Θα αναρωτηθεί κάποιος, τι σχέση μπορεί να έχει η Ιαπωνία, της Άπω Ανατολής, με την Ελλάδα της Μεσογείου
Κατ’ αρχάς, να υπενθυμίσουμε ότι η Ιαπωνία υπέγραψε τη συνθήκη των Σεβρών το 1920, για να διατηρήσει τη θέση της ανάμεσα στις πέντε Μεγάλες Δυνάμεις, αποκτώντας δικαιώματα στην επιτροπή των στενών ( λόγω πολεμικών αναμετρήσεων με τη Ρωσία). Στη συνέχεια, συμμετείχε και στη συνθήκη της Λωζάννης.
Το 2019 γιορτάστηκε η 120ή επέτειος των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών. Την 1η Ιουνίου 1899 στην Αθήνα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών κ. Ρωμανός και ο πληρεξούσιος υπουργός της πρεσβείας της Ιαπωνίας κ. Μακίνο υπέγραψαν τη συνθήκη φιλίας, εμπορίου και ναυτιλίας και έτσι ξεκίνησαν οι διμερείς σχέσεις μας.
Πρόσφατα σε άρθρο του στο «The Diplomat», o Γιώργος Ζαχαρίας, πτυχιούχος του ΑΠΘ και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη Διεθνή Ασφάλεια, διερεύνησε εκτενώς τις ναυτικές διαφορές με την Ιαπωνία. Αναφέρει μεταξύ άλλων, τα παρακάτω :
Τον Μάρτιο του 2022, συνδιοργανώθηκε από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και την Ιαπωνική Πρεσβεία στην Ελλάδα, ένα εργαστήριο, με θέμα την «Εγκατάσταση Ελεύθερης και Ανοιχτής Ναυτιλιακής Τάξης». Φαίνεται ότι Αθήνα και Τόκιο βρίσκουν όλο και περισσότερο κοινό έδαφος.
Η διαμάχη για τις ΑΟΖ, είναι περίπλοκη και οι αντιλήψεις από κάθε πλευρά διαφορετικές. Το κύριο ζήτημα τις τελευταίες δεκαετίες είναι οι πιθανοί υποθαλάσσιοι πόροι της θαλάσσιας περιοχής και ο έλεγχος των υδάτων και του βυθού.
Στη σινο-ιαπωνική διαμάχη για τα νησιά Senkaku/Diaoyu, οι συνομιλίες δεν οδηγούν πουθενά και οι δύο χώρες έχουν διαφορετικές αντιλήψεις. Το αντίστοιχο της Συνθήκης της Λωζάνης είναι η Συνθήκη του Shimonoseki, με διαφορετικές ερμηνείες από τα εμπλεκόμενα μέρη.
Συχνές είναι οι συγκρούσεις στα επίμαχα ύδατα, ιδίως από το 2010, με τελευταία αξιοσημείωτη, κατά σύμπτωση το 2020, (κρίση στο Αιγαίο, με την έξοδο του Oruc Reis), μεταξύ ενός ιαπωνικού πολεμικού πλοίου και ενός κινεζικού αλιευτικού σκάφους, με το ιαπωνικό σκάφος να δέχεται ζημιές.
Φυσικά, το κύριο ζήτημα αφορά την ιδιοκτησία των νησιών και την επακόλουθη οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, που με τη σειρά της θα επηρεάσει την εκμετάλλευση των πιθανών φυσικών πόρων στον βυθό της θάλασσας.
Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ιαπωνία βρήκε έναν πιθανό σύμμαχο στην Ελλάδα και το αντίστροφο. Οι δύο χώρες είναι ναυτιλιακά έθνη και βρίσκονται στις τρεις πρώτες πλοιοκτήτριες χώρες παγκοσμίως. Επίσης και οι δύο χώρες, αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές και διλήμματα ασφαλείας στις γειτονιές τους, καθώς αισθάνονται ότι απειλείται η εδαφική τους κυριαρχία και τάσσονται με το διεθνές δίκαιο προκειμένου να βρουν λύσεις.
Για το σκοπό αυτό η Ιαπωνία έχει αρχίσει τη ναυπήγηση στόλου 22 υπερσύγχρονων και βαριά εξοπλισμένων φρεγατών κλάσεως Mogami FFM-5.
Όπως εκφράστηκε από την ιαπωνική πλευρά, στο εργαστήριο που συνδιοργανώθηκε με το ΠΑΝΤΕΙΟ, η μελλοντική συνεργασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει συνομιλίες προσωπικού μεταξύ ναυτικού και ακτοφυλακής, ανταλλαγές σχετικά με την ευαισθητοποίηση στον θαλάσσιο τομέα, τις βέλτιστες πρακτικές στη θάλασσα και το πιο σημαντικό, μια διμερή συμμετοχή σε περιφερειακές ασκήσεις και εκπαίδευση στον Ειρηνικό και τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Στόχος της κυβέρνησης Άμπε μεταξύ άλλων, είναι η ενίσχυση της διμερούς σχέσης ΕΕ-Ιαπωνίας, μέσω της Ελλάδας.
Στην πολιτική ασφάλειας και άμυνας, η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει χρήσιμα διδάγματα για τον τρόπο αντιμετώπισης των θαλάσσιων διαφορών και τον τρόπο ενίσχυσης της αποτρεπτικής τακτικής.
Όσον αφορά στις ιαπωνικές φρεγάτες, με ανάλογο εξοπλισμό, με σόναρ Γαλλικό, με δυνατότητα μεταφοράς μη επανδρωμένου υποβρυχίου (έρευνα για νάρκες), με πλήρωμα 90 έναντι 120 των αντίστοιχων Belhara (αντιμετωπίζουν πρόβλημα στελέχωσης λόγω γήρανσης πληθυσμού/δημογραφικό) και κόστος 350 έναντι 750 εκατ € (με επιφύλαξη για όρους συμφωνίας, ναυπήγηση, χρόνους παράδοσης, συμμαχικές δεσμεύσεις ), αναρωτιέμαι αν το ΓΕΝ, αξιολόγησε τις δυνατότητές τους.
Σε τακτικούς όρους, η εμπλοκή σε στρατιωτικές και ιδιαίτερα ναυτικές ασκήσεις θα πρέπει να γίνει ο κανόνας, αξιοποιώντας την ιαπωνική στρατιωτική τεχνολογία, την εμπειρία και την ειδική σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον, άλλωστε, είναι πάροχος ασφάλειας και για τις δύο χώρες, μέσω ΝΑΤΟ και QUAD, αλλά και μέσω διμερών συμφωνιών.
Απόστολος Τσιμογιάννης
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι Υποστράτηγος (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA και εξειδικεύεται σε θέματα Ευρασίας – Ινδοειρηνικού. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
