Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος- Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Η προκλητική και θρασύτατη συμπεριφορά των Ερντογάν και Τατάρ μετά τις πολύ πρόσφατες εξαγγελίες για μερική-πιλοτική αποστρατιωτικοποίηση ζώνης της επί 47 χρόνια περιφραγμένης περιοχής των Βαρωσίων/Αμμόχωστου εγκυμονεί πολύ σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια στην περιοχή , ως και σε ολόκληρη την Κύπρο,ενώ τα περί σύστασης δύο κρατών ουσιαστικά απενεργοποιούν τις μέχρι τώρα προβληματικές και δύσκολες συζητήσεις για την επίτευξη κάποιας ειρηνικής λύσης του χρόνιου Κυπριακού ζητήματος. Ουσιαστικά ενταφιάζουν την περίπτωση της λεγόμενης διζωνικής- δικοινοτικής ομοσπονδίας(παρά τα μεγάλα και επιμέρους προβλήματα που περικλείει), ενώ συνεχιζόμενων των απύθμενων προκλήσεων της Άγκυρας και του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ ,είναι μαθηματικά βέβαιο ,ότι βαίνοντας προς το 2023 (ένας αιώνας από τη Συνθήκη της Λωζάνης και την σύσταση του Τουρκικού κράτους) η περίπτωση της προσάρτησης των κατεχομένων από την αναθεωρητική και μαξιμαλιστική Τουρκία είναι πολύ κοντά. Και τα περιθώρια για τυχόν σύγκλιση Γενύης-2 μάλλον υπρστενέυουν ή εξαφανίζονται..
Αξίζει να επισημανθούν και φωτιστούν ορισμένα σημεία και επιμέρους πτυχές του όλου ζητήματος : Πρώτο: Αποδεικνύεται για μία ακόμα φορά ότι ο ρόλος και η στάση του Λονδίνου στην υποστήριξη, κάλυψη και εμπλοκή των Τούρκων και των Τουρκοκυπρίων είναι πασιφανής.Διαδοχικά προσχέδια, παραπλανητικές ή μη ανακοινώσεις και τυχόν ψηφίσματα στα Ηνωμένα Έθνη ,είναι υπό την επιρροή των Βρετανών,ηοι οποίοι τώρα -λόγω BREXIT κινούμενοι στη λογική της GLOBAL BRITAIN /εκτός ΕΕ- θα δημιουργούν πολλές και επιμέρους ενστάσεις και δυσχέρειες σε περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα.Συνεπώς τα μηνύματα από τις όχθες του Τάμεση,θα είναι ακόμα πιο αρνητικά,ενώ οι στρατιωτικό-τεχνολογικές συνεργασίες Άγκυρας-Λονδίνου θα αφήνουν εμφανή και ορατά τα αποτυπώματά τους στο Κυπριακό και όχι μόνο. Η πιλοτική-μερική μετάπτωση μικρού μέρους των Βαρωσίων,σε ανοικτή περιοχή 174,643 τετρ μέτρων (περιοχή Αγίου Νικολάου) στηρίζεται στο πως η Μ. Βρετανία ως έμπειρη αποικιοκρατική δύναμη ενεργεί πονηρά,ύπουλα και τμηματικά.Οι Τούρκοι”διαβάζουν” Βρετανούς και ακολουθούν με το δικό τους ανατολίτικο τρόπο τις διαχωριστικές και αναθεωρητικές ενέργειές τους.Δεύτερο : Η περιοχή των Βαρωσίων δεν καλύπτεται από την Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ UNFICYP (όπως και θαλάσσιες περιοχές γύρω από το νησί) που έχει αναπτυχθεί στο νησί της Αφροδίτης από το 1964.Μπορεί να είναι πολυεθνικού χαρακτήρα,αλλά ο ρόλος των Βρετανών είναι κεντρικός, ενώ στην επιλογή του εκάστοτε Διοικητή ο ρόλος του Λονδίνου στην έδρα του ΟΗΕ είναι σημαντικός.Αν κάποιος παρατηρήσει την επιλογή των διαδοχικών διοικητών της θα διαπιστώσει ότι είναι από κράτη της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (Νεπάλ -Μπαγκλαντές- Ινδία-Αυστραλία- Καναδάς κα), ή κράτη με τα οποία η Μ. Βρετανία διατηρεί υπολογίσιμες , διαχρονικές και στενές σχέσεις (πχ η τωρινή διοίκηση υπό υποστράτηγο από τη Νορβηγία, η οποία στο τρέχον χρονικό διάστημα είναι και μη-μόνιμο μέλος του ΣΑ/ΟΗΕ ).Η συνεργασία Λονδίνιου-Όσλο είναι βαθύτατη και γεωστρατηγικού πλαισίου.
Τρίτο : Τα Βαρώσια ήταν πάντοτε συζητήσιμο θέμα επί ημερών όλων των προέδρων (Βασιλείου-Κληρίδη-Κυπριανού-Χριστόφια-Αναστασιάδη), Τουρκοκυπρίων ηγετών (Έρογλου-Ακιντζί-Ταλάτ-Ντενκτάς-Τατάρ) ως και διαδοχικών ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών (Γκάλι-Μούν-Άναν-ΝτεΓκουεγιάρ και Γκουτέρες). Και αυτό γιατί στα διάφορα σχέδια από τις ‘Ιδέες Γκάλι’, μέχρι την όποια “Δέσμη Ιδεών” , το σχέδιο Άναν και όχι μόνο,ήταν μία από τις περιοχές επιστροφής υπό την Ελληνοκυπριακή διοίκηση και έλεγχο.Τώρα με τις δηλώσεις του νεοσουλτάνου και του εριστικού Τατάρ ,η περίπτωση επιστροφής εξανεμίζεται. Η Τουρκία έχει στρατηγικό σχέδιο-μετά την αποτυχία του Κραν Μοντανά το 2017 – για την περιοχή Αμμόχωστου/Βαρωσίων , στο οποίο σε επόμενη φάση εντάσσεται και η σχεδόν έτοιμη στα σχέδια σύσταση ναυτικής βάσης στα πλαίσια της Γαλάζιας Πατρίδας(περιοχή Μπογαζίου) Όπως μου έγραψε γνωστός και κορυφαίος Τούρκος αναλυτής ‘η περιοχή θα κινηθεί σε δύο στάδια. Τουριστικο-επενδυτικά και στρατιωτικά’. Οι μεθοδεύσεις Ερντογάν εκεί στοχεύουν. Με χαρτοπόλεμο, θεωρητικολογία ως και αποφάσεις που δεν υλοποιούνται δεν υπάρχει περίπτωση ανάκτησης χαμένων εδαφών, ειδικά όπου πατάει το πόδι του ο Τούρκος κατακτητής.
Τέταρτο : Στα θετικά σημεία της προσφυγής της Λευκωσίας στο ΣΑ/ΟΗΕ και των συναφών διαβουλεύσεων καταγράφω την αρκετά διαφοροποιημένη Αμερικανική θέση που ήταν επικριτική των Τουρκικών προκλήσεων , ως και τη θετική στάση της Ινδίας-Κίνας και Ιρλανδίας. Και μάλιστα το Πεκίνο και το Νέο Δελχί ρισκάρουν , αφού το Πεκίνο κατέχει παράνομα το Θιβέτ και την εσωτερική Μογγολία, ενώ το δεύτερο έχει ανοικτά ζητήματα για το Κασμίρ με Πακιστανούς και Κινέζους. Προφανώς διαχρονικά η Ιρλανδία αντιλαμβάνεται και γνωρίζει την συμπεριφορά του Λονδίνου στο νησί.Η Αμερικανική στάση είναι σημαντική ,όχι μόνο γιατί η Τουρκία είναι κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ αλλά γιατί σε ορισμένα κρίσιμα περιφερειακά ζητήματα συμβαδίζουν (Αφγανιστάν, Λιβύη ,Συρία και Ναγκόρνο Καραμπάχ). Αν παρατηρήσει κάποιος οι Ερντογάν και Τσαβούσογλου ήσαν πιο οξείς στους χαρακτηρισμούς των Ευρωπαίων για την στάση τους απέναντι στους Τουρκοκυπρίους ,και πολύ λιγότερο στους Αμερικανούς. Ήσαν οι Αμερικανοί γερουσιαστές Κρις φαν Χόλεν , Κρις Μέρφι ,Τζιμ Ράις που ήσαν πιο σκληροί με την Άγκυρα και την προκλητική συμπεριφορά της στο θέμα των Βαρωσίων.
Ή Μόσχα-όπως πάντα -είναι προσεκτική στο Κυπριακό.Εμμένει στις γνωστές και πάγιες θέσεις περί σεβασμού των δικαιωμάτων στην Κύπρο (από την άθλια εποχή του Γκρομίκο,σε αυτή των Κοζύρεφ-Σεβαρνάντζε , και ασφαλώς επί Λαβρώφ) γιατί έχει ανοικτά και αιματοβαμμένα ζητήματα και παγωμένες διενέξεις ως και παραβατικές στρατιωτικές ενέργειες στην Αμπχαζία-Νότια Οσετία στη Γεωργία, μέχρι την Κριμαία και την ανατολική Ουκρανία.
Πέμπτο : Η Τουρκία βλέποντας ψυχρά και ρεαλιστικά τα πράγματα, θα δεχόντανε αφόρητες πιέσεις και σοβαρές διεθνείς-παραλυτικές κυρώσεις, αν δεν ήταν κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Επειδή συνορεύει με ‘καυτές’ ζώνες οι δυτικές χώρες την έχουν μεγάλη ανάγκη για Καύκασο, Μέση Ανατολή,Ουκρανία,Μαύρη Θάλασσα , Ιράν κλπ.Για αυτό οι μέχρι τώρα κυρώσεις της CAATSA είναι επιεικώς “βελουδένιες και χάδια “.Το ότι στα Ηνωμένα Έθνη απλά κατέληξαν σε ένα κείμενο προεδρικής ανακοίνωσης, αντί έστω ενός σκληρού ψηφίσματος, αποδεικνύει , ότι αρκετοί δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν την Άγκυρα, και πρώτιστα η Ατλαντική Συμμαχία.Αν η Κύπρος ήταν στο ΝΑΤΟ (είχε ευκαιρίες που έχασε και ευθύνονται οι πολιτικοί της και φυσικά η Άγκυρα ) πολλά πράγματα θα ήσαν διαφορετικά.Έκτο : Το θέμα των Αμμοχωστιανών που επιθυμούν να επιστρέψουν στα Βαρώσια , είναι πολύ σημαντικό από την ανθρώπινη και ανθρωπιστική του διάσταση.Και δεν μπορεί κάποιος τυχαίος και άσχετος να το επικρίνει ,από την άνετη και βολεμένη θέση του. Στην πιλοτική μορφή ανοίγματος του 3.5% αφορά 36 αιτήσεις επιστροφής ή αποζημιώσεις . Σε περίπτωση ολικού ανοίγματος των Βαρωσίων αφορά 352 περιπτώσεις. Δεν μπορείς να αποτρέψεις τέτοιες περιπτώσεις ατόμων και οικογενειών που με τον δεύτερο Αττίλα τον Αύγουστο του 1974 έχασαν τα πάντα, και δυστυχώς δεν έτυχαν αποζημιώσεων από διαδοχικές Ελληνοκυπριακές κυβερνήσεις επί 47 χρόνια.
Άλλωστε έχει υπάρξει παρόμοια περίπτωση με τους Μαρωνίτες/Χριστιανούς του ανατολικού δόγματος (έδρα η Αντιόχεια) -και αφορούσε 8000-10.000 ψυχές- που επέστρεψαν πριν 20 χρόνια στην κατεχόμενη από τους Τούρκους περιοχή του Κορμακίτη στη βορειοδυτική Κύπρο.(αφορά 4 Μαρωνίτικα χωριά ,που είναι ο Ασώματος της Κερύνειας, η Αγία Μαρίνα Σκυλούρας, τα Καρπάσια, και ο Κορμακίτης), και διαμένουν πλέον σε αυτά που είναι στην κατεχόμενη επαρχία της
Κερύνειας και έλαβαν ορισμένοι αποζημιώσεις από τις καταστροφές που προκάλεσε ο Αττίλας 1.
Συμπερασματικά εισερχόμαστε σε μία ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο με πολλά και δύσκολα ζητήματα ως και προβληματικές καταστάσεις.Μέχρι το 2023 και τα όσα σχεδιάζουν οι Τούρκοι απαιτείται ετοιμότητα, καλές πληροφορίες για κινήσεις τους (που πάγια υστερούμε),δυναμική και ουσιώδη συνεργασία Αθηνών-Λευκωσίας και σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης , και πάντα βάσει των δικών μας δυνάμεων.
