Η πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στο Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία, καθώς και η αντίστοιχη συνάντηση του Πούτιν με Ερντογάν και Ραΐσι, στη Τεχεράνη, εικάζεται ότι θα έχουν καθοριστικό λόγο στις ευρύτερες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, την Αν. Μεσόγειο και τον Ινδικό ωκεανό. Ή μήπως αποτελούν «επικοινωνιακές φούσκες».
Οι συμφωνίες του Αβραάμ, όντως δημιούργησαν ένα κλίμα προσέγγισης μεταξύ των Αράβων και του Ισραήλ, χωρίς όμως να λυθούν τα προβλήματα και ειδικά αυτό της Παλαιστίνης, που η Σαουδική Αραβία, θεωρεί κρίσιμο παράγοντα, εμπέδωσης εμπιστοσύνης και δικαιοσύνης στη περιοχή.
Στόχος των ΗΠΑ είναι η πλήρης ενσωμάτωση του Ισραήλ στην περιοχή, που όντως μπορεί να προσφέρει πολλά στον αμυντικό και τεχνολογικό τομέα, αλλά και στο τομέα της εξελιγμένης γεωργίας.
Η αρχική πρόθεση της Ουάσιγκτον για απομάκρυνση από τη περιοχή, άλλαξε με τη δήλωση Μπάïντεν: «Δεν θα απομακρυνθούμε για να αφήσουμε ένα κενό που θα καλυφθεί από την Κίνα, τη Ρωσία ή το Ιράν».
Υπενθυμίζουμε την εγκατάσταση των Κινέζων στο κομβικό λιμάνι της Χάιφα του Ισραήλ, γεγονός που δημιούργησε εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ήρθε με πολλά δώρα, κυρίως οικονομικά , για τους Παλαιστίνιους, όμως δεν έκανε το αναγκαίο βήμα προς τα εμπρός. Αν και δήλωσε πιστός στη λύση των δύο κρατών, προσχώρησε στην Ισραηλινή άποψη, για τη βελτίωση της ζωής των Παλαιστινίων, μέσα όμως, στο υπάρχον γεωπολιτικό πλαίσιο.
Από τη άλλη ο «άξονας του κακού», μετά την πολεμική κίνηση της Μόσχας εναντίον της Ουκρανίας, έχει προκαλέσει περισσότερα προβλήματα συνεννόησης στα μέλη της λυκοφιλίας και έχει ανοίξει χάσματα που δεν υπήρχαν.
Το Ιράν, π.χ. διακατέχεται από έντονο εκνευρισμό, καθώς μειώθηκαν σημαντικά τα έσοδά του από τη πώληση πετρελαίου, αφού Κίνα (έχει υπογράψει ειδική συμφωνία) και Ινδία, προτίμησαν να το προμηθευτούν από τη Ρωσία, για να την υποστηρίξουν.
Η Τουρκία, βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, καθώς Ρωσία, αλλά και Ιράν, αντιτίθενται στην σχεδιαζόμενη εισβολή της στη Συρία, προς εξουδετέρωση των Κούρδων, που ταυτόχρονα θα δημιουργήσει αστάθεια στο καθεστώς Άσσαντ, το οποίο στηρίζουν οι άλλοι δύο.
Μη ξεχνάμε ότι και οι τρείς έχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα στη Κεντρική Ασία και ιστορικές πολεμικές αντιπαραθέσεις. Καταφέρνουν όμως να εστιάζουν στα κοινά συμφέροντα !
Οφείλω επίσης να τονίσω το παράδοξο της συνεργασίας μιας Ορθόδοξης χριστιανικής χώρας, που επιδιώκει να αναλάβει τη πρωτοκαθεδρία της Ορθοδοξίας, με δύο ακραία ισλαμιστικά καθεστώτα !
Σε μια χαρακτηριστικά προκλητική κίνηση, η Τεχεράνη αποκάλυψε έναν νέο στόλο πλοίων και υποβρυχίων ικανών να μεταφέρουν οπλισμένα drones, λες και ήθελε να σπρώξει τους Άραβες σε μια αντιιρανική στρατιωτική συμμαχία.
Με τα φτηνά τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη να έχουν αποδειχθεί ένα απροσδόκητα ισχυρό όπλο για τους Ουκρανούς, ο Πούτιν κατευθύνεται στην Τεχεράνη για να επενδύσει σε ιρανικά drones. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, θα δημιουργήσει άλλη μια «κρίση υστερίας», στον Ερντογάν.
Ποιος ξέρει τι θα μας λέει όταν γυρίσει πίσω. Ειδικά τώρα που η τιμή της πατάτας ακρίβυνε κατά 614%, όπως ανέφεραν τουρκικά μέσα.
Η συνάντηση 18-19 Ιουλίου στο Ιράν, είναι φαινομενικά μέρος της διαδικασίας της Αστάνα που σχετίζεται με τη Συρία .
Στόχος της Ρωσίας στη Συρία, είναι ένα σταθερό συριακό καθεστώς. Στόχος του Ιράν, είναι να χρησιμοποιήσει τη Συρία ως βάση για απειλές κατά του Ισραήλ και να διακινήσει όπλα στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Ο στόχος της Τουρκίας , είναι να τη χρησιμοποιήσει ως χωματερή για την απώθηση των Σύριων προσφύγων και να απομακρύνει τους Κούρδους από τις συνοριακές περιοχές.
Ο Πούτιν, όντας σε δύσκολη θέση, έχει ανάγκη να παίξει το ρόλο του ισχυρού. Αναλογικά Ερντογάν και Ραΐσι, είναι αντιμέτωποι με πολλά εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα και επιθυμούν να προσποιηθούν ότι συναντώνται με κάποιον ισχυρό «παίκτη».
Επανερχόμενοι στην από δω πλευρά, των «καλών», η απόφαση του Ριάντ να ανοίξει τον εναέριο χώρο του σε όλους τους αερομεταφορείς, δεν έχει καμία σχέση με τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ και δεν αποτελεί προοίμιο για περαιτέρω βήματα.
Το Ριάντ ζητά τη πλήρη πολιτική αποκατάσταση του πρίγκιπα διαδόχου Μπιν Σαλμάν, τον οποίο ο Μπάïντεν είχε υποσχεθεί να αντιμετωπίζει ως διεθνή παρία (υπόθεση Κασόγκι), καθώς επίσης απτές εγγυήσεις ασφαλείας έναντι του Ιράν και επανέναρξη της πλήρους στρατιωτικής συνεργασίας.
Ο Ινδός πρώην διπλωμάτης, MK Bhadrakumar, εκτιμά ως προβοκατόρικη την αποκάλυψη του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ J. Sullivan, ότι το Ιράν θα προμήθευε αρκετές εκατοντάδες UAV τη Ρωσία ενώ ρωσικό προσωπικό εκπαιδεύεται ήδη στο Ιράν, μια αποκάλυψη που έγινε λίγο πριν τα ταξίδι Μπάïντεν, με στόχο να κάμψει τις αντιδράσεις των Αράβων.
Υπόψη ότι η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να διατηρήσει σε ισορροπία τις σχέσεις της με τη Μόσχα, καθώς και οι δύο ανήκουν στον ΟΠΕΚ+ και δεν προέβη σε αύξηση της παραγωγής πετρελαίου σε πρώτη φάση, αλλά μάλλον θα το κάνει σύντομα, βρίσκοντας ένα συμβιβαστικό τρόπο με τη Ρωσία.
Η Μόσχα κατανοεί ότι πρωταρχικός σκοπός του Μπάïντεν στην περιοδεία στη Δυτική Ασία(έτσι αναφέρουν οι Ινδοί τη Μ. Ανατολή), είναι να δημιουργήσει ένα μέτωπο ενάντια στη Ρωσία και την Κίνα, όπως ανέφερε ο ίδιος, σε άρθρο του στην Washington Post την περασμένη εβδομάδα.
Η Σαουδική Αραβία εξακολουθεί να βλέπει με επιφύλαξη, τη δημιουργία ενός στρατιωτικού αντιιρανικού μετώπου, οπότε και η πολυδιαφημισμένη «περιφερειακή συμμαχία αεράμυνας υπό την αιγίδα των ΗΠΑ» (MEAD), παραμένει στα χαρτιά.
Καλώς ή κακώς, δεν θεωρούν όλες οι χώρες του « Κόλπου», το Ιράν ως υπαρξιακή απειλή. Ακόμη και εκείνοι που το κάνουν, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, προσπάθησαν πρόσφατα να αμβλύνουν τις εντάσεις με το Ιράν . Μια τέτοια εξέλιξη θα δυσκόλευε την αμερικανο-ισραηλινή προσπάθεια και θα μείωνε τη σημασία των συμφωνιών του Αβραάμ !!!
Στη Συρία, η Ρωσία επιθυμεί να διατηρήσει τον κύριο έλεγχο, εν αντιθέσει με το Ιράν, που επιδιώκει τη περικύκλωση του Ισραήλ. Και εδώ δεν αποφασίστηκε κάτι ουσιαστικό, ίσως κάποιες συνεννοήσεις ισορροπίας για τη Συρία και η επιβεβαίωση ότι και οι τρείς ηγέτες ζουν με ψευδαισθήσεις…
Ούτε όμως η διάσκεψη της Τζέντα, παρήγαγε κάποιο ισχυρό μέτωπο εναντίον του Ιράν, ή κάποιο σύμφωνο περιφερειακής ασφάλειας, ούτε έγινε κάποιο ουσιαστικό βήμα προς την εξομάλυνση μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας .
Έτσι παραμένει σε υψηλό επίπεδο η στρατηγική σχέση του Ισραήλ με Ελλάδα και Κύπρο, που σε αντίθετη περίπτωση θα μπορούσε να αμβλυνθεί !
Αναλυτές στο European Council of Foreign Affairs, επισημαίνουν τον κίνδυνο, αντί να ενισχυθεί η περιφερειακή ασφάλεια, όπως ισχυρίζεται ο Μπάïντεν, να οδηγηθούμε σε νέα βία στη Μέση Ανατολή, εξαιτίας της περαιτέρω στρατιωτικοποίησης της ισραηλινό-αραβικής σχέσης.
Η Τεχεράνη θα αντιμετώπιζε ως σοβαρή απειλή τις προσπάθειες δημιουργίας στρατιωτικής υποδομής στην Αραβική Χερσόνησο, από την οποία το Ισραήλ θα μπορούσε να εξαπολύσει απευθείας επίθεση.
ΕΙΚΟΝΑ 3
Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει επίσης να προσπαθήσουν να υποστηρίξουν πλατφόρμες της Μέσης Ανατολής που προωθούν την αποκλιμάκωση εστιάζοντας σε μη στρατιωτικά ζητήματα που απασχολούν το Ιράν και τα αραβικά κράτη του Κόλπου, όπως η ασφάλεια των τροφίμων και του νερού.
Η απομάκρυνση από τα καθαρά αμερικανικά/δυτικά συμφέροντα, είναι όλο και περισσότερο εμφανής, ένδειξη δε αυτού και η πρόθεση για ένταξη στους BRICS ( το αντι ΔΝΤ), της Τουρκίας, Σαουδικής Αραβίας και Αιγύπτου.
Η διατήρηση σχετικής ουδετερότητας, ορισμένων μεσαίων δυνάμεων, ίσως τελικά λειτουργήσει εξισορροπητικά στον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων, προς όφελος του πλανήτη.
Απόστολος Τσιμογιάννης
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι Υποστράτηγος (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA και εξειδικεύεται σε θέματα Ευρασίας – Ινδοειρηνικού. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
