Η Κίνα είναι μια χώρα με ιδιαίτερες παραδόσεις, με πληθυσμό κοντά στο 1.3 δις και ραγδαία ανάπτυξη. Έχει δε αποκτήσει τεράστια δυναμική σε όλα τα επίπεδα, και πορεύεται πλέον ως μεγάλη δύναμη της εποχής, ισότιμη της Δύσης.
Ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ (Xi Jinping), ο ισχυρότερος ηγέτης της Κίνας μετά τον Μάο Τσετούνγκ, από το 2013 έχει εστιάσει το όραμα του στο «κινεζικό όνειρο, ένα όνειρο για την αναγέννηση του έθνους». Το όνειρο πρέπει να υλοποιηθεί εντός 3 δεκαετιών.
Ο Σι Τζινπίνγκ (Xi Jinping) στην ομιλία του κατά την έναρξη του 19ου Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (18 Οκτ 2017), που διήρκεσε 3 ½ ώρες, υποσχέθηκε ότι η Κίνα θα είναι «μια σύγχρονη, ακμάζουσα και ισχυρή χώρα». Εστίασε δε την ομιλία του στο «κινεζικό όνειρο αναγέννησης του έθνους» και τη «νέα εποχή» στην οποία εισέρχεται η Κίνα. Συγκεκριμένα για τα επόμενα 32 χρόνια, μέχρι την 1η Οκτωβρίου 2049, 100η επέτειο της ίδρυσης της Λαϊκής Δημοκρατίας, τέθηκαν οι παρακάτω στόχοι :
α. Μέτρια ευημερούσα κοινωνία μέχρι το 2020
β. Βασικά εκσυγχρονισμένο έθνος μέχρι το 2035
γ. Πλούσιο και ισχυρό σοσιαλιστικό έθνος μέχρι το 2050
Η Κίνα στους στρατηγικούς στόχους έχει συμπεριλάβει την είσοδο της στα Βαλκάνια, επενδύοντας τεράστια κεφάλαια με σκοπό να προσεγγίσει τις χώρες της περιοχής, εφαρμόζει δε την τακτική της οικονομικής διπλωματίας όπως την έχει υιοθετήσει και σε άλλες περιοχές του πλανήτη.
Στην Ελλάδα τον Μάιο του 2017 διεξήχθη το πρώτο Φόρουμ συνεργασίας Βαλκανίων και Εύξεινου Πόντου με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας σε ολόκληρη την περιοχή. Στην ατζέντα προεξέχουσα θέση είχε ο ρόλος της Κίνας στην περιοχή των Βαλκανίων και της πρωτοβουλίας Belt and Road (OBOR) για την οικοδόμηση ενός σύγχρονου δρόμου που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Κίνας στην ευρύτερη περιοχή.
Στα Βαλκάνια συναντιούνται και συνδέονται με την Ευρώπη τα σύγχρονα ισοδύναμα του Δρόμου του Μεταξιού στη γη και του Δρόμου του Μεταξιού με τη θάλασσα.
Η χερσαία διαδρομή μέσω της περιοχής θα παράσχει στο Πεκίνο έναν διάδρομο μεταφοράς προς την Ευρώπη, αποφεύγοντας περιοχές που ελέγχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Ρωσία. Το στρατηγικό συμφέρον της Κίνας είναι να μειώσει την εξάρτησή της από κάτι που θα μπορούσε εύκολα να διαταραχθεί από αυτές τις δύο δυνάμεις.
Το Πεκίνο ασχολείται με τις βαλκανικές χώρες με σοβαρότητα ,προσβλέποντας σε σημαντικά οφέλη στο μέλλον. Υπάρχει μια πλατφόρμα συνεργασίας μεταξύ της Κίνας και των 16 χωρών της περιοχής που επικεντρώνεται έντονα στο OBOR (One Belt and One Road).
Η Κίνα το 2012, δημιούργησε την συνεργασία των 16, στην οποία συμμετέχουν 16 κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης συμπεριλαμβανομένης της δικής της συμμετοχής.
Η πρωτοβουλία των 16 είναι μια πολιτική και επεκτατική πλατφόρμα, η οποία περιλαμβάνει κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας καθώς επίσης βαλκανικά κράτη, όπως η Αλβανία, η ΠΓΔΜ, το Μαυροβούνιο, η Βοσνία και η Σερβία.
Στην συνεργασία αυτή στηρίζεται το σχέδιο «One Belt One Road» (OBOR) που προωθεί η κινεζική ηγεσία για τον έλεγχο του νέου «Δρόμου του Μεταξιού» και της μεταφοράς προϊόντων προς τη Δύση, δια μέσω των Βαλκανίων.
Το σχέδιο έχει δύο κύριους άξονες: Ο ένας ονομάζεται «οικονομική ζώνη του δρόμου του μεταξιού» (η Ζώνη) και ο άλλος «θαλάσσιος δρόμος του μεταξιού του 21ου αιώνα» (ο Δρόμος). Παρόμοια πλατφόρμα υπάρχει και μεταξύ της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας και της Κίνας.
Οι βασικοί τομείς πάνω στους οποίους εστιάζουν οι κινεζικές επιχειρήσεις και η κινεζική κυβέρνηση στα Βαλκάνια και στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου είναι:
α. Η διαχείριση των λιμένων στην Ελλάδα.
β. Η κατασκευή υποδομών στα Δυτικά Βαλκάνια και στην Τουρκία.
γ. Η γεωργική παραγωγή στην Ουκρανία.
δ. Ο ενεργειακός τομέας στη Ρουμανία και στην Ελλάδα αντίστοιχα.
Επιπρόσθετα, οι κινεζικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην περιοχή στον τομέα των τραπεζών, των κατασκευών και των επικοινωνιών.
Η Σερβία και η Ελλάδα είναι μέρος του στρατηγικού σχεδίου στην περιοχή και αποτελεί μέρος της Κινεζικής οικονομικής διπλωματίας.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της οικονομικής διπλωματίας της Κίνας είναι, η ιδιωτικοποίηση του βασικού έργου (λιμάνι του Πειραιά) καθώς επίσης η κατασκευή μιας νέας σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Βελιγραδίου και Βουδαπέστης (έργο το οποίο καθυστερεί χαρακτηριστικά). Η καθυστέρηση οφείλεται στις ανησυχίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το εάν η συμφωνία μεταξύ Ουγγαρίας και Κίνας συμβαδίζει με τους κανόνες της ΕΕ ( κρατικές προμήθειες).
Για να αντιληφθούμε την διείσδυση της Κίνας στην Σερβία κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν οι παρακάτω επενδύσεις:
Η κινεζική εταιρία HBIS (Hebei Iron and Steel Group Company Limited) εξαγόρασε τη μεγαλύτερη σερβική χαλυβουργία «Zelezara Smederevo» αντί 46 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης εξαγόρασε 98 μονάδες παραγωγής της σερβικής χαλυβουργίας και στο μέλλον θα επενδύσει 300 εκατομμύρια ευρώ, αυξάνοντας την παραγωγή στους 2,1 εκατομμύρια τόνους, με την δέσμευση να διατηρήσει τις θέσεις εργασίας για τους 5050 εργαζόμενους.
Κινεζική εταιρεία ανέλαβε επίσης την αποκατάσταση και την κατασκευή ενός νέου μπλοκ μονάδας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος Κόστολατς, αξίας 650 εκατ. ευρώ)
Η Κίνα φιλοδοξεί να εισέλθει και στην βουλγαρική αγορά, με τον κολοσσό China Railway Rolling Stock Cor (CRRC) εξαγοράζοντας τους υπερχρεωμένους Βουλγάρικους Σιδηροδρόμους (BZD Holding).
Η CRRC είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού στον κόσμο και πρότεινε: Την αναχρηματοδότηση δανείου 130 εκατ. ευρώ της BZD Holding, την προμήθεια τροχαίου υλικού αξίας 170 εκατ. ευρώ και την κατασκευή μονάδας συναρμολόγησης βαγονιών στη Βουλγαρία με κινεζικά κεφάλαια.
Ο νέος δρόμος θα ενισχύσει αναμφισβήτητα την επιρροή της Κίνας στην περιοχή, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει την ασταθή σχέση μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας.
Ο στόχος της Κίνας, με αυτές τις κινήσεις, προσβλέπει στο μέλλον να αμφισβητήσει την οικονομική πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας στην Ευρώπη. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα χρειαστεί να βελτιωθούν οι υποδομές στην περιοχή των Βαλκανίων.
Ο «Δρόμος του Μεταξιού» για να υλοποιηθεί και να αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα για το παγκόσμιο εμπόριο πρέπει από τα σημεία διέλευσης να δημιουργηθούν έργα υποδομής, που θα διευκολύνουν την μεταφορά των εμπορευμάτων με ασφάλεια και ταχύτητα (αισθητή μείωση του χρόνου μεταφοράς των εμπορευμάτων).
Συμπεράσματα :
α. Ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τα Βαλκάνια, το Πεκίνο με προσεκτικές κινήσεις και χειρισμούς προσπαθεί να αποφύγει αυτό το αποτέλεσμα.
β. Η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας προσφέρει περισσότερες νέες ευκαιρίες στις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Ρωσία με σκοπό να εργαστούν από κοινού για την περιφερειακή σταθερότητα. Ορισμένοι πιστεύουν ότι η στρατηγική που χρησιμοποιείται για τη σταθεροποίηση της Κεντρικής Ασίας θα μπορούσε να αποδώσει και στα Βαλκάνια.
γ. Η ΕΕ, με σαφήνεια και ξεκάθαρο τρόπο οφείλει να λάβει θέση ότι είναι υπέρ της περιφερειακής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με την Κίνα.
δ. Η ΕΕ επιβάλλεται να δραστηριοποιηθεί επιδιώκοντας να αξιολογήσει την είσοδο της Κίνας στα Βαλκάνια και να επαναπροσδιορίσει το στρατηγικό της συμφέρον, σε περίπτωση που κρίνει ότι το OBOR(One Belt and One Road) μπορεί να βοηθήσει την περιοχή να αναπτυχθεί με βιώσιμο τρόπο.
ε. Η Κίνα και ΗΠΑ, για δικούς τους διαφορετικούς λόγους , επιθυμούν συνεργασία με τις χώρες των Βαλκανίων. Η Κίνα με σκοπό να εισέλθει στην αγορά της Ευρώπης και οι ΗΠΑ να εμποδίσουν τη ρωσική επέκταση στην περιοχή.
στ. Η Ελλάδα από την ιδιωτικοποίηση στο λιμάνι του Πειραιά θα πρέπει να αποκομίσει τα περισσότερα δυνατά οφέλη διευρύνοντας τον κύκλο εργασιών του λιμένα σε τμήματα όπως (ναυπηγοεπισκευή, κρουαζιέρα, logistics, σιδηροδρομικές μεταφορές).
Η ανάπτυξη του λιμένα, εκτιμάται ότι θα έχει πολλαπλές θετικές επιδράσεις στην εγχώρια οικονομία και στην κοινωνία, μέσω των άμεσων επενδυτικών επιδράσεων και των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, που θα αναπτυχθούν.
Υπτγος ε.α Δεληγιάννης Κων/νος
Πρώην Επιτελής ΝΑΤΟ στο CC-LAND
Μαδρίτη και Αντιπρόσωπος στην
CEPC( Civil Emergency Planning Committee )
Και ερευνητικών προγραμμάτων (ΙDIRA-Ιinteroperability of Data and Procedures in Large Scale Multinational Disaster Response Actions ) στην ΕΕ.
