Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Η Ισραηλινή ανταποδοτική επίθεση της 19ης Απριλίου στο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-300PMU2( που είχε αναπτυχθεί γύρω από την πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν στο Ισφαχάν ) έδειξε την ικανότητα των όπλων του Τελ Αβίβ στο να στοχεύουν βαθιά μέσα στο Ιράν, αποφεύγοντας τον εντοπισμό και την αεράμυνα της Τεχεράνης και αφήνοντας τις πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν πιο ευάλωτες σε έξωθεν επίθεση. Το Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας απέκτησε δορυφορικές εικόνες Airbus Pleiades υψηλής ανάλυσης της 8ης Αεροπορικής Βάσης Shekari του Ιράν που λήφθηκαν λίγο μετά την αναφερόμενη Ισραηλινή επίθεση στο αντιπυραυλικό αμυντικό σύστημα S-300 που αναπτύχθηκε στη βάση και δείχνει τη ζημιά σε ένα κινητό ραντάρ S-300, που έχει αναπτυχθεί σε κεντρική θέση με τους εκτοξευτές πυραύλων, υψωμένους σε ανάχωμα.
Τα Ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν αρχικά ότι τρία μικρά drones καταρρίφθηκαν με ελάχιστη ως καθόλου ζημιά. Ωστόσο, μεταγενέστερες αναφορές από τους New York Times(ΝΥΤ) δείχνουν ότι το Ισραήλ εκτόξευσε πολλούς πυραύλους εκτός Ιρανικού εναερίου χώρου και το Ιράν δεν μπόρεσε να τους εντοπίσει ή να τους καταρρίψει.
Ένας πύραυλος φέρεται να χτύπησε τον στόχο του, ενώ ένας δεύτερος εξερράγη στον αέρα. Ισραηλινός αξιωματούχος ανακοίνωσε ότι ο δεύτερος πύραυλος καταστράφηκε σκόπιμα από την Ισραηλινή πολεμική αεροπορία αφού ο πρώτος χτύπησε επιτυχώς τον στόχο. Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι χρησιμοποιήθηκαν επίσης drones με τετρακόπτερα για να παραπλανήσουν την Ιρανική αεράμυνα. Σύμφωνα με τους ΝΥΤ , Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι “μια αντιαεροπορική συστοιχία σε ένα στρατηγικά σημαντικό τμήμα του κεντρικού Ιράν” χτυπήθηκε από πύραυλο. Η 8η Αεροπορική Βάση Shekari στο βορειοδυτικό Ισφαχάν είναι η μόνη στην περιοχή που είναι γνωστή ότι φιλοξενεί αυτόν τον τύπο αντιαεροπορικού συστήματος που η Τεχεράνη προμηθεύτηκε από τη Ρωσία.
Το ραντάρ στην πληγείσα τοποθεσία περιγράφεται ως ραντάρ Tomb Stone 30N6E2, συνήθως μέρος του Ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-300 PMU2. Το ραντάρ είναι εγκατεστημένο στο πλαίσιο ενός φορτηγού υψηλής κινητικότητας, σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι NΥΤ, και είναι ορατό σε δορυφορικές εικόνες πριν από την επίθεση. Το Ινστιτούτο απέκτησε δύο δορυφορικές εικόνες Airbus υψηλής ανάλυσης της 8ης Αεροπορικής Βάσης Shekari που λήφθηκαν λίγο μετά την επίθεση, με ημερομηνία 19 και 20 Απριλίου 2024, γύρω στις 11 π.μ. τοπική ώρα στο Ιράν. Οι εικόνες δείχνουν τη θέση για τέσσερις εκτοξευτές πυραύλων και ένα κινητό ραντάρ, που έχουν αναπτυχθεί σε κεντρική θέση στους εκτοξευτές, υψωμένα σε ανάχωμα. Οι εικόνες μετά την επίθεση δείχνουν ότι το ραντάρ υπέστη εμφανή ζημιά, αλλά η έκταση της ζημιάς είναι ασαφής.
Μια μέρα αργότερα, στις 20 Απριλίου 2024, ένα νέο όχημα εμφανίζεται στην κορυφή του υπερυψωμένου προδρόμου. ένα πιθανό όχημα ραντάρ αντικατάστασης, αλλά δεν φαίνεται να είναι του ίδιου τύπου με αυτό που προφανώς υπέστη ζημιά.
.
Σύμφωνα με πληροφορίες του υπογράφοντα το σύστημα S-300 αποτελεί βασικό μέρος της αεράμυνας τόσο για τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ισφαχάν όσο και για τη πυρηνική βάση της Nατάνζ .Το Ισλαμικό καθεστώς παρέλαβε το σύστημα αεράμυνας S-300 το 2016 μετά από 10 χρόνια επαναδιαπραγμάτευσης μιας αρχικής σύμβασης. Το πυρηνικό συγκρότημα στο Ισφαχάν απέχει μόνο περίπου 22 χιλιόμετρα (χλμ) νότια από την 8η αεροπορική βάση και το εργοστάσιο εμπλουτισμού φυγοκέντρισης αερίου ουρανίου της Νατάνζ που βρίσκεται περίπου 105 χιλιόμετρα βόρεια από αυτό. Η τοποθεσία Nατάνζ είναι ευρέως γνωστή σε διεθνή βιβλιογραφία αφού φιλοξενεί την πλειονότητα των φυγοκεντριστών αερίου του Ιράν (για εμπλουτισμό ουρανίου) συμπεριλαμβανομένων περίπου 6.300 προηγμένων φυγοκεντριστών( εκτός από τις δυνατότητες κατασκευής φυγοκεντριστών.)
Ένα μέρος του πιο επικίνδυνου αποθέματος ουρανίου του Ιράν, το εμπλουτισμένο κατά 60 %απόθεμα ουρανίου του, παράγεται στο επίγειο Pilot Fuel Enrichment Plant (PFEP) στη Νατάνζ . Η τοποθεσία του Ισφαχάν είναι γνωστή για τη “φιλοξενία’ μιας μεγάλης εγκατάστασης μετατροπής ουρανίου και μιας μονάδας παραγωγής ζιρκονίου, καθώς και ενός μικρού συγκροτήματος σήραγγας κάτω από ένα κοντινό βουνό. Τα τελευταία χρόνια, η τοποθεσία του Ισφαχάν έχει αποκτήσει σημασία στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, καθώς το Ιράν έχει αναπτύξει ευαίσθητες δυνατότητες παραγωγής μετάλλου ουρανίου και έχει επιλέξει να αποθηκεύσει ένα μεγάλο μέρος των αποθεμάτων ουρανίου του υψηλότερου εμπλουτισμένου ουρανίου του εδώ.
Το Ισφαχάν διαθέτει επίσης δυνατότητες παραγωγής φυγοκεντρηστών, αλλά η ακριβής τοποθεσία τους είναι άγνωστη δημόσια. Το εργοστάσιο εμπλουτισμού του Φόρντοου η δεύτερη θέση του Ιράν για τον εμπλουτισμό ουρανίου με φυγόκεντριση αερίου, απέχει περίπου 250 χιλιόμετρα από την αεροπορική βάση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ιράν ανέπτυξε ένα αμυντικό σύστημα S-300 εκεί το 2016, αλλά ένας διοικητής της αεράμυνας του Ιράν δήλωσε τότε ότι “το S-300 είναι ένα κινητό σύστημα που θα πρέπει να μετακινείται συχνά”. Οι επίσημες δηλώσεις που κυκλοφόρησε το Ιράν ήταν ότι επέλεξαν ομοιόμορφα να υποβαθμίσουν το χτύπημα και να παραπλανήσουν το Ιρανικό κοινό, φοβούμενο την κλιμάκωση και να μη δείξουν στο κοινό και στους συμμάχους του την ανικανότητά του να αποτρέψει μια Ισραηλινή επίθεση σε μια από τις σημαντικότερες στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν στην καρδιά της χώρας.
15 χαρακτηριστικά που δεν είναι γνωστά για την αεράμυνα και την αντιπυραυλική άμυνα του Ισραήλ
Το Ισραήλ έχει υποστεί επιθέσεις από εχθρούς σε όλη την ιστορία του και έχει επενδύσει πολλά σε αμυντικά προγράμματα υψηλής τεχνολογίας που εκτιμούν ιδιαίτερα οι στρατιωτικοί σε παγκόσμιο επίπεδο. Το Ιράν εξαπέλυσε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο Ισραήλ τις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Απριλίου, με ένα μπαράζ περισσότερων από 300 πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών που έχουν σχεδιαστεί για να προκαλούν τη μέγιστη ζημιά. Η απόκρουση της Ιρανικής επίθεσης χαιρετίστηκε ως “μεγαλύτερο θαύμα” από τον πόλεμο των έξι ημερών. του 1967. Παρακάτω καταγράφονται ορισμένα συναρπαστικά στοιχεία για την αεράμυνα τυ Ισραήλ(από τα αρχεία του υπογράφοντα) .
1. Άμυνα τριών επιπέδων Το σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ έχει τρία στρώματα, το καθένα σχεδιασμένο για την αντιμετώπιση απειλών από διαφορετικές αποστάσεις. Το Iron Dome(Σιδερένιος θόλος) παρουσιάστηκε το 2011, αναχαιτίζει πυραύλους και drones μικρού βεληνεκούς (4-70 km) και χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό για την αντιμετώπιση μη καθοδηγούμενων ρουκετών που εκτοξεύονται από τη Γάζα και τον Λίβανο.(Από Χαμάς, Ισλαμική Τζιχάντ και Χεζμπολάχ). Το David’s Sling (Σφεντόνα του Δαβίδ ) είναι επιχειρησιακό από το 2017, στοχεύει απευθείας πυραύλους μεγάλου διαμετρήματος και βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς από 70-300 km . Το Arrow-2, που χρησιμοποιείται από το 2017, στοχεύει βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς (300 – 500 km ) και το Arrow-3 στοχεύει διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους, “τον μεγάλο πατέρα όλων των πυραύλων”, που πετούν πάνω από την ατμόσφαιρα της Γης και έχει σχεδιαστεί κυρίως για την περίπτωση πυρηνικών όπλων.
2. Εκτόξευση κοντά στον πύραυλο Το Iron Dome χρησιμοποιεί ραντάρ για να ανιχνεύει και να παρακολουθεί πυραύλους και να προσδιορίζει αν είναι πιθανό να χτυπήσουν κατοικημένες περιοχές. Αν ναι, εκτοξεύει έναν πύραυλο αναχαίτισης που εκρήγνυται κοντά στον πύραυλο (χωρίς να τον χτυπήσει στην πραγματικότητα)και εκτινάσσεται από τον ουρανό. Το Iron Dome σχεδιάστηκε από την Rafael Advanced Defense Systems και την Israel Aerospace Industries/ΙΑΙ, με την σημαντική υποστήριξη των ΗΠΑ, μόλις σε δυόμισι χρόνια μετά τη σύγκρουση του Β πολέμου του Λιβάνου(διάρκειας 34 ημερών) το 2006 με τη Χεζμπολάχ .
3.” Ο τρελός Στρατηγός ” Ο στρατηγός Νταν Γκόλντ κέρδισε το Βραβείο Άμυνας του Ισραήλ το 2012 για την αιχμή του δόρατος του συστήματος Iron Dome, το οποίο έχει κερδίσει παγκόσμια αναγνώριση. Οι άνθρωποι νόμιζαν ότι ήταν ‘απόλυτα τρελός’ για να προωθήσει τη διαδικασία ανάπτυξης,
4. Δαυίδ και Γολιάθ Αρχικά η “Σφεντόνα του Δαβίδ”ήταν γνωστή ως Magic Wand, και πήρε το όνομά της από το όπλο που χρησιμοποίησε ο βιβλικός βοσκός για να σκοτώσει τον γίγαντα Γολιάθ. Αναπτύχθηκε και κατασκευάστηκε από κοινού από την Rafael Advanced Defense Systems στο Ισραήλ και τη Raytheon στις ΗΠΑ. Το υπουργείο άμυνας του Ισραήλ υπέγραψε συμφωνία τον περασμένο Νοέμβριο για την πώληση του David’s Sling στη Φινλανδία για 344 εκατομμύρια δολάρια, αν και μέχρι στιγμής έχει απορρίψει αιτήματα (κακώς) ώστε να προμηθεύσει το σύστημα στην Ουκρανία.
5 Το Arrow-2 χρησιμοποιήθηκε για την κατάρριψη βαλλιστικού πυραύλου για πρώτη φορά τις εβδομάδες μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Ο πύραυλος εκτοξεύτηκε στην Ερυθρά Θάλασσα από τους Χούτι στην Υεμένη.
6. Αναχαιτίσεις από την ατμόσφαιρα της Γης .Το Ισραήλ βασίστηκε στην επιτυχία του Arrow-2 αναπτύσσοντας το Arrow-3, σχεδιασμένο να αναχαιτίζει τις λεγόμενες “εξω-ατμοσφαιρικές απειλές»”- βαλλιστικούς πυραύλους που πετούν 1.200 χιλιόμετρα (750 μίλια) πάνω από την ατμόσφαιρα της Γης σε υποτροχιακό διάστημα. Το Ισραήλ είναι μία από τις πέντε μόλις χώρες που μπορούν να αναχαιτίσουν τέτοιους πυραύλους. Το Arrow-3 χρησιμοποιεί τεχνολογία hit-to-kill για να χτυπήσει τους πυραύλους πριν εισέλθουν ξανά στην ατμόσφαιρα της γης. Το Ισραήλ ολοκλήρωσε μια συμφωνία για την πώληση του συστήματος αεράμυνας Arrow-3 στη Γερμανία σε μια συμφωνία αξίας 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τώρα εργάζεται στο Arrow-4, το οποίο θα έχει βελτιωμένες δυνατότητες.
7. Το Iron Beam Το Ισραήλ αναπτύσσει επίσης το Iron Beam, ένα νέο σύστημα που αλλάζει το παιχνίδι για να αναχαιτίζει τις εισερχόμενες απειλές χρησιμοποιώντας λέιζερ υψηλής ισχύος αντί για πυραύλους.
8. F35 stealth jets Η επίθεση του Ιράν, ως απάντηση στη δολοφονία του διοικητή του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης ταξίαρχου Ρεζά Ζαχεντί και του αναπληρωτή του Χαντί Ραχιμί στη Δαμασκό δύο εβδομάδες νωρίτερα, συντονίστηκε έτσι ώστε τα drones και οι πύραυλοι με διαφορετικούς χρόνους πτήσης να χτυπήσουν όλα μαζί στις 2 το πρωί της 14ης Απριλίου. Το Ιράν εκτόξευσε 170-180 UAV (μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα ή drones), τα οποία χρειάζονται επτά ώρες για να φτάσουν στο Ισραήλ(από Ισφαχάν, Μπαντάρ Αμπάς κα) 120 πυραύλους κρουζ (χρόνος πτήσης δύο έως τρεις ώρες) και 100 βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, που χρειάζονται μόλις 12 λεπτά, πετώντας πάνω από την ατμόσφαιρα της Γης με ταχύτητα περίπου 7.500 χλμ την ώρα.
9. Εξαιρετικά ακριβό, αλλά αξίζει το κόστος Το σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ είναι εξαιρετικά ακριβό, αλλά η εναλλακτική λύση –το να μην υπάρχει– θα ήταν ακόμη πιο δαπανηρή. ΗΗ δημιουργία ενός τέτοιου αμυντικού συστήματος, η ανάπτυξή του και η παραγωγή του κοστίζουν πολύ’, δήλωσε ο Mόσε Πατέλ διευθυντής του Ισραηλινού Οργανισμού Πυραυλικής Άμυνας (IMDO).
10 Συντονισμένη, αλλά το 99% δεν τα κατάφερε.Περίπου το 99% όλων των πυραύλων και των drones του Ιράν καταρρίφθηκαν προτού εισέλθουν στον Ισραηλινό εναέριο χώρο σε μια επιχείρηση με την κωδική ονομασία Iron Shield. Η αεροπορική βάση Nevatim στην έρημο Νεγκέβ που φιλοξενεί τα ελίτ μαχητικά αεροσκάφη F-35 ADIR του Ισραήλ εκτιμάται ότι ήταν ο πρωταρχικός στόχος,( υπέστη ελαφρές ζημιές.)
11. 60 τόνοι TNT Το Ισραήλ κατέρριψε πυραύλους και drones με συνδυασμένο ωφέλιμο φορτίο 60 τόνων εκρηκτικών TNT σε μια επιχείρηση που στοίχισε περίπου 1 δισεκατομμύριο έως 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Κάθε πύραυλος Iron Dome κοστίζει περίπου 50.000 $. Το David’s Sling κοστίζει 1 εκατομμύριο δολάρια. και κάθε πύραυλος Arrow-2 ή Arrow-3 υπολογίζεται ότι κοστίζει έως και 2,5 εκατομμύρια δολάρια.
12 Το Top Gun συναντά το Star Wars Ένας έφεδρος πιλότος της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας/ΙΑF είπε ότι η κατάρριψη των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των πυραύλων του Ιράν στις 19 Απριλίου ήταν σαν «Το Top Gun συναντά τον Πόλεμο των Άστρων». Ο αξιωματικός είπε ότι ήταν η πιο περίπλοκη αποστολή που είχε πετάξει σε 20 χρόνια υπηρεσίας.’Ήταν πραγματικά διαφορετικό με εκατοντάδες από αυτά τα UAV και τους πυραύλους στον αέρα να αναχαιτίζονται γύρω σου, ατελείωτες εκρήξεις και αναχαιτίσεις να γίνονται γύρω σου Ήταν μια πολύ δυναμική επίθεση που συντονίστηκε από το Ιράν, κάτι που ίσως δεν έχουμε δει στον σύγχρονο πόλεμο, αλλά βλέπετε την απόλυτη άμυνα στη δράση”.
13. Πρώτη επίθεση από εθνικό κράτος από το 1991 στο Ισραήλ Η επίθεση του Ιράν, που ονομάζονταν Operation True Promise, ήταν η πρώτη στο Ισραήλ από ένα εχθρικό κράτος από τον Ιανουάριο του 1991, όταν το Ιράκ εκτόξευσε περίπου 40 πυραύλους Scud, κυρίως στο Τελ Αβίβ και τη Χάιφα(επί Σαντάμ Χουσείν) .
14 Το Ιράν είναι μια πυραυλική υπερδύναμη, αλλά μέχρι εκεί .Το Ιράν θεωρείται ευρέως ως υπερδύναμη στην πυραυλική τακτική Το Ιράν θεωρείται ευρέως ως υπερδύναμη σε τακτικούς βαλλιστικούς πυραύλους και UAV, αλλά η αεροπορία του είναι αδύναμη και ανεπαρκώς συντηρημένη και η αεράμυνα του αποτελείται από εν πολλοίς απαρχαιωμένα συστήματα της Ρωσίας.
15. Αν δεν συνέδραμαν στην αντιμετώπιση της Ιρανικής αεροπυραυλικής επίθεσης Αμερικανοί και Βρετανοί το Ισραήλ θα είχε υπολογίσιμες απώλειες.