Όπως είχαμε επισημάνει σε προηγούμενο άρθρο μας, η καταστολή των πολιτοφυλακών (Χαμάς, Χετζμπολάχ, Χούθι), του λεγόμενου «άξονα της αποτροπής – αντίστασης», θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα, καθώς έτσι θα περιοριστεί η Ιρανική μόχλευση στη περιοχή και θα διευκολυνθεί η σταθεροποίηση της .
Λίγες εβδομάδες αργότερα, επιβεβαιωνόμαστε, καθώς αποκαλύπτεται ο μύχιος φόβος της Τεχεράνης, ως συνέπεια της «απειθαρχίας» της Χαμάς ή οποία κινήθηκε με σημαντικό βαθμό αυτονομίας, προκαλώντας γενική έκπληξη.
Όπως αναφέρεται σε εκτενή ανάλυση, στο Gulf International Forum, εντυπωσιάζει η μη εμπλοκή του «Άξονα της Αντίστασης», τόσο του Ιράν όσο και των πληρεξουσίων του και η προσπάθεια να αποφύγουν την όποια άμεση συσχέτιση. (κάπως όπως ο Πέτρος που αρνήθηκε τρις το Χριστό).
Σύμφωνα επίσης με το «Responsible Statescraft» του Quincy institute, η μεγαλύτερη ανησυχία της Τεχεράνης είναι ότι η επίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει έναν περιφερειακό πόλεμο για τον οποίο, η ίδια δεν ήταν προετοιμασμένη. Το σημείο μηδέν για μια τέτοια σύγκρουση είναι το θέατρο Λιβάνου-Ισραήλ.
Οι ηγέτες της Χαμάς πίστευαν ότι η οργίλη επίθεση στο νότιο Ισραήλ θα προσκαλούσε τη Χετζμπολάχ να ξεκινήσει παρόμοιες επιδρομές, ανοίγοντας ουσιαστικά έναν πόλεμο δύο μετώπων εναντίον του Ισραήλ και δημιουργώντας χάος (Fauda) μέσα στο εβραϊκό κράτος.
Αντιθέτως, η Χαμάς φαίνεται να «προδόθηκε», αφέθηκε μόνη της, κάτι που εκτός των άλλων, εξόργισε τους Αραβικούς πληθυσμούς, απογοήτευσε και προβλημάτισε τους φανατικούς μαχητές της Χετζμπολάχ, αλλά ταυτόχρονα αποκάλυψε την επιφυλακτικότητα του Ιράν να υλοποιήσει τις απειλές του. Η προσεκτική ομιλία του Νασράλα αποκάλυψε, επίσης, τους περιορισμούς των δυνάμεων Χετζμπολάχ και τις αναστολές της σε μια ενδεχόμενη γενικευμένη σύρραξη στο Λίβανο.
Το άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου, θα έσυρε τον Λίβανο σε έναν ανεπιθύμητο και πιθανώς μακροχρόνιο πόλεμο που δεν θα μπορούσε να συντηρήσει, με συνέπεια να εξαφανιστούν πλήρως ή να περιοριστούν δραστικά οι δυνατότητες προβολής περιφερειακής ισχύος της Χετζμπολάχ και κατ’ επέκταση του Ιράν.
Αυτό σηματοδοτεί μια αξιοσημείωτη στροφή στη στάση της Τεχεράνης έναντι της Χαμάς, που ενδεχομένως θα οδηγήσει σε ρήξη μεταξύ της ομάδας και των Ιρανών υποστηρικτών της. Οι αναλυτές το χαρακτηρίζουν ως «Κάταγμα στον Άξονα της Αντίστασης».
Το τελευταίο πράγμα που θέλει η Τεχεράνη είναι η αποδυνάμωση του «άξονα αντίστασης» που έχει σφυρηλατήσει, λόγω μιας περιφερειακής πυρκαγιάς που δεν επιδίωκε. Ο σκοπός των συμμαχιών του Ιράν με μαχητικές ομάδες στον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη δεν είναι η εξάλειψη του Ισραήλ, αλλά η επιβίωση του καθεστώτος.
Το Ιράν έχει αναπτύξει μια στρατηγική «προωθημένης άμυνας» μέσω συμμαχιών με ένοπλες μη κρατικές ομάδες που έχουν ως πρωταρχική αποστολή, να αποτρέψουν τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ από το να επιτεθούν στο Ιράν. Έτσι έχει μεν τη δυνατότητα εύλογης άρνησης των ενεργειών τους, ταυτόχρονα όμως δημιουργείται κίνδυνος σπειροειδούς κλιμάκωσης και πιθανής ανατροπής του σχεδιασμού, σε περίπτωση «απειθαρχίας» όσον αφορά στο τρόπο και στο εύρος δράσης.
Όπως προείπαμε, ο πιο σημαντικός ρόλος της Χετζμπολάχ για την Τεχεράνη είναι να αποτρέψει μια ισραηλινή επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Έτσι, της παρείχε περίπου 100.000 ρουκέτες, ενώ οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης βοήθησαν να μετατραπεί ο στρατός της Χετζμπολάχ, ο οποίος περιλαμβάνει περίπου 22.000 μαχητές και ισοδύναμο αριθμό εφέδρων, σε μια ισχυρή μαχητική δύναμη.
Παρά την ύπαρξη του αντιπυραυλικού συστήματος «Iron Dome», η εκτόξευση πολλαπλών ρουκετών, θα μπορούσε να χτυπήσει όλες τις κύριες πόλεις του Ισραήλ και να προκαλέσει τεράστιες ζημιές σε διυλιστήρια, μονάδες αφαλάτωσης νερού και βιομηχανικές υποδομές.
Όμως, επειδή το Ισραήλ είναι ικανό να επιφέρει σοβαρά πλήγματα μεγάλου κόστους στον Λίβανο, το απόλυτο εμπόδιο σε έναν πλήρη πόλεμο Χετζμπολάχ-Ισραήλ είναι η πραγματική προοπτική της «Αμοιβαίας εξασφαλισμένης καταστροφής» ή MAC, και για τις δύο χώρες. Συνεπώς ο ρόλος της Χετζμπολάχ στον άξονα της αντίστασης είναι να διατηρήσει την αποτρεπτική της ικανότητα (και του Ιράν) και να διασώσει τις δυνάμεις της, αποφεύγοντας έναν πλήρη πόλεμο με το Ισραήλ.
Όσο για τη Χαμάς, ενώ δεν έχει λάβει το είδος του προηγμένου οπλισμού που έχει δώσει το Ιράν στη Χετζμπολάχ, χρησιμοποίησε τους πυραύλους, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, την εκπαίδευση και τη χρηματοδότηση του Ιράν για να προκαλέσει πόνο, αλλά χωρίς να αποτελεί υπαρξιακή απειλή.
Σε κάθε περίπτωση, το Ιράν, έχει κερδίσει πολλά από τη σύγκρουση, η οποία έχει εκθέσει την ευπάθεια του Ισραήλ και πυροδότησε μια κρίση που έχει επικεντρώσει την προσοχή του κόσμου ακριβώς στη λωρίδα της Γάζας.
Η Τεχεράνη έχει επίσης εκδικηθεί με επιτυχία για τις ισραηλινές επιχειρήσεις εντός του Ιράν και επιβεβαίωσε το καθεστώς της, ως περιφερειακής δύναμης.
Επανερχόμενοι στη αρχική σκέψη, η «Θύελλα του Τζαμιού Αλ ‘Ακσα», της 7ης Οκτωβρίου περιέπλεξε την αμυντική στρατηγική του Ιράν:
Πρώτον, επιβεβαίωσε το φόβο, ότι ένας ή περισσότεροι από τους συμμάχους του θα μπορούσαν να γίνουν απείθαρχοι.
Δεύτερον, η σφαγή 1200 Ισραηλινών και ξένων υπηκόων από τη Χαμάς και η σύλληψη τουλάχιστον 240 ομήρων έχει κινητοποιήσει πολλούς Ισραηλινούς, δίνοντας το αναγκαίο πρόσχημα, για ένα «πόλεμο ύπαρξης» που η ισλαμιστική οργάνωση δεν έχει δει ποτέ.
Οι ηγέτες της Χαμάς ήλπιζαν ότι η επίθεσή τους θα ταρακουνούσε ολόκληρη την περιοχή, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε την απορρόφηση ενός τρομερού στρατιωτικού χτυπήματος, εκ μέρους του Ισραήλ και τη θυσία χιλιάδων αμάχων. Αλλά η προοπτική ενός ευρύτερου πολέμου που θα μπορούσε να κάψει τα δικά του περιφερειακά πλεονεκτήματα δεν ήταν κάτι που επεδίωκε το Ιράν.
Αυτή η κατάσταση και ο φόβος πιθανής γενίκευσης, έχει δημιουργήσει σοβαρά διλήμματα στο Ιράν και τη Χετζμπολάχ.
Αφενός μεν θέλουν να υποστηρίξουν, έστω χλιαρά, τη Χαμάς και να διατηρήσουν τη πίεση στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ, αφετέρου δε η κλιμάκωση των αντιποίνων από τη κυβέρνηση Νετανιάχου, αυξάνει κατακόρυφα το κίνδυνο ανάφλεξης, καθώς μπορεί το Ισραήλ να θεωρήσει κατάλληλη τη στιγμή να ξεκαθαρίσει και με τη Χετζμπολάχ, κάτι που έχει αρχίσει να διαφαίνεται. Άλλωστε ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει σοβαρές κατηγορίες και εκτιμά ότι η εκτράχυνση των εξελίξεων τον βοηθά να ξεφύγει.
Η τελευταία ενέργεια του Ισραήλ, που αφορά στη θανάτωση υψηλόβαθμου Ιρανού στρατιωτικού, επιφορτισμένου με την επιμελητεία των πολιτοφυλακών στη Συρία, αποτελεί ευθεία πρόκληση στο Ιράν ! Εκτιμώ όμως ότι δεν θα παίξει το παιχνίδι του Νετανιάχου και θα κινηθεί με βάση τα στρατηγικά συμφέροντα του, όπως προαναφέραμε και όχι τη τρέχουσα τακτική κατάσταση.
Έτσι λοιπόν οι ηγέτες του Ιράν πρέπει να βρουν έναν τρόπο να προχωρήσουν προς τα εμπρός, ώστε να εξασφαλίσουν ότι οι περιφερειακοί σύμμαχοί τους μπορούν να επιβιώσουν και να συνεχίσουν να λειτουργούν αποτρεπτικά. Για το σκοπό αυτό, καταφεύγουν στη γνωστή τους προσέγγιση με το καρότο και το ραβδί.
Το ραβδί χειρίζονται οι σύμμαχοι της Τεχεράνης στην Υεμένη και ιδιαίτερα στο Ιράκ, που ενεργούν πυραυλικές επιθέσεις κατά των αμερικανικών δυνάμεων, με σκοπό να στείλουν το μήνυμα ότι οι δυνάμεις των ΗΠΑ θα υποστούν κόστος εάν η Ουάσιγκτον δεν πιέσει για επίσημη κατάπαυση του πυρός. Το κόστος αυτό μπορεί να διαχυθεί και σε παγκόσμιο επίπεδο, αν συνεχιστούν οι επιθέσεις των Χούτι.
Όσον αφορά το καρότο, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, στις αρχές Νοεμβρίου, με το Κατάρ και τη Χαμάς, ο Ιρανός ΥΠΕΞ Αμπντολαχιάν παρουσίασε τα περιγράμματα μιας συμφωνίας, δείχνοντας συγκαταβατική και συνεργατική διάθεση, ρίχνοντας το βάρος της ευθύνης αποκλιμάκωσης στις ΗΠΑ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Εν κατακλείδι, στη Δυτική Ασία, όπως την ονομάζουν οι Ινδοί και όχι Μέση Ανατολή, συγκλίνουν όλοι οι άξονες αντιπαρατιθέμενων συμφερόντων, που χαρακτηρίζονται από ιστορικό και γεωγραφικό βάθος.
Το Ιράν χρησιμοποιεί πολιτοφυλακές, που εξοπλίζει και υποστηρίζει οικονομικά και πολιτικά, ώστε να διαφυλάξει το καθεστώς και να δημιουργήσει ένα αποτρεπτικό μέτωπο στο δυτικό παράγοντα. Ο κίνδυνος μόνιμου κατάγματος του άξονα αντίστασης μεγαλώνει, ενώ το καθεστώς αντιμετωπίζει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα, όπως μια διογκούμενη κοινωνική αντίδραση, μετά το θάνατο μιας νέας γυναίκας, διαδηλώσεις και δεκάδες εκτελέσεις αντικαθεστωτικών, που καταδικάστηκαν σε θανατική ποινή, αλλά και σκάνδαλα διαφθοράς, όπου εμπλέκεται το σώμα φρουρών της επανάστασης.
Οι πολιτοφυλακές (proxies), αντιλαμβάνονται πλέον ότι λειτουργούν ως υποχείρια της Τεχεράνης και πέραν των δικών τους αντιλήψεων και ιδεολογίας (καταστροφή σιωνισμού) και σταδιακά αυτονομούνται ή αποφεύγουν τη κλιμάκωση, διαφυλάσσοντας τις δυνατότητές τους.
Το Ισραήλ, εργαλειοποιεί την επίθεση της Χαμάς στο μέγιστο, με κύριο στόχο τη διάλυσή της και ει δυνατόν, τον εξανδραποδισμό των Παλαιστινίων έξω από τη Γάζα, στην Αιγυπτιακή περιοχή του Σινά. Ταυτόχρονα επιδιώκει να περιστείλει τη στρατιωτική δύναμη των λοιπών πολιτοφυλακών και κατά συνέπεια τη δυνατότητα του Ιράν για μόχλευση στη περιοχή. Το οικονομικό κόστος της επιχείρησης είναι τεράστιο, ενώ το 40 %,περίπου των εμπορευμάτων, φθάνουν στο Ισραήλ μέσω Σουέζ, γεγονός που επιβαρύνει την επιβίωσή του.
Τα ΗΑΕ, σε μια όχι τόσο γνωστή αντιπαράθεση εξουσίας στον αραβικό χώρο, με τη Σαουδική Αραβία, προσεταιρίζονται το Ισραήλ, αγνοώντας τους Παλαιστίνιους, επιδιώκοντας να αναδειχθούν σε μία περιφερειακή ναυτική δύναμη ( υπόψη συνεργασία έναντι Χούτι, μυστική στρατιωτική συνεργασία με Ισραήλ).
Η Σαουδική Αραβία, ως εξέχουσα δύναμη του σουνιτισμού και προστάτης των ιερών τόπων, Μέκκα και Μεδίνα, διατηρεί μια λιγότερο τυχοδιωκτική στάση. Επιδιώκει να εξισορροπήσει τη κατάσταση στην Αραβική χερσόνησο, διαπραγματευόμενη με τους Χούθι, καθώς και με το σιϊτικό Ιράν. Διατηρεί επιφυλακτική στάση προς τις ΗΠΑ και Ισραήλ, επιδιώκοντας πρωτίστως, μια βιώσιμη λύση για το Παλαιστινιακό ζήτημα. Ταυτόχρονα σχεδιάζει το «όραμα» μετεξέλιξης της, που απαιτεί σταθερότητα στη περιοχή.
Η Τουρκία, κινείται σε ένα δευτερεύοντα ρόλο, φωνάζει και καταγγέλλει, αυτά που και η ίδια πράττει εναντίον των Κούρδων. Η προσπάθειά της να φανεί ως προστάτης των Παλαιστινίων, πέφτει στο κενό, καθώς τους υπενθυμίζει τα όσα δεινά υπέστησαν από τη Οθωμανική αυτοκρατορία, που η ίδια θέλει να επαναφέρει.
Η Ρωσία, απολαμβάνει τη φθορά των ΗΠΑ και της δύσης γενικότερα, προετοιμάζεται για μια συνθηκολόγηση της Ουκρανίας, που ξεμένει από χρήματα, μέσα και βοήθεια και αναζωογονεί τις σχέσεις της με τις χώρες της περιοχής (Ιράκ πετρέλαια, σταθεροποίηση Άσσαντ, λόγω καταστολής πολιτοφυλακών κοκ). Επίσης συνάπτει ενεργειακές συμφωνίες με μέλη του Αραβικού συνδέσμου και κερδίζει από την επιβάρυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας λόγω προβλημάτων στην Ερυθρά θάλασσα και το Σουέζ.
Η Αίγυπτος, ως αδύναμος κρίκος αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, που διογκώθηκαν από τον Ρωσοουκρανικό πόλεμο και τη παρεμπόδιση εξαγωγής σιτηρών, οι τιμές των οποίων εκτινάχθηκαν στα ύψη. Το σχέδιο του Ισραήλ για ενδεχόμενη απώθηση των Παλαιστινίων και εγκατάστασή τους στη χερσόνησο του Σινά, έχει δημιουργήσει πονοκεφάλους και έχει βάλλει σε κρίση τις πολύ καλές σχέσεις των δυο χωρών. Πιθανός επηρεασμός των τριμερών σχέσεων με Ελλάδα και Κύπρο, καθώς και το σχήμα του Eastmed Gas Forum.
Ο επανεκλεγείς πρόεδρος Σίσι έχει να αντιμετωπίσει μια μεγάλη οικονομική δυσπραγία που μπορεί να διογκωθεί, αν περιοριστούν οι διελεύσεις πλοίων από το Σουέζ (ετήσια έσοδα 9 δις$ το χρόνο, καθώς επίσης αύξηση της ανεργίας και μεγάλη φτώχια.
Οι ΗΠΑ, επανακάμπτουν αναγκαστικά στη περιοχή, για να υπερασπιστούν το βασικό σύμμαχό τους, το Ισραήλ και να το προστατέψουν από τις ακρότητές του ( Μπαϊντεν). Πιέζουν για περιορισμό της ανθρωπιστικής κρίσης, αλλά ταυτόχρονα απορρίπτουν ψήφισμα του ΟΗΕ.
Παρουσιάζονται επιφυλακτικοί, σ’ ένα δυναμικό χτύπημα στους Χούτι, καθώς φοβούνται παγκόσμιες συνέπειες (ναυτιλία, ενέργεια, οικονομία). Ούτως ή άλλως έχουν μάλλον απωλέσει την αξιοπιστία τους στη περιοχή. Ήδη Ινδία, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία, έχουν αρνηθεί να συμμετάσχουν στις επιχειρήσεις στην Ερυθρά θάλασσα, υπό τη σημαία των ΗΠΑ .
Η Κίνα, κινείται με αυτοπεποίθηση, προβάλλοντας την ήπια ισχύ της (δρόμος μεταξιού, μεσολαβητικός παράγων ειρήνευσης), προωθώντας την ειρήνευση μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν και επιδεικνύοντας τη γνωστή κινεζική σοφία και υπομονή. Ταυτόχρονα απολαμβάνει τη φθορά του αντιπάλου της, των ΗΠΑ, ενώ ωφελείται πολλαπλά από τις Ρωσικές δυσκολίες.
Η Ινδία, τηρούσε μέχρι στιγμής ισόρροπη στάση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Πρόσφατα διαφαίνεται μια αλλαγή πλεύσης, προς τα Αμερικανικά συμφέροντα και μάλλον έπαιξε ρόλο η ανακοίνωση του εμπορικού δρόμου IMEC (Ινδία – ΗΑΕ –ΣΑ – ΙΣΡΑΗΛ – ΕΕ), που θα διευκολύνει τη ροή ινδικών προϊόντων. Παρόλα αυτά αρνείται να αναγνωρίσει τη Χαμάς, ως τρομοκρατική οργάνωση.
Η Ελλάδα, ως συνήθως, ζει το μύθο της, ότι βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας και ασχολείται με την εξίσου ιστορική απόφαση για το γάμο των ομοφυλοφίλων…
Υπενθυμίζω ότι το 2024 είναι δίσεκτο και είναι η χρονιά του δράκου…
Του Απόστολου Τσιμογιάννη
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι Υποστράτηγος (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
