Η ηγεσία των ΗΠΑ στον Ειρηνικό βρίσκεται σε κίνδυνο, αναφέρει σε σχετική ανάλυσή του, το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS).
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν μια χώρα του Ειρηνικού πριν από περισσότερα από 100 χρόνια, αποκτώντας στρατηγικές θέσεις στη Χαβάη, τις Φιλιππίνες, τη Σαμόα, το Γκουάμ, το Μιντγουέη και το νησί Γουέηκ, με τρόπο σχεδόν απρόβλεπτο και ίσως μη αναμενόμενο για τις τότε ναυτικές δυνάμεις της περιοχής (Ιαπωνία). Σήμερα, η ίδια διαδικασία μπορεί απλώς να συμβαίνει αντίστροφα. Σε μια κρίση πολιτικής απουσίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στα πρόθυρα να εγκαταλείψουν ένα σημαντικό κομμάτι της γεωπολιτικής σκακιέρας που ήταν το θεμέλιο της ηγεσίας των ΗΠΑ στον Ειρηνικό για δεκαετίες.
Όπως επίσης αναφέρει ο Δρ. Θεόδωρος Κάρασικ, ανώτερος σύμβουλος της Gulf State Analytics στην Ουάσιγκτον, στο ασιατικό θέατρο, οι ΗΠΑ και η Κίνα συνεχίζουν να ανταγωνίζονται για επιρροή και να προβάλλουν δύναμη σε αυτά τα νησιά και τις νησιωτικές αλυσίδες, που περιβάλλονται από τεράστιες εκτάσεις νερού.
Η έννοια της «στρατηγικής αλυσίδας νησιών» δεν είναι κάτι καινούργιο. Αναπτύχθηκε από τα μαθήματα που αντλήθηκαν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Πόλεμο της Κορέας στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Αμερικανοί αξιωματούχοι ασφαλείας σχεδίασαν μια ιδέα πέντε αλυσίδων για τα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού, χρησιμοποιώντας τη γεωγραφία ως εργαλείο. Οι αλυσίδες των νησιών εκτείνονται από βορρά προς νότο, με τις τρεις πρώτες να σχετίζονται κυρίως με την Ταιβάν και τις Φιλιππίνες, αλλά και τη Χαβάη. Η τέταρτη και η πέμπτη, επικεντρώνονται περισσότερο στις νησιωτικές αλυσίδες που αμφισβητούνται σήμερα, ειδικά εκείνες που βρίσκονται βαθύτερα στην περιοχή Ινδό-Ειρηνικού.
Εικόνα 1 Οι 5 αλυσίδες/γραμμές αμύνης
Τα συμφέροντα της Κίνας στον Ειρηνικό Ωκεανό έχουν επεκταθεί πολύ, προκαλώντας αντίδραση από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας και της Ιαπωνίας.
Η ισχύς των ΗΠΑ στον Ειρηνικό συγκεντρώνεται γύρω από μερικές μεγάλες βάσεις, συμπεριλαμβανομένης της αεροπορικής βάσης Andersen στο Γκουάμ και της αεροπορικής βάσης Kadena στο ιαπωνικό νησί της Οκινάουα. Αλλά εάν συγκεντρωθεί πάρα πολλή αμερικανική αεροπορική δύναμη εκεί, οι πυραυλικές επιθέσεις σε αυτές τις βάσεις θα μπορούσαν ενδεχομένως να ακρωτηριάσουν την ικανότητα των ΗΠΑ να αντεπιτεθούν σε έναν αντίπαλο, λόγω μαζικών πληγμάτων.
Το Πεκίνο επιδιώκει να αμφισβητήσει την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους και εταίρους της στον Ειρηνικό, αξιοποιώντας τις αυξανόμενες δυνατότητές του για να εξαναγκάσει τους γείτονές του, να συμβιβαστούν. Το 2019, για παράδειγμα, πέτυχε το νησιωτικό έθνος του Κιριμπάτι να ακυρώσει τη διπλωματική αναγνώριση της Ταιβάν. Επίσης, ίδρυσε ένα κέντρο δεδομένων της Huawei στην Παπούα Νέα Γουινέα ως έναν τρόπο να στρέψει την αγορά τηλεπικοινωνιών και δεδομένων εκεί.
Η Κίνα συμμετέχει επίσης σε έργα με την αστυνομία στα Φίτζι και έχει δημιουργήσει ερευνητικά κέντρα σε πολλά μέρη, συμπεριλαμβανομένων των Νήσων Σολομώντα. Στη Σαμόα, η Κίνα άνοιξε ένα σχολείο ξένων γλωσσών του Ινστιτούτου Κομφούκιου, το οποίο η Ουάσιγκτον θεωρεί ως μέτωπο για τη διάδοση της κινεζικής επιρροής.
Αν οι Νήσοι του Σολομώντα, αποσταθεροποιηθούν, οι δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού είναι πολύ πιθανές, κάτι που θα αμφισβητούσε τα συμφέροντα τόσο των νησιών όσο και των ΗΠΑ.
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την Κίνα, οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να επικεντρωθούν στα αεροδρόμια των νησιών του Ειρηνικού. Για παράδειγμα, το Τινιάν είναι μέρος των Βορείων Μαριανών Νήσων, 6.000 χλμ. δυτικά της Χαβάης. Μόνο περίπου 3.000 άνθρωποι ζουν στο νησί των 101 τετραγωνικών χιλιομέτρων, αλλά έχει πολλά αεροδρόμια που εξυπηρετούν διάφορους τύπους αεροσκαφών.
Στρατηγικά, το Τινιάν και τα κοντινά νησιά Σαϊπάν και Γκουάμ χρησίμευσαν κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ, ως βάσεις για τους στόλους των βομβαρδιστικών B-29.
Εικόνα 2 USGS /Νησιά Ειρηνικού
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν σε συμφωνίες γνωστές ως Compacts of Free Association (COFA) με τα κυρίαρχα κράτη της Δημοκρατίας του Παλάου, της Δημοκρατίας των Νήσων Μάρσαλ και των Ομόσπονδων Πολιτειών της Μικρονησίας. Αυτές οι σχέσεις τους παρείχαν αποκλειστική στρατιωτική πρόσβαση σε αντάλλαγμα για οικονομική βοήθεια και πρόσβαση σε ορισμένα ομοσπονδιακά προγράμματα και υπηρεσίες. Αυτές έληξαν το οικονομικό έτος 2023 για δύο από τις χώρες και θα λήξουν στο τέλος του 2024 για την τρίτη και η περαιτέρω χρηματοδότησή τους δεν έχουν ακόμα «κλειδώσει».
Αυτές οι συμφωνίες αποτελούν το θεμέλιο της ιστορικής σχέσης των ΗΠΑ με την ευρύτερη περιοχή του Ειρηνικού και επιτρέπουν τη μονομερή αμυντική πρόσβαση των ΗΠΑ από τις Φιλιππίνες έως τη Χαβάη. Η αδυναμία των Ηνωμένων Πολιτειών να χρηματοδοτήσουν την COFA τροφοδοτεί άμεσα το Κινεζικό αφήγημα, που παρουσιάζει τις ΗΠΑ ως αναξιόπιστο εταίρο και μια υπερδύναμη σε παρακμή.
Καθώς η κλιματική αλλαγή συνεχίζει να καταστρέφει την περιοχή, προκαλώντας μαζικές πλημμύρες, ζημιές από καταιγίδες και άνοδο της στάθμης της θάλασσας και ο Covid-19 προκάλεσε όλεθρο σε οικονομίες που βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, η επακόλουθη οικονομική επιβράδυνση έχει επηρεάσει κάθε κρίσιμο τομέα.
Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός με την Κίνα είναι μια διαρκής πρόκληση και οι ΗΠΑ οφείλουν να διατηρήσουν την αξιοπιστία τους, ως προς τους συμμάχους τους. Οι ηγέτες του Ειρηνικού δεν αγνοούν τις παγίδες που ενυπάρχουν στις κινεζικές συναλλαγές, αλλά για τις κυβερνήσεις που επιδιώκουν να ανταποκριθούν στις πιεστικές ανάγκες των πολιτών τους, είναι αναγκαίο κακό η λήψη άμεσων και ρεαλιστικών αποφάσεων, εάν καθυστερήσει κι’ άλλο η αμερικανική βοήθεια.
Η Κίνα ήδη ξεδιπλώνει τη στρατηγική της επέκταση με το δόγμα του «Γαλάζιου δράκου» (αυτό αντιγράφει και η Τουρκία με τη γαλάζια πατρίδα, αν και τα μεγέθη είναι διαφορετικά). Μικρά σταδιακά βήματα, που ο μικρότερος αντίπαλος μπορεί να ανεχθεί για να αποφύγει τη στρατιωτική ρήξη.
Του Απόστολου Τσιμογιάννη
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι Υπτγος (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
