Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Την πρώτη ημέρα της ορκωμοσίας του, ο Τραμπ χαρακτήρισε τα καρτέλ ναρκωτικών ως τρομοκρατικές ομάδες. Έκτοτε, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξήσει τα μέσα – τόσο στρατιωτικά όσο και μυστικές υπηρεσίες – για να τροποποιήσουν τη στάση των δυνάμεών τους, υιοθετώντας μια πιο επιθετική προσέγγιση στην καταπολέμηση των βίαιων οργανώσεων διακίνησης ναρκωτικών και των διεθνικών εγκληματικών ομάδων (που έχουν ανακηρυχθεί ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις ή FTO) στο δυτικό ημισφαίριο.
Τον περασμένο Μάρτιο, χιλιάδες μάχιμα και υποστηρικτικά στρατεύματα μετακινήθηκαν για να ασφαλίσουν τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού με σαφή πρόθεση την αποτροπή της ροής της παράνομης μετανάστευσης και της διακίνησης ναρκωτικών. Η κυβέρνηση ανέπτυξε επίσης στρατιωτικά μέσα για να υποστηρίξει τη συλλογή πληροφοριών κατά μήκος των νότιων συνόρων. Επίσης, τον Μάρτιο, ο Τραμπ υποστήριξε ότι, εφόσον τα καρτέλ διεξάγουν πόλεμο στην Αμερική, «ήρθε η ώρα η Αμερική να διεξάγει πόλεμο στα καρτέλ». Ακολούθησαν όλο και περισσότερες ορατές προετοιμασίες.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, πολεμικά πλοία του Ναυτικού – συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που μετέφεραν Αμερικανούς πεζοναύτες – συγκεντρώθηκαν στην Καραϊβική. Στις αρχές Αυγούστου, οι New York Times ανέφεραν ότι ο Τραμπ είχε υπογράψει μια μυστική οδηγία που εξουσιοδοτούσε το Πεντάγωνο να αρχίσει να χρησιμοποιεί στρατιωτική δύναμη εναντίον των καρτέλ. Στις 5 Σεπτεμβρίου, μια μοίρα μαχητικών-βομβαρδιστικών F-35 αναπτύχθηκε στο Πουέρτο Ρίκο για την υποστήριξη πιθανών στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον των καρτέλ. Στις 2 ή 3 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση Τραμπ ενέκρινε μια επίθεση εναντίον ενός τετρακινητήριου ταχύπλοου σε διεθνή ύδατα, σκοτώνοντας 11 φερόμενα μέλη της βενεζουελανής συμμορίας, Tren de Aragua.
Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης έσπευσαν να θέσουν αυτήν την επίθεση ως βάση για περαιτέρω δράση. Μετά την πρώτη επίθεση με σκάφος, ο υπουργός άμυνας των ΗΠΑ, Πητ Χέκσεθ, υπαινίχθηκε ότι περισσότερες κινητικές ενέργειες ήταν επικείμενες: «Έχουμε μέσα στον αέρα, μέσα στο νερό, μέσα σε πλοία, επειδή αυτή είναι μια θανατηφόρα σοβαρή αποστολή για εμάς και δεν θα σταματήσει μόνο με αυτό το χτύπημα». Πράγματι, οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις επιτέθηκαν σε ένα άλλο ύποπτο σκάφος ναρκωτικών στα μέσα Σεπτεμβρίου και ακολούθησαν περισσότερες επιθέσεις.
Αυτές οι ναυτικές ενέργειες από μόνες τους θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε μια βιώσιμη στρατιωτική εκστρατεία. Στα μέσα Οκτωβρίου, βομβαρδιστικά B-52 πέταξαν στα ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας και μια επίλεκτη μονάδα αεροπορίας Ειδικών Επιχειρήσεων του Στρατού πραγματοποιούσε πτήσεις στη νότια Καραϊβική Θάλασσα, επίσης κοντά στις ακτές της Βενεζουέλας. Ακολούθησαν περισσότερες επιθέσεις στα μέσα Οκτωβρίου. Ο επιχειρησιακός ρυθμός αυτών των αυξανόμενων επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον φερόμενων ναρκωτικών σκαφών, από τις οποίες κατά τη στιγμή της συγγραφής αυτού του κειμένου έχουν φτάσει τις επτά φέτος, αποτελούν ήδη σημάδια πιθανής κλιμάκωσης με τη Βενεζουέλα.
Η κυβέρνηση Τραμπ προσπάθησε ακόμη και να υποστηρίξει ότι τα καρτέλ είναι εξίσου επικίνδυνα με την Αλ Κάιντα, με τον Χέγσεθ να δηλώνει: «αυτά τα καρτέλ είναι η Αλ Κάιντα του Δυτικού Ημισφαιρίου, χρησιμοποιώντας βία, δολοφονίες και τρομοκρατία για να επιβάλουν τη θέλησή τους, να απειλήσουν την εθνική μας ασφάλεια και να δηλητηριάσουν τον λαό μας»
. Ιστορικά, οι στρατιωτικές μονάδες έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις δραστηριότητες καταπολέμησης των ναρκωτικών στο Δυτικό Ημισφαίριο. Οι μονάδες ειδικών επιχειρήσεων έχουν υποστηρίξει επιχειρήσεις καταπολέμησης των καρτέλ στην Κολομβία και το Μεξικό. Αμερικανοί πεζοναύτες έχουν συνεργαστεί με ομολόγους τους από τη Γουατεμάλα για την καταπολέμηση του καρτέλ Zetas. και στρατιωτικά αεροπλάνα, πλοία, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, δορυφόροι και άλλα περιουσιακά στοιχεία πληροφοριών έχουν χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη ενός ευρύτερου φάσματος συνεργαζόμενων επιχειρήσεων σε όλη την Κεντρική και Νότια Αμερική υπό τη στρατηγική διοίκηση SOUTHCOM με έδρα το Μαϊάμι.. Η αντιμετώπιση των καρτέλ ως στρατιωτικής απειλής αυξάνει τις πιθανότητες επίτευξης αποτελεσμάτων στο πεδίο της μάχης, όπως η καταστροφή εργαστηρίων ναρκωτικών, η βύθιση σκαφών, η κατάρριψη αεροσκαφών και η δολοφονία μελών των καρτέλ. Αυτές οι επιχειρήσεις αναμφίβολα θα βλάψουν τα καρτέλ. Υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι το αμερικανικό κοινό είναι συλλογικά προετοιμασμένο για έναν κλιμακούμενο, μακροπρόθεσμο πόλεμο στο Μεξικό, τη Βενεζουέλα ή ακόμα και στην Αϊτή. Ενώ οι περισσότεροι Αμερικανοί μπορεί να συμφωνούν ότι τα καρτέλ αποτελούν πραγματική απειλή και πρέπει να αντιμετωπιστούν, οι περισσότεροι έχουν ελάχιστη κατανόηση του κόστους και του χρόνου που απαιτείται για την καταπολέμηση των καρτέλ. Ούτε είναι πιθανό να περιμένουν την πιθανή οριζόντια κλιμάκωση που μπορούν να αναλάβουν τα καρτέλ εντός των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αν η κυβέρνηση Τραμπ είναι αποφασισμένη να δράσει εναντίον των καρτέλ, οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι στρατιωτικοί και οι ηγέτες των αρχών επιβολής του νόμου θα πρέπει να ενεργήσουν με σύνεση, νομικά, και ηθικά, με εύλογες προσδοκίες για επιτυχία. Αυτές οι σκέψεις αποκλείουν ακόμη και την πιο λαμπρή και προσεκτικά μελετημένη μονομερή στρατιωτική εκστρατεία. Ωστόσο, δεν αποκλείουν την ενίσχυση ισχυρών συνεργασιών, με επικεφαλής τις αρχές επιβολής του νόμου.
Αυτό περιλαμβάνει τη δράση σε συνεννόηση με το Μεξικό σε μια ενισχυμένη συνεργασία που περιλαμβάνει μια πολυεθνική επιχείρηση επιβολής του νόμου και ίσως αυξημένη υποστήριξη για οποιαδήποτε μυστική δράση βρίσκεται σε εξέλιξη. Η συνεργασία θα επεκταθεί σε όλη την Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών (DEA), το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών (FBI), το Λιμενικό Σώμα και την Τελωνειακή και Συνοριακή Προστασία (CBP). Η βοήθεια των ΗΠΑ επεκτείνεται επίσης σε στρατιωτικές πληροφορίες, υλικοτεχνική υποστήριξη και υποστήριξη εξοπλισμού προς τους Μεξικανούς εταίρους, σύμφωνα με μακροχρόνια πρακτική.
Όπως προαναφέρθηκε, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μακρά ιστορία στη χρήση του στρατού τους για την υποστήριξη επιχειρήσεων που σχετίζονται με την καταπολέμηση του εμπορίου ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των συνόρων, της οικοδόμησης ικανοτήτων των εταίρων, της διευκόλυνσης επιχειρήσεων εταίρων κατά εγκληματικών οργανώσεων και της παρεμπόδισης των αποστολών ναρκωτικών. Η συνεργασία μέσω ενός καθιερωμένου εταίρου μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο, την έκθεση σε οριζόντια κλιμάκωση και μια σειρά από δευτερογενείς και τριτογενείς επιπτώσεις.
Η Βενεζουέλα παρουσιάζει μια διαφορετική πρόκληση. Το παράνομο καθεστώς του Μαδούρο δεν θα συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε καμία προσπάθεια μείωσης της δραστηριότητας συμμοριών ή καρτέλ στο έδαφος της Βενεζουέλας. Έχει αποδειχθεί ανθεκτικός απέναντι στις μακροχρόνιες αμερικανικές κυρώσεις. Όσον αφορά την οικονομική και φυσική απομόνωση, η κατάσταση μπορεί να έχει φτάσει σε σημείο όπου ισχύει ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης. Επομένως, η καλύτερη πορεία δράσης κατά του Tren de Aragua και άλλων συμμοριών και καρτέλ της Βενεζουέλας είναι η αυξημένη πολυεθνική δράση επιβολής του νόμου από αέρος, ξηράς και θάλασσας. Αυτή θα είναι μια δυσάρεστη προσέγγιση για ορισμένους, αλλά παραμένει ο πιο λογικός, πρακτικός, νομικός, ηθικός τρόπος αντιμετώπισης υπολογίσιμης ασύμμετρης απειλής
