Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Οι ΗΠΑ έχουν ανακοινώσει από την Μανάμα του Μπαχρέιν (προ ημερών) τη συγκρότηση ενός πολυεθνικού ναυτικού συνασπισμού για την προστασία της ναυτιλίας από τις επιθέσεις των Χούθι, αλλά μόνο μία χώρα της Μέσης Ανατολής έχει ενταχθεί(Μπαχρέιν) . Γιατί άλλες όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος δεν το έχουν κάνει; Κάθε ένα από αυτά τα κράτη έχει τους δικούς του λόγους, αλλά το μόνο κοινό που έχουν οι τρεις Αραβικές χώρες είναι ότι δεν θέλουν να θεωρούνται ότι εργάζονται για την υπεράσπιση των συμφερόντων του Ισραήλ. Όταν οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν το ναυτικό συνασπισμό για την προστασία των εμπορικών πλοίων που ταξιδεύουν στην Ερυθρά Θάλασσα αρχικά είπαν ότι θα συμμετάσχουν 10 χώρες. Σχεδόν αμέσως προέκυψαν ερωτήματα σχετικά με το γιατί μερικές από τις μεγαλύτερες Αραβικές ναυτικές δυνάμεις δεν συμπεριλαμβάνονταν.
Από τα μέσα Νοεμβρίου, η ανταρτική οργάνωση Χούθι στην Υεμένη εκτοξεύει ρουκέτες και στέλνει drones παρενοχλώντας πλοία που ταξιδεύουν μέσω του στενού δίαυλου Μπαμπ ελ-Μαντέμπ. Ανώτερος αξιωματούχος των Χούτι δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι αυτό δεν θα σταματήσει ‘μέχρι να σταματήσουν τα εγκλήματα της γενοκτονίας στη Γάζα και να επιτραπεί η είσοδος τροφίμων, φαρμάκων και καυσίμων στον πολιορκημένο πληθυσμό της.”Η εχθρότητα με το Ισραήλ είναι στρατηγικός λόγος ύπαρξης για τους Χούθι υποστηρίζουν ειδικοί της περιοχής.Είναι μέρος του ισχυρισμού τους ότι το Ισραήλ είναι ο κύριος εχθρός τους, αν και στην πραγματικότητα δεν υπάρχει φυσικά καμία άμεση εδαφική σύγκρουση με το Ισραήλ, αλλά θέλουν να δείξουν σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό και τον Αραβικό κόσμο ότι είναι στο πλευρό των Παλαιστινίων.
Η παρενόχληση των ανταρτών συμβαίνει κυρίως στο στενό Bab el-Mandeb που συνδέει τον Κόλπο του Άντεν με την Ερυθρά Θάλασσα και έχει πλάτος 32 χιλιόμετρα (περίπου 20 μίλια) στο στενότερο σημείο του. Επιτρέπει στα πλοία πρόσβαση στη Διώρυγα του Σουέζ, τη συντομότερη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Ως αποτέλεσμα, πολλές μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες ανέστειλαν τις εργασίες διέλευσης από το στενό.Ο προτεινόμενος ναυτικός συνασπισμός των ΗΠΑ για την προστασία της εμπορικής ναυτιλίας από τις απειλές των Χούθι ονομάζεται “Επιχείρηση Prosperity Guardian.” Οι ΗΠΑ έχουν προσκαλέσει και τα 38 άλλα κράτη αυτού που είναι γνωστό ως Combined Maritime Forces, ή CMF(ενός συνασπισμού ναυτικής ασφάλειας υπό τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή,) να ενταχθούν σε αυτό.
Αλλά σχεδόν αμέσως, τέθηκαν ερωτήματα. Η Ισπανική κυβέρνηση αρνήθηκε ότι είχε ενταχθεί, οι Γάλλοι ανησυχούσαν ότι η συμμετοχή τους μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από άλλες επιχειρήσεις και οι Ιταλοί είπαν ότι το πλοίο τους θα παραμείνει υπό ιταλική διοίκηση. Αλλά ένα από τα μεγαλύτερα ερωτηματικά ήταν η απουσία των μεγαλύτερων κρατών της Μέσης Ανατολής. Το Μπαχρέιν είναι το μόνο κράτος. της Μέσης Ανατολής που συμμετέχει μέχρι στιγμής. Αλλά αυτό δεν αποτελεί έκπληξη: αφού το μικρό κράτος φιλοξενεί τον 5ο Στόλο του Ναυτικού των ΗΠΑ1) Η Αίγυπτος έχει πολλά να χάσει…
Η Διώρυγα του Σουέζ ανήκει στην Αίγυπτο και αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων (έως 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως) για τη χώρα, η οποία ήδη αντιμετωπίζει μια οικονομική κρίση. Η Αίγυπτος είναι επίσης μέλος της CMF. Η Επιχείρηση Prosperity Guardian θα λειτουργεί υπό την αιγίδα της Task Force 153 της CMF, η οποία επικεντρώνεται στην ασφάλεια της Ερυθράς Θάλασσας, καθώς και στην παρακολούθηση του Ιράν. Η Αίγυπτος ανέλαβε την εκ περιτροπής διοίκηση της Task Force 153 στα τέλη του 2022. Παρόλο που είναι πιθανό να χάσει εκατομμύρια δολάρια λόγω του αποκλεισμού της διώρυγας του Σουέζ, η Αίγυπτος δεν έχει επικρίνει τις επιθέσεις των Χούθι ούτε έχει ενταχθεί ανοιχτά στον ναυτικό συνασπισμό. Οι ειδικοί είπαν ότι αυτό είναι πιθανότατα λόγω της σχετικής εδαφικής εγγύτητας της Αιγύπτου στη σύγκρουση και της ευαισθησίας σχετικά με αυτό το θέμα στον Αραβικό κόσμο γενικότερα.
2)Σαουδική Αραβία: Ειρηνευτικές συνομιλίες με Χούτι
Η Σαουδική Αραβία είναι επίσης μέλος της CMF υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Ωστόσο, οι Σαουδάραβες ενθαρρύνουν επίσης πρόσφατα τη ύφεση με τους Χούθι από τη μία πλευρά και τους χορηγούς των Χούθι (το Ιράν, από την άλλη). Η Σαουδική Αραβία ηγείται ενός στρατιωτικού συνασπισμού κατά των Χούθι στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης από το 2015(επιχείρηση” Αποφασιστική Καταιγίδα”)Η πλούσια σε πετρέλαιο χώρα προσπαθεί πρόσφατα να απεγκλωβιστεί από αυτή τη σύγκρουση, η οποία βρίσκεται λίγο πολύ σε αδιέξοδο, και έχει εμπλακεί σε ειρηνευτικές συνομιλίες μ Αμερικανική διαμεσολάβηση. Οι ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι Σαουδάραβες δεν έχουν ενταχθεί στον ναυτικό συνασπισμό επειδή ανησυχούν ότι κάτι τέτοιο θα διακόψει αυτές τις ειρηνευτικές συνομιλίες και πιθανώς θα έβλαπτε τις πρόσφατα χαλαρωμένες σχέσεις του Ριάντ με τη Τεχεράνη.. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα οι Χούθι να χτυπήσουν ξανά τις αποθήκες πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, όπως έκαναν το 2019 με καταστροφικές συνέπειες για τις εγκαταστάσεις της ARAMCO.Οι Χούθι έχουν απειλήσει να επιτεθούν, αν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία ενταχθούν στον νέο ναυτικό συνασπισμό.
3)Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Σκληρή Προσέγγιση
Κατά γενική ομολογία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ενδιαφέρονται για μια πιο σκληρή θέση έναντι των Χούθι, παρόλο που δεν έχουν ενταχθεί στον ναυτικό συνασπισμό. Τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία έχουν διαφορετικές απόψεις για το πώς να προσεγγίσουν το πρόβλημα των Χούθι .Τα ΗΑΕ ζητούν ισχυρή στρατιωτική δράση κατά των ανταρτών, ενώ το Ριάντ θέλει μια πιο μετρημένη προσέγγιση. Τον Μάιο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δήλωσαν ότι θα αποχωρήσουν από την πολυεθνική CMF, αν και αυτό δεν έχει ακόμη επισημοποιηθεί. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν είναι ικανοποιημένα με την απάντηση της Ουάσιγκτον για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή, η οποία έχει κριθεί πολύ αδύναμη τα τελευταία χρόνια. Όμως παραμένουν υπέρ μιας σταθερής απάντησης, με στόχο την υπονόμευση των στρατιωτικών δυνατοτήτων των Χούθι και τη μείωση της απειλής για την εμπορική ναυτιλία, επειδή, σε αντίθεση με τους Σαουδάραβες, δεν συμμετέχουν σε διμερείς διαπραγματεύσεις. Η ανησυχία για τις επιθέσεις των Χούθι σε κοιτάσματα πετρελαίου/φυσικού αερίου των ΗΑΕ θα μπορούσε να είναι ένα άλλο ζήτημα.
Κακή εικόνα στον Αραβικό κόσμο
Το μόνο κοινό που έχουν οι τρεις δυνάμεις της Ερυθράς Θάλασσας είναι το γεγονός ότι δεν θέλουν απαραίτητα να θεωρούνται ότι εργάζονται για την υπεράσπιση του Ισραήλ. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τακτικά ότι το ζήτημα του Παλαιστινιακού κράτους έχει τεράστια απήχηση στους ανθρώπους στη Μέση Ανατολή. Εξαιτίας αυτού, οι ηγέτες της Μέσης Ανατολής τείνουν να μιλούν σε αυτό, ακόμη κι αν στην πραγματικότητα δεν θέλουν να κάνουν πολλά για αυτό. Τα τελευταία χρόνια, οι ΗΠΑ ενθάρρυναν τη συνεργασία μεταξύ του Ισραήλ και των χωρών του Κόλπου προκειμένου να καταπολεμηθεί η Ιρανική επιρροή «Τώρα ο πόλεμος στη Γάζα σημαίνει ότι η συνεργασία για την ασφάλεια της Ερυθράς Θάλασσας είναι απίθανο να συμβεί σύντομα, καθώς τα αραβικά κράτη του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία, είναι πλέον απρόθυμα να προχωρήσουν στην ομαλοποίηση με το Ισραήλ..
Ίσως ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι πέραν της Ελλάδος και της Αυστραλίας υπάρχουν στην πραγματικότητα άλλες 8 χώρες που θα συμμετάσχουν στον νέο ναυτικό συνασπισμό αλλά δεν θέλουν να δημοσιοποιηθεί η συμμετοχή τους(πηγές του υπογράφοντα μεταξύ άλλων κάνουν λόγο για την Ιαπωνία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Νότιο Κορέα
