη συμμετοχή σε ξένες συγκρούσεις τον Μάρτιο του 2015, όταν ορισμένοι Σέρβοι μισθοφόροι από το Μαυροβούνιο ενώθηκαν με τις δυνάμεις Ρώσων πληρεξουσίων στην ανατολική Ουκρανία ενώ άλλοι πολέμησαν για το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και το Ιράκ. Αλλά η αντίθεση των φιλοσέρβων παραγόντων φαίνεται περισσότερο πολιτικά υποκινούμενη παρά νομικά .
Το φιλοσερβικό Δημοκρατικό Μέτωπο δεν προέτρεψε απροσδόκητα τις αρχές να σταματήσουν τη στρατολόγηση εθελοντών μαχητών για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ενώ την ίδια στιγμή, φιλοσερβικές οργανώσεις πραγματοποίησαν μια φιλορωσική συγκέντρωση κρατώντας Ρωσικές και Σερβικές σημαίες στην πόλη Nikšić, για να υποστηρίξουν τις «προσπάθειες της Ρωσίας να προστατεύσει τον λαό τους στην Ουκρανία» , Ωστόσο, η πλειοψηφία των πολιτικών κομμάτων στο Μαυροβούνιο δήλωσε σθεναρή υποστήριξη στην Ουκρανία και καταδίκασε επίσημα τη Ρωσική επίθεση στο κοινοβούλιο, μετά την ισχυρή θέση της κυβέρνησης για την ακεραιότητα της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου.
Στις 2 Μαρτίου, η Σερβία εντάχθηκε τελικά με 143 κράτη μέλη του ΟΗΕ στο να καταδικάσει τη Ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Προηγουμένως, ο Βούτσιτς είχε ανακοινώσει ότι η Σερβία θα καταψηφίσει ένα τέτοιο ψήφισμα εάν περιείχε κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Ο πόλεμος τoυ Πούτιν στην Ουκρανία αλλάζει δραματικά το περιβάλλον ασφαλείας στα Βαλκάνια. Η Σερβία αισθάνεται την πίεση όταν συνειδητοποίησε ότι η Ρωσία μπορεί να αντιμετωπίσει απέλαση από τα Ηνωμένα Έθνη και πιθανότατα κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου. Το Βελιγράδι ανησυχεί τώρα εάν θα είχε τόση υποστήριξη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ όπως απολάμβανε παλιά . Και από τότε που το Κόσοβο δήλωσε την επιθυμία του να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, φαινομενικά υποστηριζόμενο από την Τουρκία και άλλους βορειοατλαντικούς συμμάχους, το Βελιγράδι αρχίζει τώρα να εκφράζει ανησυχία για τη δική του περιφερειακή απομόνωση.
Τέλος στη Συρία οι υποστηρικτές των Ρώσων στρατολογούν έμπειρους μαχητές της χώρας για να μεταβούν στο Ντονμπάς για να πολεμήσουν μαζί με τους εκεί αντάρτες.