Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Την περασμένη εβδομάδα, Σύροι αντάρτες υπό την ηγεσία της Σουνιτικής ισλαμιστικής οργάνωσης Hayat Tahrir al-Sham (HTS) εξαπέλυσαν μια αιφνιδιαστική επίθεση, καταλαμβάνοντας σημαντικά τμήματα του Χαλεπίου, μιας από τις μεγαλύτερες πόλεις της Συρίας, και προχωρώντας νότια στην επαρχία Χάμα. Αυτή η επίθεση – το πιο ουσιαστικό εδαφικό κέρδος των ανταρτικών δυνάμεων εδώ και σχεδόν μια δεκαετία – έπληξε την καρδιά αυτού που η Ρωσία θεωρούσε κάποτε ως το καθοριστικό της επίτευγμα στη Συρία δηλαδή την ανακατάληψη του Χαλεπίου το 2016.
Τον Δεκέμβριο του 2016, η Ρωσική αεροπορία, σε συντονισμό με δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν και τον Συριακό στρατό, ανακατέλαβαν την πόλη σε μια επιχείρηση που κατέδειξε τότε τη στρατιωτική αποτελεσματικότητα της Μόσχας και εδραίωσε τον ρόλο της ως αποφασιστικού εξωτερικού παράγοντα στη λεγόμενη “Μεσογειακή” Συρία, επισκιάζοντας άλλους σημαντικούς παράγοντες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες που επικεντρώθηκαν στο ISIS και τη Τουρκία στις Κουρδικών ανταρτικές δυνάμεις κοντά στα σύνορά της με τη Συρία
Επομένως, η απώλεια του Χαλεπίου δεν αντιπροσωπεύει απλώς μια στρατιωτική οπισθοδρόμηση, αλλά μια συμβολική πρόκληση στον ισχυρισμό της Ρωσίας ότι είναι σε θέση να διαμορφώσει αποφασιστικά το μέλλον της Συρίας. Για τη Ρωσία, η απώλεια του ελέγχου του καθεστώτος στο Χαλέπι αποκαλύπτει βαθύτερα τρωτά σημεία στη Συριακή στρατηγική της. Η υποβάθμιση των βασικών χερσαίων δυνάμεων όπως η Χεζμπολάχ – που επιδεινώθηκε από τα ισραηλινά πλήγματα εναντίον των διοικητών, των δυνάμεων και της επιμελητείας τους στο Λίβανο και τη Συρία τους τελευταίους μήνες – και η ενδημική αδυναμία του Συριακού στρατού έχουν δημιουργήσει στρατιωτικά κενά .
Ενώ η αεροπορική δύναμη της Ρωσίας στη Συρία παραμένει υπολογίσιμη η αναδιάταξη ορισμένων χερσαίων δυνάμεων τα τελευταία δύο χρόνια για την ασφάλεια στρατηγικών τοποθεσιών όπως τη Ταρτούς και τη Λατάκια μείωσε την ευελιξία της για την αποτελεσματική αντιμετώπιση νέων απειλών. . Η ναυτική βάση στη Taαρτούς εξασφαλίζει την πρόσβαση της Ρωσίας στη Μεσόγειο, ένα κρίσιμο γεωστρατηγικό πλεονέκτημα, ενώ η αεροπορική βάση Αλ Χμέιμιμ κοντά στη Λαττάκεια δίνει τη δυνατότητα στη Μόσχα να προβάλει ισχύ στην περιοχή και να διατηρήσει τον ρόλο της ως βασικός παράγοντας στη Συρία ..
Η απάντηση της Ρωσίας στην επίθεση των ανταρτών αποκάλυψε σημαντικούς επιχειρησιακούς περιορισμούς. Όταν η HTS χτύπησε για πρώτη φορά το Χαλέπι, η ταχύτητα και η έκπληξη της προέλασης άφησαν στη Μόσχα λίγο χρόνο για να οργανώσει αποτελεσματική αεροπορική υποστήριξη Η επίθεση αποκάλυψε επίσης ενοχλητικές αδυναμίες στην άμυνα του καθεστώτος Άσαντ. Στην αεροπορική βάση Kουβέιρες κοντά στο Χαλέπι, οι Συριακές δυνάμεις παραδόθηκαν χωρίς αντίσταση, επιτρέποντας στη HTS να καταλάβει σημαντικά στρατιωτικά μέσα. Ο κατασχεμένος εξοπλισμός περιελάμβανε ένα ελικόπτερο Mi-8, ένα εκπαιδευτικό αεροσκάφος μάχης L-39 και σύμφωνα με πληροφορίες ένα αντιαεροπορικό πυραυλικό σύστημα S-200, μαζί με συστήματα αεράμυνας Strela-10 και Pantsir-S1.
Ακόμη πιο ανησυχητική ήταν η πτώση της al-Safira, ενός από τα μεγαλύτερα στρατιωτικο-βιομηχανικά συγκροτήματα του καθεστώτος και ένα κρίσιμο κέντρο παραγωγής στρατιωτικού υλικύ.. Η προέλαση των ανταρτών προς τη Χάμα απειλεί τώρα τη στρατηγική θέση της Ρωσίας στη Συρία. Αν η HTS καταλάβει τη Χάμα, θα μπορούσε να απομονώσει τις παράκτιες επαρχίες, καθώς η πόλη της Χάμα βρίσκεται περίπου 50 μίλια από την Ταρτούς και χρησιμεύει ως βασικός κόμβος που συνδέει το εσωτερικό με τις ακτές της Μεσογείου. Εν τω μεταξύ, μια ώθηση προς την πόλη Χομς, περίπου 75 μίλια από τη Λατάκια και 50 μίλια από την Ταρτούς, θα διέκοπτε τη χερσαία σύνδεση με τις μεσογειακές βάσεις της Ρωσίας στη Λατάκεια και στο Ταρτούς από τις περιορισμένες δυνάμεις της στην κεντρική και ανατολική Συρία. Αυτός ο γεωγραφικός διαχωρισμός θα παρεμπόδιζε σοβαρά την ικανότητα της Ρωσίας να συντονίζει τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη Συρία.
Η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί περαιτέρω αν οι αδρανείς αντάρτες στο νότο επανενεργοποιηθούν, δυνητικά κατακερματίζοντας το έδαφος του καθεστώτος και πιέζοντας την ήδη περιορισμένη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας. Η Ρωσία διατηρεί παρουσία στη νότια Συρία, ιδιαίτερα στις επαρχίες Κουνέιτρα και Νταράα κοντά στα κατεχόμενα από το Ισραήλ υψίπεδα Γκολάν, όπου έχει δημιουργήσει θέσεις παρατήρησης της στρατιωτικής αστυνομίας για την παρακολούθηση των εκεχειριών και των περιφερειακών εντάσεων. Πέρα από τις άμεσες στρατιωτικές ανησυχίες, αυτές οι εξελίξεις εκθέτουν τις αυξανόμενες προκλήσεις της Μόσχας στη διατήρηση της επιρροής της στη Συρία.
