Η δρομολόγηση μιας κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής αποτελούσε και αποτελεί τον διακαή πόθο της Γερμανίας και της Γαλλίας. Η κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική αποτελεί όραμα που είχε δρομολογηθει απο το 1990 και συνεχίζει μέχρι και σήμερον να αποτελεί στρατηγικό στόχο για την ΕΕ .
Το γαλλογερμανικό σχέδιο αποσκοπεί να ενισχύσει τις δυνατότητες της ΕΕ για την ανάληψη δράσης χωρίς να χρειάζεται η βοήθεια των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση κρίσεων και προκλήσεων στα σύνορα της.
Η Βρετανία επί χρόνια είναι αντίθετη στην ιδέα του ευρωστρατού. Η Γαλλία με τη Βρετανία αποτελούν τις μεγαλύτερες δυνάμεις στην Ευρώπη. Η Γαλλία την παρούσα χρονική περίοδο λόγω και της επικείμενης εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ (Brexit) θεωρεί ότι μπορεί να ασκήσει ηγετικό ρόλο.
Δεν πρέπει να παραβλέπουμε βέβαια ότι η Βρετανία θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα της στο πεδίο της άμυνας όσο παραμένει εντός ΕΕ, καθώς θεωρεί ότι η πιθανή υλοποίηση της Ευρωπαικής αμυντικής πολιτικής ενδέχεται να αφαιρέσει πόρους από το NATO.
Τα εμπόδια για ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση Ευρωπαικής αμυντικής πολιτικής παραμένουν πολλά και η βρετανική αντίθεση σε μια πλήρη ευρωπαϊκή άμυνα που θα αρθεί από το Brexit, δεν πρέπει να κρύβει τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις που επικρατούν μεταξύ των άλλων κρατών μελών.
Η πλήρης εικόνα για την συνεισφορά των κρατών- μελών σε οικονομικούς πόρους, μας δίνει την δυνατότητα να αντιληφθούμε ότι η στρατιωτική ικανότητα (στρατιωτικές δυνατότητες) στην Ευρωπαϊκή κοινότητα είναι ανησυχητική.
Οι Ευρωπαίοι συνεισφέρουν μόνο το 1,2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα. Οι προϋπολογισμοί άρχισαν να αυξάνονται πάλι πριν από δύο χρόνια, αλλά υστερούν έναντι των ΗΠΑ (3,3%) και Ρωσία (3,7%).
Η Κίνα ξοδεύει μόνο το 1,3% του ΑΕΠ της για το σκοπό αυτό, αλλά έχει ήδη τετραπλασιάσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της τα τελευταία 10 χρόνια.
Εάν οι ευρωπαϊκές χώρες αποφασίσουν να συνεισφέρουν στο ύψος του 2% του ΑΕΠ στην άμυνα, όπως πρότεινε το ΝΑΤΟ, θα πρέπει να καταβάλουν (επιπλέον) 98 δις. ευρώ ετησίως, (εκ των οποιων 28 δις ευρώ αφορούν την Γερμανία και 2,3 δις. Ευρώ την Γαλλία).
Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία , αντιπροσωπεύουν το 75% όλων των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών. Η Ύπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, Federica Mogherini, δήλωσε “η απόδοση τους ισοδυναμεί με το 15% των αμερικανικών δαπανών”.
Επιπλέον, οι δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη φθάνουν μόνο τα 9 δις ευρώ (2014) σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες που δαπανούν 76 δισ. Ευρώ. Οπότε αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο ευρωπαϊκός αφοπλισμός είναι κυρίως οικονομικός.
Οι ΕΔ των Ευρωπαικών χωρών έχουν μειώσει το προσωπικό τους κατά 451.000 άνδρες τα τελευταία 10 χρόνια (μείωση κατά 23%).
Συγκεκριμένα η Γερμανία έχει προβεί σε περικοπή 107.700 θέσεων, (μείωση -37%), το Ηνωμένο Βασίλειο σε περικοπή 64.540 θέσεων, ( μείωση -30%), η Γαλλια σε περικοπή 51.945 θέσεων, (μείωση -20%) και η Πολωνία σε μείωση 42,200 θέσεων,( μείωση -30%).
Αυτή η μείωση του προσωπικού είναι ο λόγος για τον οποίο ο Γενικός Γραμματέας των Γαλλικών ΕΔ, Général Pierre de Villiers, εξηγεί ότι το γαλλικό μοντέλο του στρατού «διαβρώνεται από το επίπεδο δέσμευσης» των δυνάμεών του τόσο στην εθνική επικράτεια (Operation Sentinelle) όσο και στις υπερπόντιες επιχειρήσεις.
Η κατάσταση στο προσωπικό όπως αναλύθηκε σε αδρές γραμμες είναι άκρως ανησυχητική όμως το ίδιο προβληματική είναι και στο στρατιωτικό υλικό, μπορεί δε να χαρακτηριστεί ότι ευρίσκεται σε κατάσταση ‘’επιχειρησιακού συναγερμού’’ με γνώμονα την επιχειρησιακή τους διαθεσιμότητα.
Μια γενική επισκόπηση δείχνει την έκταση της πτώσης μέσα σε μια δεκαετία στο επίπεδο εξοπλισμού των ευρωπαϊκών δυνάμεων, στα επιθετικά ελικόπτερα (-52%), στα μαχητικά αεροπλάνα (-30%), στις φρεγάτες, (-15% ) στα υποβρύχια κλασικής προπέλας (-22%).
Όσον αφορά τα UAVs, η Ευρώπη, δεν θα αποκτήσει το δικό της ευρωπαϊκό υλικό μέχρι το 2025. Οι οικονομικοί περιορισμοί στις ευρωπαϊκές χώρες έχουν δημιουργήσει τεράστια προβλήματα με αποτέλεσμα να μην επενδύονται κεφάλαια για στρατιωτικούς εξοπλισμούς.
Ο εξοπλισμός επίσης ειναι πεπαλαιωμένος και η διαθεσιμότητα των μέσων δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Επιλεκτικά παραδείγματα της υφιστάμενης κατάστασης είναι τα παρακάτω:
α. Μόνο το 17% του γαλλικού στόλου ελικόπτερων της Tiger που συμμετέχουν στην επιχείρηση Barkhane είναι διαθέσιμα. Το 20% του εξοπλισμού των χερσαίων δυνάμεων που χρησιμοποιείται στην επιχείρηση Barkhane (Η επιχείρηση Barkhane είναι επιχείρηση κατά των τζιχαντιστών στην περιοχή Σαχέλ της Αφρικής) δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκ νέου.
β. Το βρετανικό υπουργείο άμυνας (έτος 2015), ανακοίνωσε την βελτίωση και εκσυγχρονισμό των οχημάτων μάχης Bulldog που τέθηκαν για πρώτη φορά σε λειτουργία το 1960.
γ. Γερμανικά ελικόπτερα (διαφόρων τύπων ) είναι σε επιχειρησιακή διαθεσιμότητα σε ποσοστό απο 23-44%. Τα δε Eurofighters μετά βίας η διαθεσιμότητα τους ξεπερνά το 50%.
Οι ανακοινώσεις ή δηλώσεις των αξιωματούχων περί ενδιαφέροντος για την ενιαία ευρωπαική αμυντική πολιτική δεν μπορούν να αποκρύψουν τα υφιστάμενα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η πλειονότητα των ΕΔ των Ευρωπαϊκών χωρών.
Η Ευρώπη χρειάζεται το έμπρακτο ενδιαφέρον και την αποφασιστικότητα των ηγετών της, στην λήψη γενναίων ,ειλικρινών αποφάσεων, δίνοντας το μήνυμα ότι πρέπει επιτέλους να υλοποηθεί ένα όνειρο δεκαετιών , που δυστυχώς έχει μείνει στα ευχολόγια και σε μη υλοποιήσιμες προτάσεις.
Η προοπτική υλοποίησης της πλήρους Ευρωπαικής αμυντικής πολιτικής πιθανόν να προσκρούει στο ότι η πλειονότητα των χωρών είναι μέλη του ΝΑΤΟ , με αποτέλεσμα να καλύπτονται πίσω απο την ασπίδα και την ασφάλεια που τους παρέχει ο οργανισμός της Βορειοατλαντικής συμμαχίας.
Συμπεράσματα
α. Η Ευρώπη θα πρέπει να αναθεωρήσει τις προτεραιότητες της , όσον αφορά την προοπτική κοινής αμυντικής πολιτικής , είναι ένα πεδίο που δυστυχώς έχει παραμεληθεί στον βωμό άλλων συμφερόντων.
β. Κρίνεται ως αναγκαία προυπόθεση , ο επαναπροσδιορισμός των αναγκών για την δημιουργία ικανών και αποτελεσματικών Ευρωπαικών δυνάμεων που να είναι η ασπίδα προάσπισης των Ευρωπαϊκών συμφερόντων.
γ. Η Ευρωπαική αμυντική πολιτική οφείλει να στηρίζεται σε κοινή γραμμή . Η υποστήριξη απο τα κράτη μέλη να είναι ισχυρή και καθολική.
δ. Η συνεργασία των ηγετών της ΕΕ στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας θα πρέπει να συνδυαστεί με έναν ανανεωμένο στρατηγικό πλάνο μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που θα συμπεριλαμβάνει τη σχέση μεταξύ της συλλογικής ασφάλειας και αποστολών και επιχειρήσεων τόσον εντός της Ευρώπης ,όσον και εκτός αυτής, συμβάλλοντας στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
ε. Οι νέες απειλές (τρομοκρατία, κυβερνοασφάλεια, παράνομη μετανάστευση) που πλήττουν την Ευρώπη, απαιτεί να δοθεί νέα ώθηση στους τομείς της άμυνας και την συνεργασία για την ασφάλεια.
στ. Από το τέλος του ψυχρού πολέμου, τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν μειώσει τις στρατιωτικές δυνάμεις τους και έχουν σε μεγάλο βαθμό προβεί σε αφοπλισμό. Ως εκ τούτου, η κύρια πρόκληση είναι να αυξήσον τους αμυντικούς προϋπολογισμούς, να χρηματοδοτήσουν σημαντικά προγράμματα εξοπλισμών και να αποκαταστήσουν την συλλογική στρατιωτική δύναμη που έχουν στη διάθεσή τους , ώστε τα κράτη –μέλη να καταστούν ικανά να υπερασπιστούν την Ευρώπη.
Υπτγος ε.α Δεληγιάννης Κων/νος
Πρώην Επιτελής ΝΑΤΟ στο CC-LAND
Μαδρίτη και Αντιπρόσωπος στην
CEPC( Civil Emergency Planning Committee )
Και ερευνητικών προγραμμάτων (ΙDIRA-Ιinteroperability of Data and Procedu
