Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Αν και η Κίνα αναμφίβολα βοηθά την πολεμική μηχανή της Ρωσίας, αντισταθμίζει επίσης τα στοιχήματα της ενώ για κάθε ενδεχόμενο το Πεκίνο έχει ήδη επεξεργαστεί μια στρατηγική.
Ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία παραμένει θέμα φυσικής επιβίωσης, ο κόσμος το διαβάζει όλο και περισσότερο ως καταλύτη για μια σημαντική γεωπολιτική επανευθυγράμμιση. Έχει γίνει μια παγκόσμια δοκιμασία της ικανότητας των κρατών να υπερασπίζονται την κυριαρχία, να τηρούν το διεθνές δίκαιο και να διατηρούν την οικονομική σταθερότητα. Ένα από τα πιο σαφή μηνύματα αυτής της παγκόσμιας μετατόπισης δεν προήλθε από την Ουάσιγκτον ή τις Βρυξέλλες, αλλά από την Κίνα.
Στις Δεκ. 15, 2025, ο Λίου Σενσέν , αναλυτής με έδρα τη Σαγκάη, δημοσίευσε ένα άρθρο για το NetEase, μία από τις βασικές πλατφόρμες πληροφοριών της Κίνας.
Ο συγγραφέας αρθρώνει τον τρόπο με τον οποίο οι ρωσικές αναταράξεις δημιουργούν ένα κενό, ανοίγοντας χώρο για τους στρατηγικούς ελιγμούς του Πεκίνου. Το κείμενο δεν είναι μια επίσημη δήλωση από την κινεζική κυβέρνηση, αλλά αντικατοπτρίζει το εύρος της σκέψης που επιτρέπεται σχετικά με τη Ρωσία, τον περιφερειακό της ρόλο και την τοποθέτηση της Κίνας .
Ο Λιου Σένσεν θέτει αμέσως την κλίμακα: «Η Άπω Ανατολή της Ρωσίας καλύπτει σχεδόν 7 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα σχεδόν το 40% της επικράτειας της χώρας, αλλά ο πληθυσμός είναι κάτω των 8 εκατομμυρίων και συρρικνώνεται. Η περιοχή είναι τεράστια αλλά αραιοκατοικημένη και ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας έχει εμβαθύνει μόνο τη δημογραφική κρίση: μονάδες έτοιμες για μάχη έχουν σταλεί δυτικά και η στρατιωτική παρουσία στην Άπω Ανατολή έχει μειωθεί στο ελάχιστο.
Ο Λίου προειδοποιεί: «Αν η Ρωσία βιώσει ποτέ μια εσωτερική ρήξη, αυτή η στρατηγική περιοχή θα τεθεί σε κίνδυνο».
Η αντίθεση με τα βορειοανατολικά της Κίνας είναι έντονη: πέρα από τα σύνορα, πάνω από 100 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε μια περιοχή με ανεπτυγμένες υποδομές και μια ισχυρή οικονομία, υπογραμμίζοντας τις τεράστιες διαφορές στην κινητικότητα, την προσαρμοστικότητα και το ανθρώπινο κεφάλαιο. Ο Λιου υπενθυμίζει στους αναγνώστες ότι τον 19ο αιώνα, τα εδάφη ενσωματώθηκαν σε αυτοκρατορίες μέσω εξαναγκασμού και άδικων συνθηκών, οι οποίες ενίσχυσαν τον έλεγχο αλλά άφησαν τις περιοχές ευάλωτες εάν η κεντρική εξουσία αποδυναμώνονταν.
Τονίζει τη στρατηγική σημασία: «Αυτή η έκταση του 7 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων δεν μπορεί να χαθεί σε καμία περίπτωση». Η Κίνα θεωρεί την περιοχή όχι μόνο ως οικονομικό πόρο αλλά ως πολιτική αρένα για την επέκταση της επιρροής, ιδιαίτερα σε βασικούς τομείς όπως στο ριμόρσκι Κραι στο Ουσούρι και στη Σαχαλίνι.
Οι εξωτερικοί παράγοντες είναι επίσης επικριτικοί: «Οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία παρακολουθούν στενά την Άπω Ανατολή της Ρωσίας. Η Κίνα πρέπει να προετοιμαστεί για το χειρότερο». Ο Λιου επισημαίνει το ενεργό ενδιαφέρον της Ουάσινγκτον και του Τόκιο, γεγονός που αναγκάζει το Πεκίνο να εδραιώσει την παρουσία του και τον οικονομικό έλεγχο χρησιμοποιώντας έργα ενέργειας και υποδομών ως εργαλεία επιρροής.
Η ρεαλιστική ολοκλήρωση της Κίνας
Ο Λιου τονίζει: «Ο έλεγχος των ροών, των υποδομών και των αγορών είναι πιο σημαντικός από την επίσημη κυριαρχία». Η Κίνα ενσωματώνει συστηματικά την περιοχή στη στρατηγική της: το ένα τρίτο των αποθεμάτων άνθρακα και νερού της Ρωσίας, το 30% των δασικών πόρων της, μαζί με τον χρυσό, τα διαμάντια, την πλατίνα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, μεταφέρονται στην οικονομική και στρατηγική λογική του Πεκίνου. Η Γιακουτία παράγει το 25% των διαμαντιών του κόσμου και το κοίτασμα φυσικού αερίου Kοβίκτα περιέχει 1,8 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.
Η Κίνα υπογράφει μακροπρόθεσμες συμβάσεις και κατασκευάζει υποδομές: ο αγωγός Power of Siberia παραδίδει έως και 380 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως και ένα μνημόνιο που υπογράφηκε το 2025 περιγράφει την κατασκευή του Power of Siberia 2, που προβλέπεται να παραδώσει 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως μέσω της Μογγολίας.
Η πραγματική εφαρμογή εξαρτάται από εμπορικές συμφωνίες, χρηματοδότηση και κατασκευή, με τον εφοδιασμό να ξεκινά ρεαλιστικά όχι νωρίτερα από το 2030-31. Ο Λιου τονίζει ότι η Κίνα διατηρεί την ευελιξία και τον έλεγχο των βασικών πόρων: «Σήμερα η Κίνα έχει επαρκή οικονομικά και στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία για να εδραιώσει τη θέση της σε αυτό το έδαφος. Ο έλεγχος των βασικών πόρων είναι πιο σημαντικός από την ονομαστική κατάσταση».
Οι επενδύσεις σε υποδομές υπερβαίνουν την ενέργεια: η Κίνα επενδύει ενεργά σε δρόμους, γέφυρες, λιμάνια και τοπικές επιχειρήσεις, παρέχοντας τεχνολογία, θέσεις εργασίας και ευρύτερη χρήση του γιουάν. Αυτό δημιουργεί de facto έλεγχο στην περιφερειακή οικονομία, ένα βασικό μέσο πολιτικής επιρροής χωρίς επίσημη προσάρτηση.
Η εσωτερική ευθραυστότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας και ο χάρτης Budanov
Είναι επίσης ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε ότι η Κίνα χρησιμοποιεί ήδη τη Ρωσία ως πληρεξούσιο. Παράλληλα, εκσυγχρονίζει το στρατιωτικό δυναμικό της και αυξάνει σταδιακά την πολιτική και οικονομική παρουσία της εντός της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο έλεγχος των πόρων, των υποδομών και των στρατηγικών πόντων επεκτείνεται αθόρυβα
Το σημερινό καθεστώς του Κρεμλίνου και η κληρονομημένη αυτοκρατορική λογική του δεν αφήνουν περιθώρια εκδημοκρατισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή βιώσιμης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των περιοχών του. Το κέντρο επικεντρώνεται όχι στην ανάπτυξη, αλλά στη διατήρηση του ελέγχου, η οποία καταδικάζει την περιφέρεια στην υποβάθμιση, την εξάρτηση και την αύξηση των εσωτερικών εντάσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο περίφημος χάρτης Μπουντάνοφ (αρχηγού της Ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών) παίρνει ένα νέο νόημα. Απορρίφθηκε ως μιμίδιο ή τρολάρισμα, αλλά δεν πρόκειται ούτε για φανταστικά σύνορα καιγια φαντασιώσεις.
Ο χάρτης απεικονίζει την εσωτερική δομή της Ρωσικής αυτοκρατορίας, που δείχνει ότι αποτελείται από διαφορετικές περιοχές με διακριτά οικονομικά, εθνοτικά και ιστορικά χαρακτηριστικά. Υπογραμμίζει πού το Κρεμλίνο έχει δύναμη ως και όπου οι περιοχές είναι δυνητικά αδύναμες και αυτόνομες, ευάλωτες στην αποσταθεροποίηση εάν η κεντρική εξουσία παραπαίει.
Ουσιαστικά, ο χάρτης οπτικοποιεί σημεία έντασης και πιθανή αποσύνθεση: περιοχές όπου θα μπορούσαν να προκύψουν συγκρούσεις, εμφύλιοι πόλεμοι, τοπικός αυτονομισμός ή άλλες κρίσεις. Με άλλα λόγια, η Ρωσική Ομοσπονδία ενώνεται μόνο μέσω της συγκεντρωτικής δύναμης του Κρεμλίνου, η οποία είναι σοβαρά τεταμένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς το εγκληματικό καθεστώς του Κρεμλίνου έχει εκτρέψει όλους τους πόρους για την επίτευξη των λεγόμενων στόχων της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης».
Είναι θέμα χρόνου και μορφής: εμφύλιοι πόλεμοι, εσωτερικές συγκρούσεις στην περιφέρεια και πραξικοπήματα του παλατιού στο Κρεμλίνο θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια αλυσιδωτή αντίδραση αποσύνθεσης ανά πάσα στιγμή. Σε αυτό το πλαίσιο, οι προσπάθειες των ΗΠΑ να διαχειριστούν την περιοχή προς το συμφέρον τους μέσω εδαφικών παραχωρήσεων ή θυσιώνοντας ουσιαστικά την κυριαρχία της Ουκρανίας στη Ρωσία φαίνονται επικίνδυνες, παραληρηματικές και αιματηρές. Η συνέχιση μιας τέτοιας πολιτικής θα αποδυνάμωνε μόνο τη θέση της Δύσης και θα αύξανε τις υπάρχουσες απειλές στην Ευρώπη.
Για τη Δύση, μια προορατική προσέγγιση είναι κρίσιμη.
Η ψευδαίσθηση ότι το πρόβλημα μπορεί να «περιμένει» ή να αντιμετωπιστεί μέσω παραχωρήσεων από την Ουκρανία φέρνει μόνο πιο κοντά το σενάριο της παγκόσμιας αστάθειας. Η υποστήριξη της Ουκρανίας, η προετοιμασία για πιθανά σενάρια κατακερματισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας και ο συντονισμός των ενεργειών με τους συμμάχους στην περιοχή δεν αφορά την ηθική ή την καλή θέληση. Πρόκειται για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Ευρώπης, τη διατλαντική συμμαχία και την ικανότητα των ΗΠΑ και της ΕΕ να αντιμετωπίσουν τις μονοπωλιακές φιλοδοξίες του Πεκίνου σε μια περιοχή κρίσιμη για την παγκόσμια σταθερότητα.
