Η ΕΕ ευρίσκεται στην σημερινή ταχέος εξελισσόμενη εποχή σε θέματα τεχνολογίας αντιμέτωπη με τις σύγχρονες μορφές απειλών που έχουν δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στον κυβερνοχώρο ( πρόκειται για την συνολική διαδικτύωση των ανθρώπων μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών ανεξάρτητα από την φυσική γεωγραφία, ο ορισμός αναφέρεται όπως αποδόθηκε από την υπηρεσία Ερευνών των ΗΠΑ).
Οι νέες μορφές τρομοκρατίας, οι ψηφιακές και σύνθετες επιθέσεις , οι μέθοδοι παραπληροφόρησης και χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης αποτελούν μέρος των νέων απειλών που καλείται να αντιμετωπίσουν πλέον οι εθνικές ομάδες ασφαλείας.
Οι απειλές αυτές επιδιώκουν την υπονόμευση των θεμελιωδών ευρωπαϊκών αξιών, όπως της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Στο Εθνικό Κέντρο Ασφάλειας Κυβερνοχώρου του Ηνωμένου Βασιλείου National Cyber Security Centre (NCSC) στο Λονδίνο , διεξήχθη διάσκεψη κορυφής για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο στις 23 Οκτωβρίου 2017, την διάσκεψη άνοιξε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Ένωση Ασφαλείας Julian King.
Ο Julian King δήλωσε στη σύνοδο κορυφής ότι το έγκλημα στον κυβερνοχώρο καθίσταται όλο και πιο δύσκολο να καταπολεμηθεί . Στο πλαίσιο αυτό των ενεργών απειλών, το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ συνεργάζονται με σκοπό να αντιμετωπίσουν τους υφιστάμενους κινδύνους, ενισχύοντας τα μέτρα κατά του κυβερνοπολέμου.
Ανώτεροι εμπειρογνώμονες του εγκλήματος και διεθνείς πρεσβευτές, που συμμετείχαν στην σύνοδο κορυφής δήλωσαν ότι τα θεμέλια της φιλελεύθερης δημοκρατίας απειλούνται από τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.
Η σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε υπό το πρίσμα της εξελισσόμενης απειλής του κυβερνοχώρου που αντιμετωπίζουν σήμερα οι εθνικές και τοπικές ομάδες ασφαλείας. Το 2016 αναφέρθηκαν καθημερινά πάνω από 4.000 επιθέσεις ransomware (είναι ένας ισχυρός ιός που «παραλύει» τους υπολογιστές, καθώς κρυπτογραφεί αρχεία word, τα οποία οι χρήστες δεν μπορούν να επανακτήσουν ούτε με τη βοήθεια ειδικών. Ο μόνος τρόπος «ξεκλειδώματος» είναι να υποκύψουν στον εκβιασμό και να πληρώσουν «λύτρα» σε ηλεκτρονικό νόμισμα –bitcoin) σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Οι κυβερνοεπιθέσεις κατέχουν σημαίνουσα θέση στην διαδικασία των εκλογικών αναμετρήσεων. Χαρακτηριστικά ο Julian King προσδιόρισε τρεις (3) στρατηγικές που μπορούν να συμβάλουν στη νόθευση των δημοκρατικών διαδικασιών:
α. Η αλλαγή της κοινής γνώμης
β. Η κατασκευή ψεύτικων ειδήσεων για τη διάδοση φημών
γ. Μηνύματα που στοχεύουν στην διαιώνιση της μεροληψίας
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχουν στοιχεία στις προηγούμενες εκλογές και εκστρατείες για καθεμία από αυτές τις στρατηγικές.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα που διαπιστώθηκαν επιθέσεις στον κυβερνοχώρο εμφανίστηκαν στις εκλογικές διαδικασίες στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Την σοβαρότητα του θέματος , αποδεικνύει η ομιλία της Τερέζα Μέι στις 14Νοε 2017,στην ετήσια πρωθυπουργική ομιλία για την εξωτερική πολιτική στο δείπνο του Λόρδου Δημάρχου του Σίτυ του Λονδίνου. Στην ομιλία της κατηγόρησε ευθέως τη Μόσχα για ανάμιξη σε εκλογές άλλων χωρών, για κατασκοπεία στον κυβερνοχώρο και για διασπορά ψευδών ειδήσεων ,αποσκοπώντας στην υπονόμευση των ελευθέρων κοινωνιών.
Η Ρωσία «φυτεύει ψευδείς ειδήσεις» για να «σπείρει διχόνοια στη Δύση», πρόσθεσε η Βρετανίδα Πρωθυπουργός, απευθύνοντας ευθεία προειδοποίηση προς το Κρεμλίνο: «Γνωρίζουμε τι κάνετε και δεν θα επιτύχετε. Επειδή υποτιμάτε την ανθεκτικότητα των δημοκρατιών μας, τη διαρκή ελκυστικότητα των ελεύθερων και ανοιχτών κοινωνιών και τη δέσμευση των δυτικών εθνών στις συμμαχίες που μας συνδέουν».
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ συνεργάζονται με σκοπό να αντιμετωπίσουν την απειλή και να ενισχύσουν τα μέτρα κατά του κυβερνοπολέμου.
Ένα από τα μεγαλύτερα και πιο πρόσφατα βήματα που έγιναν ήταν η ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας για την Αντιμετώπιση των Υβριδικών Απειλών στο Ελσίνκι, στο οποίο συμμετέχουν κράτη μέλη της ΕΕ, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, με αποστολή να ενισχύσει το έργο καταπολέμησης των νέων συγχρόνων απειλών και να προβεί στον συντονισμένο προληπτικό σχεδιασμό καταπολέμησης των κυβερνοεπιθέσεων.
Η ΕΕ εύλογα ανησυχεί για την αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων , και με γνώμονα την αύξηση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο προσπαθεί να εξασφαλίσει την προστασία των Ευρωπαίων από κυβερνοεπιθέσεις.
Σχετικές μελέτες έδειξαν ότι οι επιθέσεις αυξήθηκαν κατά 300% από το 2015, οι δε οικονομικές επιπτώσεις των κυβερνοεγκλημάτων πενταπλασιάστηκαν από το 2013 έως το 2017, και ότι θα μπορούσαν να αυξηθούν περαιτέρω, μέχρι και τετραπλασιαζόμενες έως το 2019. Τα τελευταία δε δύο έτη, οι επιθέσεις στον Κυβερνοχώρο έχουν αυξηθεί κατά 2500%, ενώ έχουν καταβληθεί ως λύτρα, πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια.
Στην ετήσια ομιλία του για την κατάσταση της ΕΕ, στις 13 Σεπτεμβρίου 2017,ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jean-Claude Juncker πρότεινε τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Οργανισμού Κυβερνοασφάλειας, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των εν δυνάμει νέων απειλών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος πρότειναν επίσης μια ευρεία δέσμη μέτρων για την οικοδόμηση ισχυρής κυβερνοασφάλειας για την ΕΕ. Σκοπός τους είναι να εξοπλίσουν την Ευρώπη με τα κατάλληλα εργαλεία για την αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων.
Η Ευρωπαϊκή επιτροπή εξετάζει επίσης την σύσταση ενός οργανισμού για την Κυβερνοασφάλεια. Ο οργανισμός αυτός θα στηριχθεί στον υφιστάμενο Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA -The European Union Agency for Network and Information Security).
Ο νέος προτεινόμενος οργανισμός θα έχει ως μόνιμη εντολή να συνδράμει τα κράτη- μέλη στην αποτελεσματική αποτροπή και αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων.
Η ΕΕ για την αντιμετώπιση του ελλείμματος δεξιοτήτων στον τομέα της κυβερνοάμυνας, σκοπεύει να δημιουργήσει το 2018 μια πλατφόρμα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, καθώς αποβλέπει να ενισχύσει τις ικανότητες κυβερνοάμυνας στο υφιστάμενο Ευρωπαϊκό Κέντρο Έρευνας και Ικανοτήτων στον Τομέα της Κυβερνοασφάλειας.
Συμπεράσματα
α. Η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει τις ικανότητες της στον τομέα της κυβερνοάμυνας και της διεθνούς συνεργασίας.
β. Η ΕΕ και το ΝΑΤΟ επιβάλλεται να προάγουν από κοινού τη συνεργασία στο πεδίο της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα της κυβερνοάμυνας. Επιπρόσθετα η συνεργασία με το ΝΑΤΟ, θα πρέπει να διευρυνθεί με την συμμετοχή σε ασκήσεις.
γ. Η ανάπτυξη συντονισμένης αντίδρασης της ΕΕ, έναντι των μεγάλης κλίμακας συμβάντων και κρίσεων στον κυβερνοχώρο και η διεξαγωγή πανευρωπαϊκών ασκήσεων ασφαλείας στον κυβερνοχώρο κρίνεται ως επιβεβλημένη.
δ. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να διαθέσουν πόρους και να επενδύσουν υπέρ της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.
ε. Η ΕΕ οφείλει να εντατικοποιήσει τις προσπάθειες της στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης στον κυβερνοχώρο με τη δημιουργία ενός δικτύου κέντρων ικανοτήτων για την ασφάλεια των κρατών μελών.
στ. Η ΕΕ πρέπει να αξιοποιήσει σε μέγιστο βαθμό τις πολιτικές και διπλωματικές δυνατότητες της, και να χρησιμοποιήσει τα απαραίτητα οικονομικά εργαλεία που έχει στη διάθεσή της με σκοπό να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις κακόβουλες δραστηριότητες εντός του κυβερνοχώρου.
Υπτγος ε.α Δεληγιάννης Κων/νος
Πρώην Επιτελής ΝΑΤΟ στο CC-LAND
Μαδρίτη και Αντιπρόσωπος στην
CEPC( Civil Emergency Planning Committee )
Και ερευνητικών προγραμμάτων (ΙDIRA-Ιinteroperability of Data and Procedures in Large Scale Multinational Disaster Response Actions ) στην ΕΕ.
