σε πολυσέλιδο βιβλίο λεπτομερώς τα όσα μυστικά και απόρρητα
συζητούνταν την ιδιαίτερα κρίσιμη δεκαετία 2014-2024 που ήταν
Ο πρώην ΓΓ του ΝΑΤΟ Νορβηγός Γενς Στόλντενμπεργκ καταγράφει
σε πολυσέλιδο βιβλίο λεπτομερώς τα όσα μυστικά και απόρρητα
συζητούνταν την ιδιαίτερα κρίσιμη δεκαετία 2014-2024 που ήταν
επικεφαλής της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Όταν ο πρώην πρωθυπουργός, πρώην υπουργός εξωτερικών και
άμυνας και νυν υπουργός οικονομικών της Νορβηγίας Γενς
Στόλτενμπεργκ ανέλαβε τα καθήκοντά του ως ΓΓ του ΝΑΤΟ το 2014, ο
κόσμος ήδη άλλαζε. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια δεκαετία που
σημαδεύτηκε από πόλεμο, πρωτοφανείς διπλωματικές κρίσεις ως και
αποφάσεις που βοήθησαν στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής μας
ασφάλειας.
Μέσα από 448 σελίδες του βιβλίου του ο εμπειρότατος και ρεαλιστής
Νορβηγός πολιτικός (επίσημα θα κυκλοφορήσει στις 23 Οκτωβρίου)
ταξιδεύει τους αναγνώστες μέσα από συνόδους κεκλεισμένων των
θυρών και προσφέρει μια σπάνια εικόνα για το πώς η πιο ισχυρή
στρατιωτική συμμαχία του πλανήτη χειρίζεται τις κρίσεις.
Ο Στόλτενμπεργκ με σαφήνεια και με πληθώρα στοιχείων περιγράφει
την προσπάθειά του να διατηρηθεί το ΝΑΤΟ ενωμένο , ενώ ασχολείται
με βασικά ζητήματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αποχώρηση του
ΝΑΤΟ/ISAF από το Αφγανιστάν, οι σχέσεις του ΝΑΤΟ με τα κράτη του
Ινδο-Ειρηνικού , η κατάσταση στην Αρκτική, οι σχέσεις με τη Πουτινική
Ρωσία και την Κίνα, τη συνεργασία του με την ΕΕ, τον υβριδικό πόλεμο
της Μόσχας ,ως και η συνεργασία του με παγκόσμιους ηγέτες όπως η
Άνγκελα Μέρκελ, ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Αυτό δεν είναι ένα βιβλίο για τη διχόνοια. Είναι μια ιστορία ενότητας,
κα φιλίας και γιατί το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να έχει σημασία». Μέσα από
στοχασμούς πάνω στις διαφωνίες και τα δύσκολα διλήμματα, ο
Στόλτενμπεργκ δείχνει γιατί η ανοιχτότητα είναι απαραίτητη για τη
διατήρηση της συνοχής ως και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων
του αύριο.
Το εγώ του Τραμπ και η «φινλανδική λύση» για την Ουκρανία:
Το νέο βιβλίο του πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ
επικεντρώνεται σε πολλά διατλαντικά και διασυμμαχικά θέματα.Από το
να χαϊδεύει το εγώ του Ντόναλντ Τραμπ μέχρι μια «φινλανδική λύση»
για την ειρήνη στην Ουκρανία, ο Γενς Στόλτενμπεργκ ανοίγεται για τη
δεκαετία που ηγήθηκε της συμμαχίας στο νέο αυτοβιογραφικό βιβλίο.
Στο βιβλίο «On My Watch» που κυκλοφόρησε προχθές στη Νορβηγία, ο
Στόλτενμπεργκ αποκαλύπτει λεπτομέρειες από τα παρασκήνια μιας
συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ το 2018, όταν ο Τραμπ, κατά τη διάρκεια
της πρώτης του θητείας, απείλησε να αποχωρήσει από τη Συμμαχία
λόγω της αποτυχίας ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών να επιτύχουν τον
στόχο του 2% για τον αμυντικό προϋπολογισμό του ΝΑΤΟ.
«Φεύγω από αυτή τη συνάντηση. Δεν υπάρχει λόγος να βρίσκομαι πια
εδώ», δήλωσε ο ευέξαπτος και θυμωμένος Τραμπ, ιδιαίτερα
ενοχλημένος από τη Γερμανία υπό την τότε καγκελάριο Άνγκελα
Μέρκελ, με το Βερολίνο ακόμα μακριά από τον στόχο των αμυντικών
δαπανών
Σε μια προσπάθεια να πείσει τον ηγέτη των ΗΠΑ να παραμείνει, ο
Ολλανδός πρωθυπουργός και με ικανότατα γνωρίσματα διπλωμάτη
Μαρκ Ρούτε, διάδοχος του Στόλτενμπεργκ στο ΝΑΤΟ επεσήμανε στον
Τραμπ ότι οι ευρωπαϊκές χώρες είχαν πράγματι αυξήσει τις αμυντικές
τους δαπάνες κατά 33 δισεκατομμύρια ευρώ το προηγούμενο έτος.
«Μετά από λίγο, ο Τραμπ έβγαλε τον χοντρό μαύρο μαρκαδόρο -που
χρησιμοποιούσε πάντα,- σημείωσε κάτι σε ένα φύλλο χαρτί, μετά
έσκυψε και μου έδωσε το σημείωμα», γράφει ο Στόλτενμπεργκ.
Το σημείωμα έγραφε: “Γενικά Γραμματέα, αν μπορείτε να πείτε ότι οι
σύμμαχοι του ΝΑΤΟ έχουν αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές τους
δαπάνες χάρη σε εμένα, τότε νομίζω ότι μπορούμε να
συμφωνήσουμε”», πρόσθεσε. Ο Στόλτενμπεργκ συμμορφώθηκε,
επιτρέποντας στον Τραμπ να διεκδικήσει μια «νίκη» και, με αυτόν τον
τρόπο, να μειώσει τον κίνδυνο αποχώρησης της Ουάσινγκτον από το
ΝΑΤΟ.
Ο Στόλτενμπεργκ, επικεφαλής του ΝΑΤΟ από το 2014 έως το 2024,
αποκαλύπτει επίσης πώς είχε πιέσει τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ
Ζελένσκι να εξετάσει το ενδεχόμενο παραχώρησης μικρού τμήματος
εδάφους στη Ρωσία σε μια προσπάθεια τερματισμού του πολέμου.
Ανέφερε ως παράδειγμα τη Φινλανδία, η οποία παραχώρησε το 9% του
εδάφους της στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με τον Σοβιετικό
δικτάτορα Ιωσήφ Στάλιν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
«Τις πρώτες φορές που υπαινίχθηκα μια «φινλανδική λύση» στον
πόλεμο στην Ουκρανία, ο Ζελένσκι απέρριψε άμεσα την ιδέα της
εκχώρησης οποιουδήποτε εδάφους εντελώς», είπε ο Στόλτενμπεργκ.
Αλλά με την πάροδο του χρόνου, ο Ζελένσκι και οι σύμβουλοί του
έγιναν «λιγότερο απορριπτικοί σε μια αυστηρά προσωρινή
παραχώρηση, με την προϋπόθεση ότι τα νέα σύνορα και η ασφάλεια
της Ουκρανίας θα εγγυώνται μέσω της άμεσης ένταξης της Ουκρανίας
στο ΝΑΤΟ και της πολυεπίπεδης συνεργασίας του Κιέβου με τη
συμμαχία».
Ο 66χρονος Νορβηγός, Εργατικός πρώην πρωθυπουργός που
υπηρετεί σήμερα ως υπουργός οικονομικών, περιέγραψε επίσης
λεπτομερώς τη «δυσαρέσκεια» της Γαλλίας απέναντί του στις αρχές της
- δεκαετίας του 2020. Είπε ότι το Παρίσι το 2021 εξέφρασε «βαθιά απογοήτευση για την ηγεσία μου στο ΝΑΤΟ», κατηγορώντας τον ότι έδωσε στον εαυτό του «πολύ εξέχοντα ρόλο» και αντιτάχθηκε στα μεταρρυθμιστικά μου σχέδια. Ανώτατοι αξιωματούχοι του γαλλικού υπουργείου εξωτερικών «έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μου κόψουν τα φτερά « γράφει Γιατί έχει μεγάλη σημασία το βιβλίο.Το βιβλίο του Στόλτενμπεργκ, On My Watch, Leading NATO in a Time of War, περιγράφει λεπτομερώς τη δεκαετία του ως γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ σε μια εποχή που ο ηγέτης του πιο ισχυρού μέλους του επέκρινε ανοιχτά τη συμμαχία. Το βιβλίο του Στόλτενμπεργκ είναι πιθανό να προσθέσει στις τωρινές ανησυχίες για τη δέσμευση της Ουάσιγκτον στη συμμαχία. Το βιβλίο του Στόλτενμπεργκ, όπως μεταδόθηκε προχθές βράδυ από νορβηγικά μέσα ενημέρωσης, περιέγραφε πώς ήθελε να δημιουργήσει μια καλή σχέση με τον Τραμπ, αφού κέρδισε τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016, έχοντας επικρίνει το ΝΑΤΟ ως “παρωχημένο” στην προεκλογική εκστρατεία. Μίλησε για πρώτη φορά μαζί του στις 18 Νοεμβρίου 2016, όταν ο Τραμπ είπε ότι ήταν “μεγάλος οπαδός” του ΝΑΤΟ, αλλά έγινε πιο αρνητικός προς τη συμμαχία με την πάροδο του χρόνου, κυρίως λόγω των αμυντικών προϋπολογισμών των ευρωπαϊκών μελών της, οι οποίοι δεν πέτυχαν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ τους.Ο Τραμπ είχε θέσει υπό αμφισβήτηση το αν οι ΗΠΑ θα έρχονταν σε βοήθεια των μελών του ΝΑΤΟ εάν υπόκειντο σε Ρωσική στρατιωτική επίθεση, και κατά τη διάρκεια της συνόδου, ο Στόλτενμπεργκ ανησυχούσε γιατί ο Αμερικανός ηγέτης είχε παραπονεθεί ότι πλήρωνε περισσότερα από άλλα μέλη. Ο Στόλτενμπεργκ είπε ότι η σύνοδος κορυφής ώθησε τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ να σκεφτούν ότι θα πρέπει να δοθεί χαμηλότερη προτεραιότητα στηη συνεργασία με τις ΗΠΑ μέχρι να υπάρξει νέος ηγέτης στον Λευκό Οίκο, επειδή “στα μάτια τους ο Τραμπ ήταν πολύ αλλοπρόσαλλος και εκκεντρικός “.Αλλά ο Στόλτενμπεργκ το ήθελε διαφορετικά, αν και πριν από τη σύνοδο κορυφής του 2018, περιέγραψε πώς, σε μια συνάντηση του Λευκού Οίκου, ο Τραμπ είπε ότι η Νορβηγία θα μπορούσε να εκδιωχθεί από τη συμμαχία επειδή δεν ξόδεψε το 2% του ΑΕΠ της για την άμυνα.«Μπορεί η Νορβηγία να έχει ένα σουηδικό μοντέλο αν δεν πληρώσει;» Ο Τραμπ είπε, σύμφωνα με τον Στόλτενμπεργκ, αναφερόμενος στο τότε μη μέλος τη Σσυηδία και ως εκ τούτου, μια χαλαρότερη συμμαχία με το
- ΝΑΤΟ εκείνη την εποχή, αν και η Στοκχόλμη έγινε πλήρες μέλος το 2024. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σύντομα δεσμεύτηκαν για ταχύτερες αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες και ο Στόλετενμπεργκ είπε ότι “αισθάνθηκε απερίγραπτη ανακούφιση” όταν οι διαιρέσεις μεταξύ του ηγέτη των ΗΠΑκαι των ευρωπαϊκών χωρών χαλάρωσαν , αν και κάθε άλλο παρά επιλυθήκαν . Ο πρώην ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, στο βιβλίο του, όπως επικαλούνται τα νορβηγικά μέσα ενημέρωσης επεσήμανε : “Αυτή θα μπορούσε να είναι η συνάντηση όπου το ΝΑΤΟ χάνεται, σκέφτηκα. Δούλεψε για 70 χρόνια. Αλλά όχι μετά τις 12 Ιουλίου 2018. Συνέβη στο ρολόι μου». Και πρόσθεσε: «Εάν ένας Αμερικανός πρόεδρος πει ότι δεν θα υπερασπιστεί πλέον άλλους συμμάχους και αφήσει μια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ σε ένδειξη διαμαρτυρίας, τότε η συνθήκη του ΝΑΤΟ και η εγγύηση ασφαλείας δεν αξίζουν πολλά».Από τότε που ο Στόλτενμπεργκ αποχώρησε τον Νοέμβριο του 2024, ο Τραμπ έχει αναδιαμορφώσει περαιτέρω τις προσδοκίες αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ το 2025, ωθώντας τους συμμάχους στη σύνοδο κορυφής της συμμαχίας στη Χάγη τον Ιούνιο του 2025 προς ένα νέο σημείο αναφοράς του 5% του ΑΕΠ έως το 2035.Πληροφορίες του υπογράφοντα από το Όσλο αναφέρουν ότι το επόμενο βιβλίο του θα επικεντρωθεί τις Ρωσικές διαχρονικές υβριδικές απειλές συμπεριλαμβανομένης της Αρκτικής ζώνης.
