Ο κύριος στρατιωτικός στόχος του Ισραήλ, όπως έχει προσδιοριστεί, αφορά στην εξόντωση της Χαμάς. Διαρροές από τις Ισραηλινές υπηρεσίες, δείχνουν τη σθεναρή πρόθεση να αδειάσει η λωρίδα της Γάζας και να «σπρωχτεί» ο πληθυσμός στη χερσόνησο του Σινά.
Ο «αιώνιος πόλεμος», αναζητά νικητή. Και οι δύο εθνότητες ζουν και αναπνέουν, επειδή υπάρχει ένας αντίπαλος που πρέπει να εξοντωθεί, αλλά ταυτόχρονα ζουν μαζί.
Το Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής (MEI), πριν από λίγους μήνες, είχε αναλύσει τη κατάσταση και είχε καταλήξει σε πέντε πιθανά σενάρια, μετά το τέλος των εχθροπραξιών.
1. Αυστηρός αποκλεισμός: μερική επιστροφή στο προπολεμικό status quo, αλλά με πιο αυστηρά ασφαλή σύνορα μεταξύ λωρίδας Γάζας και Ισραήλ. Ύπαρξη διευρυμένης απαγορευμένης ζώνης εντός της Γάζας και πλήρης αποκλεισμός. Αποδυνάμωση και όχι εξάλειψη Χαμάς, χωρίς περαιτέρω διευκολύνσεις για το παλαιστινιακό λαό( εισαγωγές προϊόντων, δυνατότητα εργασίας στο Ισραήλ ή περίθαλψης, αποκοπή παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και πόσιμου νερού, που θα πρέπει να εξασφαλιστούν από την Αίγυπτο). Επίσης ένα μέρος της πόλης θα έμενε κατεστραμμένο και αναξιοποίητο σε κάθε οικονομική ή γεωργική δραστηριότητα. Έτσι η ανοικοδόμηση και η οικονομική ανάκαμψη θα είναι αδύνατη, ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού θα έμενε εσωτερικά εκτοπισμένο, εξαρτώμενο από ανθρωπιστική βοήθεια και η Γάζα θα παρέμενε χωρισμένη από τη Δυτική όχθη, οπότε μια λύση δύο κρατών θα ήταν ανέφικτη.
2. Νέα Nakba (καταστροφή/εκτοπισμός): Μια μόνιμη απέλαση εκατοντάδων χιλιάδων ή και εκατομμυρίων, ανάλογη αυτής του 1948. Πίεση ασκήθηκε, χωρίς αποτέλεσμα στην Αίγυπτο, ώστε να αποδεχθεί πρόσφυγες στο Σινά, που όμως αρνήθηκε. Η επιδείνωση της κατάστασης στη Γάζα, θα μπορούσε να εξαναγκάσει το πληθυσμό σε μαζική μετακίνηση, μέσω Ράφα, στην Αίγυπτο.
3. Μόνιμη ή μακροπρόθεσμη επανακατάληψη: Ισραηλινή εκ νέου κατοχή στη λωρίδα Γάζας και πιθανή επιστροφή των εποίκων, όπως απαιτούν ορισμένοι πολιτικοί της υπερορθόδοξης πλευράς. Το σενάριο αυτό φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της κυβέρνησης, καθώς θα εξέθετε εποίκους και στρατεύματα σε διαρκείς επιθέσεις από αντάρτες που θα δρουν μεταξύ ενός αποξενωμένου πληθυσμού, αυξάνοντας τις ευθύνες και το κόστος για το Ισραήλ. Αν δεν υπάρξει άλλη αποτελεσματική λύση ασφαλείας της περιοχής, θα μπορούσε αυτό το σενάριο να υλοποιηθεί αναγκαστικά.
4. Διεθνή στρατεύματα και διοίκηση: ανάπτυξη ισχυρής διεθνούς δύναμης για τη διασφάλιση του συνολικού αφοπλισμού και της ασφάλειας της λωρίδας. Θα απαιτούσε ψήφισμα του ΣΑ/ΟΗΕ, που εκτιμάται ως απίθανο στο άμεσο μέλλον, λόγω αντιθέσεων ΗΠΑ και Κίνας-Ρωσίας. Ακόμα και αν συμφωνούσαν, το Ισραήλ πιθανότατα θα επέμενε στα δικά του μέτρα ασφαλείας, ζώνες και αδιαπέραστα σύνορα (όπως και στο σενάριο 1). Τα συμμετέχοντα και συνεισφέροντα δυνάμεις κράτη, θα απαιτούσαν να προβλεφθεί διαδικασία επίλυσης πολιτικών συγκρούσεων και μεσοπρόθεσμα διαδικασία μεταβίβασης εξουσίας της λωρίδας Γάζας στη Παλαιστινιακή αρχή, κάτι που επίσης διαφαίνεται δύσκολο υπό την παρούσα ισραηλινή κυβέρνηση. Η ανασυγκρότηση και οικονομική ανάκαμψη θα παρέμεναν δύσκολες υπό τέτοιες συνθήκες.
5. Άνοιγμα της Λωρίδας, κατόπιν διαπραγματεύσεων: εννοείται ενδεχόμενο ελεγχόμενο άνοιγμα, στο πλαίσιο μιας περιφερειακής ρύθμισης, μετά από διαπραγματεύσεις και με τη προϋπόθεση ύπαρξης περιφερειακών και διεθνών εγγυήσεων ασφαλείας. Εκτός από ΗΠΑ, λοιπά αραβικά κράτη, θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη. Αυτό θα έδινε και την ευκαιρία σ’ αυτούς να στηρίξουν τις συμφωνίες του Αβραάμ, που όμως είναι αμφιλεγόμενες στο εσωτερικό τους.
Για να αναλάβει η Παλαιστινιακή αρχή, θα πρέπει να ενδυναμωθεί και να υπάρξει δημοκρατική νομιμοποίηση, μέσω εκλογών, καθώς οι περισσότεροι που έχουν δικαίωμα ψήφου στη λωρίδα, δεν έχουν ψηφίσει ποτέ, από το 2006 και εντεύθεν.
Η όποια διευθέτηση θα πρέπει να στηρίζεται σε πολιτικούς και όχι στρατιωτικούς όρους, που μάλλον δεν απέτρεψαν την εκτράχυνση της κατάστασης.
Η επιλογή από το Ισραήλ, ενός εκ των τριών πρώτων σεναρίων, με την «εν λευκώ» υποστήριξη των ΗΠΑ και ορισμένων κρατών της ΕΕ, που έρχονται με κάποιο τρόπο αντίθετα με το διεθνές δίκαιο, δεν θα πρόσφεραν ούτε προοπτικές ανάπτυξης για τους Παλαιστίνιους, ούτε υπόσχονται διαρκή ασφάλεια για το Ισραήλ. Ο κίνδυνος περιφερειακής αποσταθεροποίησης, ιδίως στην Αίγυπτο και όχι μόνο, θα παραμείνει υψηλός.
Απομένουν τα σενάρια 4 και 5, που θα πρόσφεραν προοπτικές, ειδικά στους νεαρούς παλαιστίνιους. Το βασικό συστατικό θα πρέπει να είναι ένα νέο καθεστώς ασφαλείας προσανατολισμένο στη μακροπρόθεσμη, αποτελεσματική προστασία του ισραηλινού πληθυσμού, από επιθέσεις, στην ασφάλεια των κατοίκων της Γάζας και στη πραγματοποίηση του δικαιώματος ελεύθερης μετακίνησης και ανάπτυξης. Αυτό απαιτεί ένα πλαίσιο διευθέτησης μετά από διαπραγματεύσεις και ένα περιφερειακά και διεθνώς υποστηριζόμενο μεταβατικό καθεστώς.
Οπωσδήποτε απαιτείται αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ από τους Παλαιστίνιους.
Κλείνοντας, ο Μπλίνκεν, αποκάλυψε ότι οι ΗΠΑ έχουν συγκεντρώσει μια σειρά από «βασικές αρχές», που θα καθοδηγήσουν τη μεταπολεμική ειρηνευτική προσπάθεια: όχι βίαιος εκτοπισμός των Παλαιστινίων από τη Γάζα, όχι χρήση της Γάζας ως πλατφόρμας για τρομοκρατικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ, όχι μείωση του εδάφους της Γάζας, και δέσμευση για διακυβέρνηση της Γάζας και της Δυτικής Όχθης υπό την ηγεσία των Παλαιστινίων με ενιαίο τρόπο.
Ο Νετανιάχου φαίνεται να έχει επιλέξει, ένα γενικό ξεκαθάρισμα με όλους του αντιπάλους στη περιοχή, αλλά μάλλον είναι μόνος και παρότι δείχνει να μη φοβάται, κινδυνεύει να εξαφανίσει το Ισραήλ από το χάρτη. Τα περιθώρια στενεύουν και οι αντοχές των υποστηρικτών του Ισραήλ, εξαντλούνται, έστω κι αν η Ιρανική πυραυλική «επίθεση», κάλυψε προς στιγμήν τις προθέσεις του.
Απόστολος Τσιμογιάννης
Ο Απόστολος Τσιμογιάννης είναι Υποστράτηγος (ε.α), με μεγάλη επιτελική και διοικητική εμπειρία στον τομέα των Millitary Logistics. Έχει υπηρετήσει σε ανάλογη επιτελική θέση του NATO/NSPA. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
