Λίγες μέρες μετά την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μετά από χρόνια ουδετερότητας, ο πρωθυπουργός της χώρας λαμβάνοντας υπόψη και τις πρόσφατες απειλητικές προειδοποιήσεις της Ρωσίας, δήλωσε ότι, θα ενισχύσει την άμυνα στο κρίσιμο νησί Γκότλαντ, στη Βαλτική Θάλασσα. Το νησί είχε καταληφθεί από τους Ρώσους, το 1808, κατά τη διάρκεια του διετούς Ρώσσο-σουηδικού πολέμου και είχε παίξει καταλυτικό ρόλο στη κυριαρχία της Βαλτικής.
Σύμφωνα με το Guardian, «Μετά από δύο αιώνες ειρήνης και ένα ξεπούλημα των δημόσιων υποδομών, η χώρα δεν ήταν ποτέ τόσο ευάλωτη σε εχθρικές ενέργειες». Κάποιες επισημάνσεις του σχετικού άρθρου, αγγίζουν και δικές μας λανθασμένες ενέργειες.
Την πανηγυρική προσχώρησή της στο NATO, σκίασε η ωμή προειδοποίηση από τον υπουργό πολιτικής άμυνας, ότι «θα μπορούσε να γίνει πόλεμος». Ακολούθησε ο επικεφαλής της άμυνας της Σουηδίας, λέγοντας ότι ο σουηδικός πληθυσμός πρέπει να «προετοιμαστεί ψυχολογικά» για το ενδεχόμενο πολέμου.
Η Βαλτική Θάλασσα έχει αναδειχθεί σε σημαντικό σημείο ανάφλεξης, ειδικά από τότε που η δυτική συμμαχία υπό τις ΗΠΑ άρχισε να την περιγράφει ως «λίμνη του ΝΑΤΟ», υποδηλώνοντας τη στρατηγική ενότητα της περιοχής.
Το νησί Γκότλαντ, όπου ζουν περίπου 60.000 άνθρωποι, βρίσκεται 150 μίλια από τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ (Ν-ΝΔ Λιθουανίας) και περίπου 50 μίλια από τη σουηδική ακτή. Το νησί αναφέρεται ως «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» και κατέχει μια κρίσιμη στρατηγική θέση στη Βαλτική Θάλασσα.
Βρίσκεται μεταξύ Σουηδίας και Λετονίας, έχει αναφερθεί συχνά από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ως πιθανός στόχος σε περίπτωση που η Ρωσία εισβάλει ποτέ στις δημοκρατίες της Βαλτικής.
Η Σουηδία δήλωσε ότι ενίσχυε τη στρατιωτική της παρουσία στο νησί τον Ιανουάριο του 2022, πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Μόλις ένα μήνα μετά την εισβολή, η σουηδική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι είχε διαθέσει σημαντικά ποσά, για να οχυρώσει τις στρατιωτικές της εγκαταστάσεις στο νησί.
Με μόνο 370 στρατιώτες, η Σουηδία επανίδρυσε ένα σύνταγμα στο Γκότλαντ το 2018, απέχοντας πολύ από τους 25.000 στρατιώτες και τα τέσσερα συντάγματα στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Η κυριαρχία του ΝΑΤΟ στο Γκότλαντ κάνει την άμυνα των τριών χωρών της Βαλτικής πολύ πιο εύκολη. Το νησί λειτουργεί ως ένα πρόσθετο μέσο οχύρωσης της περιοχής, πάνω από την τρέχουσα χερσαία οδό από την Πολωνία μέσω του περιορισμένου διαδρόμου Suwałki, ενός αδύναμου σημείου στα σύνορα Πολωνίας και Λευκορωσίας, Α-ΝΑ του ρωσικού θύλακα του Καλίνινγκραντ.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όταν η συνεργασία και η ειρήνη επικράτησε σε όλη την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, το Γκότλαντ αποστρατικοποιήθηκε το 2005 (ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΝΗΣΙΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ). Ωστόσο, η αποστρατικοποίηση του νησιού, αποτέλεσε κίνδυνο για την ασφάλεια της περιοχής και της Σουηδίας, μόλις η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014 και φάνηκε η επιθετική διάθεσή της.
Το 2016, ο σουηδικός στρατός επέλεξε να τοποθετήσει μόνιμα στρατεύματα πίσω στο νησί. Το 2018 σχηματίστηκε ένα νέο σύνταγμα με 400 συνεχώς σταθμευμένους στρατιώτες, ένα αμφίβιο τάγμα της Εσωτερικής Φρουράς και ένα μηχανοποιημένο τάγμα εξοπλισμένο με άρματα μάχης Leopard 2 και τεθωρακισμένα οχήματα CV90. Τα συστήματα αεράμυνας ενεργοποιήθηκαν ξανά το 2021.
Η διατήρηση του νησιού στα Σουηδικά χέρια είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της ηπειρωτικής χώρας, καθώς και για τη διασφάλιση ότι το νησί δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από έναν πιθανό κατακτητή για να εκβιάσει παραχωρήσεις από τη Σουηδία. (παρατηρούμε αναλογίες με τα Ελληνικά νησιά του Αιγαίου).
Επίσης είναι απαραίτητη για να επιτραπεί στο ΝΑΤΟ, η ανεμπόδιστη πρόσβαση στην Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία με ενισχύσεις μέσω της Βαλτικής. Εάν η Μόσχα έπαιρνε τον έλεγχο του νησιού, η Βαλτική Θάλασσα θα μεταμορφωνόταν σε ρωσική ενδοχώρα, περιορίζοντας σοβαρά τις εναέριες και θαλάσσιες δραστηριότητες των άλλων παράκτιων χωρών της περιοχής. Ως αποτέλεσμα, τα κράτη της Βαλτικής θα μπορούσαν να αποκοπούν και να καταστούν εύκολη λεία.
Όπως αναφέρει σε σχετική ανάλυσή της , η συντακτική ομάδα του Bloomberg Opinion, «οι προσπάθειες του Πούτιν να σπείρει αστάθεια, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, ήταν σταθερές τα τελευταία χρόνια. Η εκστρατεία της Ρωσίας για “υβριδικό πόλεμο” κατά των χωρών της Βαλτικής έχει περιλάβει επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, ενεργειακό εξαναγκασμό, παραπληροφόρηση, εργαλειοποίηση πληθυσμών ρωσικής μειονότητας και ύποπτες δολιοφθορές υποθαλάσσιων υποδομών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε μια πρόσφατη πρόκληση, το Κρεμλίνο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για την πρωθυπουργό της Εσθονίας Κάγια Κάλλας, σε μια έκφραση αποδοκιμασίας για την αφαίρεση μνημείων της σοβιετικής εποχής στη χώρα της».
«Ιστορικά, οι ενέργειες της Μόσχας στη Βαλτική έχουν υποδείξει ξεκάθαρα ευρύτερες στρατηγικές φιλοδοξίες. Εάν αυτό ισχύει αυτή τη φορά, το ΝΑΤΟ δεν είναι πλήρως προετοιμασμένο. Η στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή, οι άμυνες στον κυβερνοχώρο και οι δραστηριότητες για την προστασία των κρίσιμων υποδομών της Βαλτικής Θάλασσας θα πρέπει να ενισχυθούν ώστε να αντικατοπτρίζουν την αυξημένη απειλή και να απορρίπτουν την ανάμειξη της Ρωσίας στις υποθέσεις των κρατών της Βαλτικής.»
Απόστολος Τσιμογιάννης
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι Υποστράτηγος (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
