Σε παλαιότερο άρθρο είχαμε αναλύσει τη στρατηγική σημασία των στενών GIUK (Greenland, Island, United Kingdom) που θεωρούνται ως σημείο ασφυξίας (choke point) στο Βόρειο Ατλαντικό, σχηματίζοντας ένα σημείο φραγής για τις εχθρικές ναυτικές δυνάμεις, που εξέρχονται της Αρκτικής, από το λεγόμενο «Βόρειο πέρασμα» (NSR).
Καθώς η Ρωσία ενισχύει τις προσπάθειές της για την εξασφάλιση και την αξιοποίηση της Αρκτικής, τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να μην επιτρέψουν στην Ρωσία και την Κίνα να χρησιμοποιήσουν τη βόρεια διαδρομή.
Για τη Ρωσία, αυτή η διαδρομή έχει μεγάλη σημασία για την άμυνα, επειδή της παρέχει πρόσβαση σε όλους τους ωκεανούς του πλανήτη. Έτσι ακυρώνεται ο στρατηγικός αποκλεισμός της και η υποχρεωτική διέλευση του στόλου της μέσω του Βοσπόρου και των στενών των Δαρδανελίων.
To 2022, παραδόθηκε στην κρατική εταιρεία ατομικής ενέργειας Rosatom για εκμετάλλευση, το πρώτο πυρηνικό παγοθραυστικό της Ρωσίας, ενώ άλλα τρία είναι υπό ναυπήγηση. Τα πυρηνικά παγοθραυστικά είναι μέχρι σήμερα τα πιο ισχυρά και τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Η χρήση πυρηνικής ενέργειας τους εξασφαλίζει τεράστιες δυνατότητες παγόθραυσης, για μεγάλο χρονικό διάστημα και χωρίς ανεφοδιασμό, μιας και χρειάζεται μόλις 1 λίβρα ουρανίου.
Εκτός των άλλων, αυτά μπορούν να ανοίξουν μια διαδρομή για πολεμικά πλοία, διευκολύνοντας το ρωσικό ναυτικό στόλο, η έξοδος όμως του οποίου ελέγχεται από τα στενά GIUK.

Όπως αναφέρει σε εκτενή ανάλυσή του, ο Shane Ward το περασμένο Σεπτέμβριο, στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS), το παγκόσμιο στρατηγικό περιβάλλον είναι ώριμο για έναν μεγάλο ανταγωνισμό ισχύος που βασίζεται στην τεχνολογία για άλλη μια φορά.
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η ανάπτυξη νέων φορέων μεταφοράς πυρηνικών όπλων, σε συνδυασμό με το διευρυνόμενο πυρηνικό οπλοστάσιο και τις δυνατότητες της Κίνας, σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επαναξιολογήσουν τις ικανότητές και τη στάση τους σε περισσότερα θέατρα ταυτόχρονα σε σχέση με το παρελθόν.
Μεταξύ αυτών, οι αμφισβητούμενοι θαλάσσιοι χώροι θα μπορούσαν να είναι οι πιο κομβικοί, λειτουργώντας ως σημεία ασφυξίας για στρατιωτική κίνηση, εμπόριο και άρνηση πρόσβασης/περιοχής Anti-Access/Area Denial (A2/AD). Η αλλαγή της τεχνολογίας και οι αυξημένες εντάσεις μεγάλης ισχύος καθιστούν τον έλεγχο στρατηγικών θαλάσσιων χώρων, όπως το χάσμα Γροιλανδίας-Ισλανδίας-ΗΒ (GIUK) πιο σημαντικό και πιο απαιτητικό από ποτέ.
Με την εμβάθυνση της δημιουργίας μιας ποικιλόμορφης ζώνης A2/AD που συντονίζεται από το ΝΑΤΟ γύρω και βόρεια του χάσματος GIUK, οι σύμμαχοι μπορούν να προλάβουν τον εκσυγχρονισμό του Βόρειου Στόλου της Ρωσίας, ενώ είναι σχετικά απασχολημένη στην Ουκρανία. Oι αυξανόμενες κινεζικές φιλοδοξίες στην Αρκτική και το Βόρειο πέρασμα δημιουργούν ένα πρόσθετο επίπεδο σημασίας για τη προώθηση τέτοιων επιχειρήσεων.
Το GIUK Gap κατηγοριοποιείται ως στρατηγικός δρόμος διέλευσης και όχι ως κλασικό και πιο περιοριστικό ναυτικό σημείο πνιγμού, όπως τα στενά του Γιβραλτάρ, του Ορμούζ και της Μάλακκα.
Κλείνοντας επισημαίνεται, πέραν των παραπάνω, ότι, το λιώσιμο των πάγων έχει επιτρέψει τη πρόσβαση σε υδρογονάνθρακες, ουράνιο και σπάνιες γαίες. Η τοπική κυβέρνηση με τη συγκατάθεση της Δανίας στην οποία ανήκει έχει εγκρίνει από το 2013, σχετικές άδειες σε Κινεζικές εταιρίες και αυτό είναι ένας επιπλέον πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Όπως αναφέρει ο Δ. Απόκης, δημοσιογράφος και διεθνολόγος, η επιθετική πολιτική της δεύτερης θητείας του Τράμπ εκτιμάται ότι θα εξελιχθεί τα δύο πρώτα χρόνια και θα επιδιωχθεί η προσάρτηση της Γροιλανδίας, μάλλον με της πρόκληση δημοψηφίσματος μεταξύ των 57.000 κατοίκων της αυτόνομης χώρας.
Του Απόστολου Τσιμογιάννη
Υποστράτηγος ε.α, με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.