Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Τα πρόσφατα πλήγματα των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία αντιπροσώπευαν την πιο σημαντική σειρά Αμερικανικών στρατιωτικών επιθέσεων στην περιοχή για την κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις μέχρι σήμερα. Τα πλήγματα των ΗΠΑ ήταν πιθανώς στο ελάχιστο επίπεδο για μια αρχική απάντηση των ΗΠΑ στην επίθεση των Ιρανών πληρεξουσίων εναντίον του Πύργου 22 στο τριεθνές Συρίας-Ιράκ- Ιορδανίας, η οποία προκάλεσε το θάνατο τριών στρατιωτών και τραυμάτισε δεκάδες άλλους.
Παρά τη δημόσια κριτική για τη χρονική καθυστέρηση στην απάντηση των ΗΠΑ και τον γεωγραφικό περιορισμό στο Ιράκ και τη Συρία, το μήνυμα των ΗΠΑ προς την περιοχή ήταν σαφές. Πρώτο, με βάση τη χρήση στρατηγικών βομβαρδιστικών για να χτυπήσουν ορισμένους από τους στόχους, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδεικνύουν αυτό που έδειξαν κατά τη διάρκεια της άσκησης Juniper Oak τον Ιανουάριο του 2023. Η Juniper Oak ήταν η μεγαλύτερη κοινή στρατιωτική άσκηση που έγινε ποτέ από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Στρατηγικά βομβαρδιστικά χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της άσκησης με τέτοιο τρόπο ώστε να κοινοποιούν την ικανότητα διεξαγωγής επιδρομών μεγάλης εμβέλειας των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Τα χτυπήματα απάντησης της περασμένης εβδομάδας ήταν μια επανάληψη αυτής της ικανότητας ως σαφής προειδοποίηση προς το Ιράν. Δεύτερο η ποσότητα των στόχων (85) και των χρησιμοποιηθέντων πυρομαχικών σήμαινε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούσαν να προκαλέσουν απώλειες στις τοποθεσίες-στόχους, ενώ επιδίωκαν επίσης να υποβαθμίσουν και να διακόψουν μελλοντικές επιθέσεις φιλο-Ιρανικών οργανώσεων πληρεξουσίων κατά των Αμερικανικών δυνάμεων(αν και είναι δύσκολο).
Ο γεωγραφικός περιορισμός αυτών των χτυπημάτων στο Ιράκ και τη Συρία, δεν έδωσε καμία δικαιολογία στο Ιράν να ανταποκριθεί στα χτυπήματα και έτσι να πυροδοτήσει άμεσα έναν πιθανό κύκλο κλιμάκωσης. Αυτό φέρνει στο προσκήνιο ένα άλλο στοιχείο που παίζει αυτή τη στιγμή στη Μέση Ανατολή. Η περιοχή είναι άστατη λόγω της επίθεσης της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, των επιθέσεων των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα ως και των επιθέσεων των Σιιτικών πολιτοφυλακών κατά των Αμερικανικών δυνάμεων. Ωστόσο, η πρόσφατη επανατοποθέτηση της Αμερικανικής αεροπορικής δύναμης, τόσο του αερομεταφορέα όσο και της επίγειας, στην περιοχή σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να προβάλουν ένα αξιόπιστο επιχείρημα ότι έχουν κλιμακούμενη κυριαρχία εναντίον του Ιράν και των πληρεξουσίων του. Αυτή η αύξηση της αεροπορικής δύναμης των ΗΠΑ στην περιοχή επέτρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο να πραγματοποιήσουν επιδρομές στην Υεμένη λίγο μετά τα πλήγματα των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία. Με άλλα λόγια οι ΗΠΑ στέλνουν ένα σαφέστατο μήνυμα αποτροπής στη περιοχή.
Τα πλήγματα των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία μετέφεραν και άλλα μηνύματα. Κατά κύριο λόγο, ότι καμία επίθεση που θα οδηγήσει σε απώλεια στρατιωτικού προσωπικού των ΗΠΑ δεν θα παραμείνει χωρίς ισχυρή απάντηση. Οι ΗΠΑ μπορεί να απορροφήσουν ορισμένες επιθέσεις που αφήνουν κατεστραμμένες υποδομές, αλλά οι ζωές των Αμερικανών παραμένουν μια ξεκάθαρη κόκκινη γραμμή. Το δεύτερο μήνυμα σχετίζεται με τη γενική στρατιωτική πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή: η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέστησε σαφές, τόσο με λόγια όσο και με τις πράξεις της, ότι δεν ενδιαφέρεται για στρατιωτική κλιμάκωση που μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένη περιφερειακή σύγκρουση. Το τρίτο μήνυμα υπογραμμίζει ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει καμία πρόθεση να αλλάξει την τρέχουσα στρατιωτική της στάση στη Μέση Ανατολή και είναι ιδιαίτερα αποφασισμένη να αρνηθεί να κάνει δραστικές αλλαγές υπό εχθρικές συνθήκες. Αυτό που μένει να δούμε είναι αν οι μαχητικές οντότητες που στοχοποιούνται από αυτά τα μηνύματα θα υποχωρήσουν στις προσπάθειές τους να αναγκάσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να αλλάξουν τις δικές τους πολιτικές σε όλη την περιοχή. Οι επόμενες ημέρες με τις επικείμενες επιθέσεις θα δώσουν την απάντηση σε αυτή την αβεβαιότητα.
Τα τελευταία αεροπυραυλικά πλήγματα των ΗΠΑ ήταν η πιο σθεναρή απάντηση της κυβέρνησης Μπάιντεν μέχρι σήμερα στη συνεχιζόμενη δράση ακραίων οργανώσεων που υποστηρίζονται από το Ιράν .Από τον Ιανουάριο του 2021, πληρεξούσιοι της Τεχεράνης έχουν επιτεθεί σε Αμερικανικά στρατεύματα περίπου 250 φορές, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης με μη επανδρωμένο αεροσκάφος τον περασμένο μήνα που σκότωσε τρεις Αμερικανούς στρατιώτες στην Ιορδανία.
Για να σταματήσει συνολικά το Ιράν, η κυβέρνηση των ΗΠΑ πρέπει να επιβάλει σημαντικό κόστος στην Ισλαμική Δημοκρατία. Πρέπει να χτυπήσει στόχους στη περιοχή που να έχουν σημασία για την Τεχεράνη(πχ στα Στενά του Ορμούζ,κα) και δεν έχουν δείξει ακόμη ότι είναι πρόθυμες να το κάνει. Τα αντίποινα των ΗΠΑ κατά Ιρανικών στόχων υπογραμμίζουν τη σύγκλιση —και την απόκλιση— στις προτεραιότητες των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή. Ενώ οι επιθέσεις κατά των Αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή έχουν κλιμακωθεί μετά τον πόλεμο της Γάζας, αυτές οι προκλήσεις προϋπήρχαν. Το Ιράν και το δίκτυο πληρεξουσίων του προσπαθούν εδώ και καιρό να στείλουν ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον ότι πρέπει να αποσύρει τα Αμερικανικά στρατεύματα από τη Μέση Ανατολή και να απεμπλακεί από την περιοχή.
Αντί να επιτεθούν απευθείας μέσα στο Ιράν, οι ΗΠΑ, απάντησαν με στοχευμένες επιθέσεις εκτός Ιρανικού εδάφους . Οι ΗΠΑ κατέστησαν σαφές ότι επιδιώκουν να αποκαταστήσουν την αποτροπή , αποφεύγοντας την κλιμάκωση. Οι αναφορές δείχνουν ότι όντως ο Μπάιντν ανησυχεί ότι ο Νετανιάχου προσπαθεί να τον παρασύρει σε έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο. Η κυβέρνηση Μπάιντεν λαμβάνει ουσιαστικά μέτρα για να εξαντλήσει τις δυνατότητες των πληρεξούσιων (όπως οι Χούθι στην Υεμένη )και εργάζεται για την αποκατάσταση της αποτροπής βραχυπρόθεσμα, ενώ ταυτόχρονα προχωρά με βασικές διπλωματικές προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνιών μ διάφορα κράτη. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει να αναδιαμορφώσει την περιοχή μακροπρόθεσμα μέσω της πολυδιάστατης διπλωματίας, συμπεριλαμβανομένου του φλερτ με τους Σαουδάραβες στην επιδίωξη μιας ευρύτερης περιφερειακής συμφωνίας που θα στείλει ένα σαφές μήνυμα στους Ιρανούς για το μέλλον της Μέσης Ανατολής.
