Επιπτώσεις των Αμερικανικών κυρώσεων στην Τουρκία.
ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ/19 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Μετά από αρκετή χρονική καθυστέρηση και μερικές εβδομάδες πριν το τέλος της προεδρίας Τραμπ, οι ΗΠΑ προχώρησαν στην υλοποίηση μίας πρώτης σειράς κυρώσεων ,που εκ πρώτης όψης εκλαμβάνονται ως συμβολικές και στοχεύουσες κορυφαίους παράγοντες του Διευθυντηρίου της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB) αλλά σε περισσότερη εμβάθυνση (ίσως και σε συνδυασμό μελλοντικά με κάποιες άλλες) είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν προβλήματα ως και υπολογίσιμες καθυστερήσεις σε διάφορα εξοπλιστικά προγράμματα μίας ομολογουμένως τα τελευταία χρόνια ακμάζουσας και εξωστρεφούς στρατιωτικής βιομηχανίας της Άγκυρας.
Πρώτο : Οι κυρώσεις αποτελούν την υλοποίηση της γνωστής ομοσπονδιακής τροπολογίας CAATSA (με εισηγητή τον Ρεπουμπλικάνο Γερουσιαστή της πολιτείας Καλιφόρνια Εντουαρτ Ρόις) δηλαδή της Πράξης Αντιμετώπισης των Εχθρών των ΗΠΑ μέσω Κυρώσεων του Αυγούστου του 2017,που έχουν εγκριθεί από τη Γερουσία και την Βουλή των Αντιπροσώπων , και αφορούν ένα τεράστιο “πακέτο” αρνητικών ενεργειών και τιμωρητικών επιλογών απέναντι στη Ρωσική Ομοσπονδία, το Ιράν και την Βόρεια Κορέα. Μέσα από ένα εξειδικευμένο κείμενο 71 σελίδων καταγράφονται περιπτώσεις προσώπων , εταιρειών ,κοινοπραξιών , που εισέρχονται σε προσωπικές και επιχειρηματικές-εμπορικές σχέσεις με την Μόσχα.(που είναι στη διάθεση του υπογράφοντα) ΄Ενας μεγάλος αριθμός Ρωσικών εταιρειών ως και 92 Ρώσοι ολιγάρχες είναι στον κατάλογο, ανάμεσά τους και η κατασκευάστρια εταιρεία του Ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S400 , την πρώτη συστοιχία του προμηθεύτηκε η Άγκυρα το 2019 και επιχειρησιακά ενεργοποίησε στο πεδίο βολής Σινώπης στην Μαύρη Θάλασσα τον περασμένο Οκτώβριο με επιτυχή δοκιμή. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι στράφηκε στην Μόσχα λόγω του ότι η κυβέρνηση Ομπάμα το 2015-2016 δεν της πούλησε το Αμερικανικό σύστημα PATRIOT-3 που διαθέτουν κάποια κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ ως και σύμμαχοι των ΗΠΑ σε Ασία και Μέση Ανατολή με αποτέλεσμα να υστερεί στον κρίσιμο χώρο της αεράμυνας.
Δεύτερο : Οι επιβληθείσες κυρώσεις είναι συμβολικές ως προς τα πρόσωπα ,με κορυφαίο τον επικεφαλής του Διευθυντήριου Δρ Ισμαήλ Ντεμίρ, σπουδαγμένο στις ΗΠΑ, μη -κομματικών αποχρώσεων ,αλλά είναι το άτομο που τα τελευταία 6-7 χρόνια ενδυνάμωσε και προώθησε κατακόρυφα τα εξοπλιστικά προγράμματα της Άγκυρας. Ας ληφθεί υπόψη ότι προΐσταται 684 μικρών –μεσαίων και μεγάλων προγραμμάτων αμυντικής βιομηχανίας ,πολλά εκ των οποίων εξάγονται σε αρκετά κράτη. Όμως οι Αμερικανικές κυρώσεις-πέραν των τεσσάρων προσώπων(πάγωμα περιουσιακών τους στοιχείων , μη-χορήγηση ταξιδιωτικών θεωρήσεων κα)-προβλέπουν μέσω της CAATSA και ειδικότερα των άρθρων 231 και 235 κλιμακωτές κυρώσεις μεταξύ των οπαίων , τη μη-παροχή αδειών για Αμερικανικά τμήματα των Τουρκικών εξοπλισμών που είναι απαραίτητα για την τελική συγκρότηση και εξαγωγή τους στο εξωτερικό. Επίσης η Αμερικανική τράπεζα IMPORT-EXPORT δεν θα μπορεί να χορηγεί υπολογίσιμα και απαραίτητα δάνεια στη Τουρκική Αμυντική Βιομηχανία, ενώ θα εμφανιστούν προβλήματα στον διατραπεζικό -χρηματοδοπιστωτικό τομέα ιδιαίτερα εξελιγμένων οπλικών συστημάτων.
Οι Αμερικανοί ζητάνε την απενεργοποίηση των Ρωσικών πυραύλων , και να μην προχωρήσει η Άγκυρα στην προμήθεια της δεύτερης συστοιχίας γιατί ο Ρωσικοί πύραυλοι αποτελούν απειλή για τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ ενώ το Ρωσικό σύστημα δεν είναι διαλειτουργικό μέσα στον ενιαίο χώρο διευρυμένης αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας από το Τρομσό της Νορβηγίας και τη Θούλη της Γροιλανδίας μέχρι το Αρνταχάν της ανατολικής Τουρκίας.
Τρίτο : Προφανώς η Άγκυρα σταδιακά θα έχει ορισμένα προβλήματα στην οριστικοποίηση της συναρμολόγησης των εξοπλισμών και πιθανότατα καθυστέρηση στις εξαγωγές(που το 2019 έφθασαν στα 10 δισ δολ!!) .Αυτό αφορά και τις επιμέρους εξελίξεις μέσα στους Τουρκικούς εξοπλιστικούς κολοσσούς ROKETSAN-ASELSAN-HAVELSAN-TAI-FOKKER TR κα που σταδιακά θα υποστούν πιέσεις.. Επίσης ας ληφθεί υπόψη ότι η Τουρκία εδώ και ένα χρόνο έχει τεθεί εκτός του προγράμματος συμπαραγωγής των F35 λόγω της αγορά των S400. , στο οποίο συμπεριλαμβάνεται με άλλα οκτώ κράτη από το1999 την στιγμή που 1124 επιμέρους συστήματα του αεροσκάφους από τα 9840 κατασκευάζονται στην Τουρκία!!!. Επίσης τα προγράμματα του Τουρκικού αεροσκάφους 5ης γενιάς TFX , οι φρεγάτες τύπου IΝSTABUL τα εκπαιδευτικά αεροσκάφη HURJET τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου KORAL θα βρεθούν σε δυσχερή θέση. Και το επιθετικό ελικόπτερο ATAK T-129 , -που έχει ήδη καθυστερήσει να παραδοθεί στο Πακιστάν (50 ελικόπτερα)-ανήκει στην περίπτωση που απαιτείται ειδική άδεια εξαγωγής για τις στροβιλομηχανές από τις ΗΠΑ.
Τέταρτο : Σε επικοινωνία που είχα με Τούρκους αναλυτές που εργάζονται στην SSB αυτές τις ημέρες μου ανέφεραν ότι εδώ και δύο χρόνια είχαν προετοιμαστεί΄ για την αντιμετώπισης μιας ενδεχόμενης τέτοιας περίπτωσης κυρώσεων , ότι δεν επηρεάζονται οι μέχρι τώρα υπογραφείσες συμφωνίες (πχ για τα F-16) , και ότι ήδη οι Αμερικανοί πολλές φορές καθυστερούν στην υλοποίηση των σχετικών συμφωνηθέντων. Υπόψη η Τουρκία κατασκευάζει μόνη της σχεδόν το 65% των εξοπλιστικών προγραμμάτων της. Έχουν αναζητηθεί ορισμένες εναλλακτικές επιλογές μεταξύ των οποίων εγχώριες ή από τη Μεγάλη Βρετανία , ενώ το υπουργείο άμυνας και η SSB δεν θέλουν να στραφούν προς την Ρωσική αγορά. Συμπερασματικά επικρατεί σχετική ανησυχία γιατί εκκρεμούν εξοπλιστικά προγράμματα προς Ιράν , Μαλαισία, Ουκρανία, Ομάν , Νότια Κορέα, Κόσοβο, Αλβανία, Αζερμπαϊτζάν Καζακστάν, Πακιστάν , Κατάρ κα .Πάντως όλοι τους αναμένουν πως θα κινηθεί η νέα Αμερικανική κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις απέναντι στην Άγκυρα.
